Cumhurbaşkanlığı'nın Olağanüstü Hal Kapsamında Afe v eAcil Durum Yönetimi Alanında Alınan Bazı Tedbirlere İlişkin Kararnamesi 6 Şubat 2023'de meydana gelen Kahramanmaraş depremlerindeki hak sahipliğine ilişkin yeni düzenlemeler getirildi.
Ağır hasarlı yapılarda DASK zorunluluğu yok
Kararname ile ruhsatsız yapılar ve zorunlu deprem sigortasını yaptırmadığı için hak sahibi olamayan milyonlarca depremzede de hak sahibi olacak.
Kararnamenin ilgili düzenlemesi şöyle:
"6.2.2023 tarihinde meydana gelen depremler nedeniyle genel hayata etkili afet bölgesi olarak kabul edilen yerlerde Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı fen heyetleri tarafından teshit edilmiş olan yıkık veya ağır hasarlı konut, işyeri ve ahır sahibi afetzedeler için 7269 sayılı kanun hükümleri gereğince hak sahibi olmak ve borçlandırmaları yapılmak kaydıyla konut, işyeri, ahır ve her türlü alt yapı ve sosyal donatıların inşası veya kredi desteği sağlanmasına ilişkin olarak anılan kanunun 29. Maddesinin 8. fıkrasında belirtilen hususlar aranmaksızın işlem yapılır."
Kararname ile hak sahipliğine engel olmaktan çıkarılan ruhsatsız yapılara ilişkin düzenlemede “Kendilerine ait olmayan arsa veya arazi üzerine inşaat ruhsatı almaksızın bina inşa eden yapı sahipleri ile yer kayması, bu baskını, kaya düşmesi ve benzeri sebeplerle imar planında yapı yapılması sakıncalı olarak belirlenen yerlerde ruhsatsız olarak yapılan yapıların sahipleri haksahibi olarak kabul edilmez” hükmü yer alıyordu. Kararname ile bu durumda olan depremzedeler de artık hak sahibi olacak.
Ağır hasarlı ve yıkık yapılarda DASK zorunluluğu aranmayacak
Kararname ile getirilen bir başka düzenleme ile de ağır hasarlı ve yıkık yapılarda DASK zorunluluğunun kaldırılması oldu.
Deprem bölgesindeki illerde DASK yaptırmayan konut oranları neredeyse tüm konutların yarısıydı. Resmi verilere göre DASK yaptırma oranları şöyle:
Gaziantep’te yüzde 64, Şanlıurfa’da yüzde 52, Diyarbakır’da yüzde 34, Adıyaman’da yüzde 43, Kilis’te yüzde 59, Adana’da yüzde 47, Kahramanmaraş’ta yüzde 52, Osmaniye’de yüzde 43, Malatya’da yüzde 52.
Hak sahipliği başvurusu için 2 aylık süre
6 Şubat 2023 tarihinde meydana gelen depremler nedeniyle genel hayata etkili afet bölgesi olarak kabul edilen yerlerde 15 Mayıs 1959 tarihli ve 7269 sayılı Umumi Hayata Müessir Afetler dolayısıyla alınacak tedbirlere, yapılacak yardımlara dair kanundan faydalanmak suretiyle inşaat kredisi verilmesini veya bina yaptırılmasını isteyenlerin hak sahipliği başvurusunun yapılacağına dair duyuru, mahallinde mülki idare amirliğince ve Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı resmi internet sitesinde ilan edilir.
Duyuruda, ilan tarihinden itibaren iki ay içinde mahallinde mülki idare amirliklerine veye Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığınca belirlenen başvuru merkezlerine yazılı olarak ya da e-devlet kapısı üzerinden başvuru yapılabileceği belirtilir.
Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı gerektiğinde başvurular için bir ay ek süre verebilir.
Başvuru sonuçları, mahallinde mülki idare imarliğince, Afet ve Acil Durumu Yönetim Başkanılığı resmi intermet sitesinde ve e-devletten ilan edilir.
Birinci ve ikinci fikra uyarınca yapılan ilanlar Tebligat Kanunu hükümlerine göre yapılmış tebligat yerine geçer.
15 günlük itiraz süresi var
Hak sahibi kabul edilmeyenler 15 gün içinde mahallinde mülki idare amirliklerine veya Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı tarafından belirlenen başvuru merkezlerine yazılı olarak ya da e-devlet kapısı üzerinden itraz edebilirler.
Orta hasarlı yapılar da hak sahibi
Kararnameye göre "Maraş'taki depremler nedeniyle genel hayata etkili afet bölgesi olarak kabul edilen yerlerde orta hasarlı olarak tespit edilen ve güçlendirilmesi fen ve sanat kurullarına göre elverişli olmadığı için yıktırılan konut, işyeri ve ahırlar" ağır hasarlı konut, işyeri ve ahıra ilişkin hükümleri uygulanacak.
Yani orta hasarlı olup da güçlendirilmesi mümkün olmadığı için yıktırılan yapıların sahipleri, ağır hasarlı ve yıkık yapı sahiplerinin haklarına sahip olacak. Ruhsatsız ve DASK yaptırmamış orta hasarlı konut, işyeri ve ahır sahipleri de bu haklardan yararlanabilecek. (Kısa Dalga)