Anayasa Mahkemesi'nden iki Cumhurbaşkanı kararnamesine iptal
Anayasa Mahkemesi (AYM), CHP'nin Meclis Grup Başkanvekilleri Engin Özkoç, Özgür Özel, Engin Altay ve diğer milletvekillerinin iki Cumhurbaşkanlığı kararnamesine ilişkin iptal başvurusunu karara bağladı.
Resmi Gazete'de yayımlanan AYM kararına göre CHP'liler, Cumhurbaşkanlığı'nın 'Fiyat İstikrarı Komitesi' hakkındaki kararın tamamı ile bazı maddeleri ve 'Sanayileşme İcra Komitesi' kararnamesinin 4. maddesinin 3. fırkasının e bendinin anayasaya aykırı olduğu gerekçesiyle iptalini talep etti. Yüksek Mahkeme, her iki Cumhurbaşkanı kararnamesinin de anayasaya aykırı olduğuna karar vererek oy çokluğuyla iptaline hükmetti.
AYM'nin Fiyat İstikrarı Komitesi’nin kuruluşuna ilişkin kararında, “Anayasa’nın 123. maddesinde düzenlenen idarenin kanuniliği ilkesi, idarenin kuruluşu ile görev ve yetkilerinin kanunla düzenlenmesini gerekli kılar” denildi. Kararda iptal gerekçesi şöyle anlatıldı:
“KANUNLA DÜZENLENEBİLİR”
“Komitenin kuruluşu, görev ve yetkileri ile üye yapısı dikkate alındığında, merkezi idare içinde yer alan, tüzel kişiliği bulunmayan, Cumhurbaşkanlığı veya herhangi bir bakanlık teşkilatına dahil olmayan kendine özgü bir idari birim olduğu anlaşılmaktadır. Kamu tüzel kişiliği bulunmayan, herhangi bir bakanlığın merkez veya taşra teşkilatına da dahil olmayan idari bir birimin kuruluşu ile görev ve yetkilerinin Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile düzenlenmesi, Anayasa’nın 106. maddesinin 11. fıkrasında öngörülen kural kapsamında değildir. Ayrıca bu husus, Anayasa’da Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile düzenleneceği özel olarak öngörülen diğer konulardan da değil. Dolayısıyla kamu tüzel kişiliği bulunmayan ve Cumhurbaşkanlığı veya herhangi bir bakanlık teşkilatına dahil olmayan Komite’nin kuruluşu ile görev ve yetkilerinin belirlenmesi, Anayasa’da Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile düzenleneceği özel olarak öngörülen konulardan değildir.
Öte yandan Anayasa’nın 123. maddesinde düzenlenen idarenin kanuniliği ilkesi, idarenin kuruluşu ile görev ve yetkilerinin kanunla düzenlenmesini gerekli kılar.
Dava konusu Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi, idari teşkilat içerisinde yeni bir birimin doğrudan kuruluşu ile görev ve yetkilerine ilişkin olup, belirtilen hususlar Anayasa’nın 123. maddesi uyarınca kanunla düzenlenmelidir. Bu itibarla Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile Anayasa’nın 123. maddesi bağlamında 104. maddesinin 17. fıkrasının 3. cümlesine aykırı şekilde düzenleme yapıldığı anlaşılmaktadır. Bu nedenle Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi’nin tümü, Anayasa’nın 104. maddesinin 17. fıkrasının 3. cümlesine aykırıdır.”
“YÜRÜTMENİN DİNAMİK YAPISI İLE ÖRTÜŞMEMEKTEDİR”
Oyçokluğuyla alınan karara karşı oy kullanan üyeler Muammer Topal, Rıdvan Güleç, Selahaddin Menteş ve Basri Bağcı ise karşı oy gerekçelerinde şunları belirtti:
“İptal talebine konu edilen Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile oluşturulan yapının bir kamu tüzel kişiliği veya bakanlık birimi olarak tanımlanmaya çalışılması, çoğunluğu iptal sonucuna götüren en büyük yanılgıdır. Dahası, içerisinde bağımsız birimlerin de olduğu farklı unsurlardan oluşan bir faaliyetin yerine getirilmesi noktasında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi’ni, koyucuyu kamu tüzel kişiliği oluşturmak veya bakanlık teşkilatı bünyesinde kalmak seçeneklerine mahkum kılmaktadır. Bu durum ise yürütmenin dinamik yapısı ile örtüşmemektedir.
Komitenin asli fonksiyon olarak ‘öneri geliştirmek ve kendisi veya diğer kamu kurumlarınca alınan kararların uygulanmasına yönelik kararlar almak’ şeklinde düzenlenen görev ve yetkileri, konuyu yürütme salahiyeti sınırları dışına da taşımamaktadır.” (ANKA)
