Birleşmiş Milletler (BM), Türkiye'nin ev sahipliğinde 22 Temmuz'da Rusya ve Ukrayna ile imzalanan tahıl anlaşması sonrasında bu ülkelerden gıda ihracatının arttığını ancak Rusya'dan acil ihtiyaç duyulan gübre ihracatındaki artışın düşük kaldığını bildirdi.
BM Ticaret ve Kalkınma Konferansı Genel Sekreteri Rebeca Grynspan, Rusya'dan gıda ihracatında Haziran-Temmuz ayları arasında yüzde 12'lik artış kaydedildiğini, ancak bu önemli gelişmeye rağmen kuzey yarımküredeki ekim-dikim sezonu için en geç Ekim ve Kasım aylarına kadar ihtiyaç duyulan gübre konusunda endişeli olduklarını belirtti.
Rus gübresinin küresel pazarlara engelsiz bir şekilde erişimini sağlamaya çalışan ekibi yöneten Grynspan, Rusya'dan ihracatın finansmanı ve gemilerle nakliyatı konusunda hala sıkıntılar bulunduğuna dikkat çekti. Tahıl anlaşması Ukrayna ve Rusya'dan tahılın yanı sıra, Rus gübresinin ihracatının Moskova'ya karşı uygulanan yaptırımlardan etkilenmemesini de öngörüyordu. Batılı ülkeler Rusya'dan gıda alanındaki ihracata yönelik engelleri kaldırma güvencesi vermiş olmasına rağmen uluslararası nakliyat ve sigorta şirketleri Rusya ile iş yapmaya mesafeli yaklaşıyor.
'TAHIL VE GÜBRE YAPTIRIMLARA DAHİL DEĞİL'
Grynspan, şirketlerde ABD ve AB'nin Rusya'ya uyguladığı yaptırımlarla ilgili kuşkular bulunduğunu belirterek BM olarak bu çekinceleri gidermeye çalıştıklarını, gıda ve gübrenin yaptırımlara dahil olmadığını, dolayısıyla gemilerle taşınmasının önünde herhangi bir yasal engel bulunmadığını yineledi. Grynspann, Rus tahıl ve gübresini gemilerin taşıyabileceğini, sigorta şirketlerinin bu gemileri sigortalayabileceğini, bankalarda işlemler yapılabileceğini ve gemilerin Avrupa limanlarına yük taşıyabileceğini belirtti.
Gübre fiyatlarının, koronavirüs pandemisinin başladığı 2020 öncesine göre üç kat arttığına işaret eden Grynspan, "Gübre sorununu çözemezsek şu anki kriz bir felakete dönüşebilir” uyarısı yaptı.
'FİYATLARDAKİ DÜŞÜŞ İÇ PAZARLARA YANSIMIYOR'
BM yetkilisi, Cenevre'de düzenlediği basın toplantısında BM Gıda ve Tarım Örgütü'nün gıda fiyatlarındaki düşüşe dair son rakamlarına da yer verdi. Dünya çapında gıda fiyatlarının beşinci kez üst üste Ağustos ayında da düştüğünü belirten Grynspan, ancak bu düşüşün iç pazarlara yansımamasının endişe yarattığını kaydetti. Yetkili, gelişmekte olan ülkelerin hâlâ yüksek gıda fiyatları, enflasyon, devalüasyon ve faiz oranlarındaki artışla mücadele ettiğine dikkat çekti.
UKRAYNA'DAN 2,8 MİLYON TON TAHIL TAŞINDI
Toplantıda konuşan BM yetkilisi Amir Abdulla da , tahıl anlaşmasında saptanan Karadeniz'deki üç Ukrayna limanından şimdiye kadar 129 geminin tam yüklü olarak hareket ettiğini ve 2,8 milyon ton tahıl taşıdığını bildirdi. Ukrayna tahılının nakliyatının koordinasyonundan sorumlu olan Abdulla, tahıl fiyatları düşerken, daha önce tahıl stoklayanların ellerindeki ürünü piyasaya sürmesiyle yerel fiyatlarda düşüş yaşanmasını umduklarını belirtti.
Rusya ve Ukrayna'nın İstanbul'da BM ve Türkiye ile ayrı ayrı imzaladığı anlaşmaların süresi Kasım ayında doluyor. Sürenin uzatılıp uzatılmayacağı konusunda Rusya'nın tutumu önem taşıyor. Kendi tahıl ve gübresinin uluslararası pazarlara ulaştırılması önündeki engellerin kaldırılmasını isteyen Rusya, bu konuda ilerleme sağlanamaması durumunda anlaşmayı uzatmayacağı sinyali vermişti.
Toplantıya İstanbul'dan görüntülü bağlantıyla katılan Abdulla, tahıl nakliyatının sürmesi konusunda "Türkiye'den çok olumlu mesajlar geldiğini" belirterek Türkiye'nin nüfuzu ve BM'nin arabuluculuk çabaları ile devamlılığın sağlanacağına inandığını ifade etti.
AP/BK,TY