Anayasa Mahkemesi hakimin, sanık hakkında mahkumiyet dışında bir karar vereceğine kanaat getirmesi halinde sanığın sorgusunun yapılmasına gerek olmadığını içeren yasa hükmünün iptaline karar verdi. Yüksek Mahkeme, düzenlemenin adil yargılanma hakkına aykırı olduğuna hükmetti. Yeni düzenleme için Meclis’e 6 ay süre tanındı.
Hatay 6. Asliye Ceza Mahkemesi, görmekte olduğu bir dava sırasında Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 193. Maddesindeki, “Sanık hakkında, toplanan delillere göre mahkumiyet dışında bir karar verilmesi gerektiği kanısına varılırsa, sorgusu yapılmamış olsa da dava yokluğunda bitirilebilir” hükmünün Anayasa’ya aykırı olduğun değerlendirdi. Yerel Mahkeme bu görüşle, düzenlemenin iptali için Anayasa Mahkemesi’ne başvurdu.
Resmi Gazete’de yer alan karara göre başvuruyu inceleyen Anayasa Mahkemesi, Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 193 maddesindeki düzenlemenin Anayasa’ya aykırı olduğuna karar verdi ve düzenlemeyi, adil yargılanma hakkında aykırı bularak, iptal etti.
Yüksek Mahkeme yasal boşluk oluşmaması ve bu nedenle yeni yasa yapılması için Meclis’e 6 ay süre tanıdığı kararında, mahkumiyet dışındaki kararlar verilirken de sanığın üzerine atılı eylemleri gerçekleştirdiğinin tespit edilmesinin zorunlu olduğuna işaret etti.
Temel hak ve özgürlüklerin ancak kanunla sınırlandırılabileceği, bu sınırlamanın da orantılı ve ölçülü olması gerektiğini vurgulayan Anayasa Mahkemesi kararında şöyle denildi:
“İsnat edilen fiili işlediğinin mahkemece tespit edilmesi ve sonucunda ceza verilmesine yer olmadığına ya da güvenlik tedbirlerine hükmedilmesi durumunda da hakkında 5271 sayılı kanunun 223. Maddesinin 5 numaralı fıkrasında düzenlenen mahkumiyet hükmü gibi bir sonuç doğurmamakla birlikte sanığın işlediği fiilden dolayı hukuki olarak sorumluluğu devam edebilmektedir. Dolayısıyla mahkeme tarafından sanığın eylemi veya suçu işlediğinin tespit edildiği hallerde kurulan mahkumiyet dışındaki hüküm nedeniyle sanık başka yönlerden dezavantajlı duruma düşebilmektedir. Sanık hakkında böyle sonuçlar ihtiva edebilen mahkumiyet dışındaki bu tür kararlar bakımından sanığın sorgusu yapılmaksızın davanın bitirilmesine imkan tanınması, adil yargılanma hakkına orantısız, dolayısıyla ölçüsüz bir sınırlandırma getirmektedir.”
Yüksek Mahkeme’nin kararına göre mahkemeler 6 ay daha “sanığı görmeden” hakkında “ceza verilmesine yer olmadığı”, “davanın düşürülmesi”, “güvenlik tedbirlerine başvurulması” gibi kararlar vermeye devam edebilecekler. Meclis 6 ay içinde yeni bir yasal düzenleme yapmazsa bu tür davalarda, anca sanığın sorgusu yapıldıktan sonra karar verilebilecek.