Uzmanlardan 'yapılaşma' uyarısı: Nereye yerleşmemiz gerektiğine bilim karar versin

Maraş merkezli depremlerin ardından on binlerce bina yıkılırken Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan,, ''Şehir merkezlerini ovalardan dağlara kaydırmak istiyoruz.'' dedi. Benzer bir açıklamayı Çevre ve Şehircilik Bakanı Murat Kurum da yapmıştı. Kurum şunları söylemişti:

"Konutlarımız zemin artı 3-4 katı geçmeyecek . Ovalardan dağlara doğru bir yerleşim modelini hayata geçireceğiz. Ayrıntılı bir şekilde zemin etüd çalışmalarımızı yapacağız. En geç 3-4 ay içerisinde bütün deprem bölgelerinde inşaat faaliyetleri başlayacak. Bu süreci tamamen biz yürüteceğiz. Yeni yapılacak konutlar, zemin artı 3-4 katı geçmeyecek; altında asla dükkan olmayacak.”

Bakan Kurum 'yeni yerleşim planını' açıkladı: Ovalardan dağlara doğru...

Uzmanlar bölgeyi inceledi

Depremler, yıkımlara, ölüm ve yaralanmalara yol açtı. Depremlerin ardından bölgede ekibiyle incelemelerde bulunan İzmir Dokuz Eylül Üniversitesi'nden uzmanlar önemli uyarılarda bulundu.

Dokuz Eylül Üniversitesi Deprem Araştırma ve Uygulama Merkezi (DAUM) Müdürü ve Jeoloji Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Hasan Sözbilir, yıkımın yüksek olduğu il, ilçe, köy, mahalle düzeyinde makro ölçekten mikro bölgeleme ölçeğine doğru yerleşime uygunluk anlamında jeolojik- jeoteknik ve zemin etütlerinin yapılması gerektiğini söyledi.

Sözbilir, bu etütlerde her türlü afet tehlikesi; sel, kütle hareketi, heyelan, yüzey faylanması tehlike kuşağına yakınlık ve benzeri gibi doğal afet tehlike düzeyini gösteren 1/1000 ölçekli yerleşime uygunluk haritalarının çok hızlı ve en doğru şekilde bilimsel denetim mekanizması kapsamında üretilmesi gerektiğine dikkat çekti.

Buradan çıkan sonuçlara göre seçilen alanlarda kentin rengi, dokusu, deseni ve kültürel yapısına göre mimari ve statik projelerinin çizilmesinde fayda olduğunu kaydeden Prof. Dr. Sözbilir, "Bunu yaparken Türkiye ölçeğinde üniversitelerimizde bulunan ve depremin farklı konularında uzman olan bilim insanları il düzeyindeki komisyonlar şeklinde düşüncelerini belirtsinler hem devlete ve hem de halka yol göstersinler. Kısacası bilim konuşsun, nereye yerleşmemiz gerektiğine onlar karar versin. Devlet de bilimin ışığında ilerleyerek, her türlü afete dirençli kalıcı konutları yapabilsin" diye konuştu.

Meslek odaları da olmalı

DEÜ Su Kaynakları Yönetimi ve Su Kaynaklı Doğal Afetlerin Kontrolü Araştırma ve Uygulama Merkezi (SUMER) Müdürü, İnşaat Mühendisi Prof. Dr. Okan Fıstıkoğlu ise şunları söyledi:

" Bölgeden edindiğimiz ilk tespitler bize inşaat mühendisliğiyle ilgili uygulama sorunlarının ön planda olduğunu ortaya koyuyor. Beton kalitesi ve demir uygulamalarıyla ilgili sıkıntıların olduğunu gösteriyor.

Yapılan incelemelerde hasarların daha çok alüvyon zeminler üzerinde gerçekleştiği, uygulama hatalarıyla hasarın boyutlarının arttığını görüyoruz. Geçmişte tarım alanlarının yapılaşmaya açılmasının olumsuz etkileri görülüyor. Bu yıkımda, içme suyu ve kanalizasyon sistemleri gibi altyapı tesisleri de etkilenmiş.

Dolayısıyla kentin tekrar toparlanması vakit alıyor. Gelecekte bu tesisler planlanırken daha kompakt, birbirinden bağımsız tesisler oluşturulmalı. Şehirleşmede meslek odaları ile yerel ve merkezi yönetimlerin birlikte çalışması önemli."

Düz ovalar tarıma ayrılmalı

Yer altı suları uzmanı Prof. Dr. Celalettin Şimşek ise "Depremden sonra yeni yapılaşma için kayalık zeminlere yönelmeliyiz. Düz ovaları tarıma ayırmalıyız. Hatay kentinin önemli bir bölümü ova kesiminde yer alıyor. Burası çöküntü alanı. Yıllardır akarsular buraya çakıl, kum ve kil taşımış. Gevşek bir malzemenin bulunduğu çöküntü alanı. Gevşek bir zemin olduğu için şehirleşme açısından uygun bir alan değil. Ayrıca burası taşkın için de riskli bir yer. Bu nedenle yeni şehirleşme alanları konunun uzmanı kişilerle oluşturulmalı" dedi. (DHA)