MÜHDAN SAĞLAM
ANKARA - Kadir Has Üniversitesi Enerji ve Sürdürülebilir Kalkınma Uygulama ve Araştırma Merkezi’nin 2016’dan bu yana yürüttüğü Türkiye Toplumunun Enerji Tercihi Araştırmasının 2021 yılı sonuçları açıklandı. 10-20 Aralık 2021’de 16 ilde 1237 kişiyle yüz yüze yapılan görüşmelere göre katılımcıların en fazla dert yakındığı konu enerji fiyatlarının yüksekliği.
Proje Koordinatörlüğünü Prof. Dr. Volkan Ş. Ediger’in yürüttüğü, Prof. Dr. Meltem Ucal, Doç. Dr. Gökhan Kirkil, Prof. Dr. Çiğdem Kentmen Çin ve Dr. Öğr. Gör. Emre Çelebi’nin araştırmada ekibinde yer aldığı araştırma doğal gazdan nükleere uzanan dikkat çekici sonuçlar var.
EKONOMİ VE ELEKTRİK ZAMLARI ANA ŞİKAYET KONUSU
Araştırma kapsamında “Türkiye’nin günümüzdeki en önemli sorunu nedir?” sorusuna katılımcıların yüzde 43,9’u ekonomi, yüzde 17,9’u eğitim ve yüzde 8,3’ü de göçmenler yanıtını verdi. Sorunların sırası yıllar itibarıyla sürekli olarak yer değiştirse de ekonomi, bir sorun olarak anketteki ilk sırasını korudu.
2021 yılında dünyadaki en önemli sorun olarak da ekonomi ilk sırada gösterilirken (yüzde 43,2), küresel çaptaki sorunlarda ikinci sırayı sağlık (yüzde 42,1), üçüncü sırayı ise eğitim (yüzde 39,8) aldı.
Enerji sorunları içerisinde katılımcıların en fazla yakındığı konu elektrik fiyatlarındaki artış oldu. Anket çalışması Aralık 2021’de yapıldığı için yılbaşında elektrik ve doğal gaza gelen zamlar henüz gündemde değildi. Buna rağmen katılımcıların yüzde 76’sı elektrik faturalarının çok yüksek olduğunu söylemesi çarpıcı. Benzer bir durum doğal gaz cephesinde de yaşandı. Çalışmada doğal gaz fiyatları yüksek diyenlerin oranı yüzde 77 oldu.
Katılımcıların hane içinde en fazla bütçe ayırdığı tüketim kalemi yüzde 68,7 ile doğal gaz oldu, onu yüzde 26,9 ile elektrik gaz takip etti. Verilen yanıtlara göre hanelerde doğal gaz en fazla ısınma amaçlı (yüzde 74,2) kullanılıyor, doğal gazın kullanıldığı ikinci alan sıcak su ve pişirme.
Zamlardan şikayetçi olanlar içinde iktidar partisi mensuplarının oranın yüksekliği dikkat çekiyor. Çalışmaya göre elektrik fiyatlarını “çok yüksek” ve “yüksek” bulanların son seçimlerde oy verdikleri partilere göre dağılımı şöyle oldu: CHP yüzde 83,8, AKP yüzde 78,4, HDP yüzde 77,7, MHP yüzde 69,9, İyi Parti yüzde 50.
Doğalgaz fiyatlarını “çok yüksek” ve “yüksek” bulanların oranlarıysa şöyle: CHP yüzde 85,5, AKP yüzde 81,8, HDP yüzde 71,9, MHP yüzde 66,4, İyi Parti yüzde 30,4.
YENİLENEBİLİR KAYNAKLARA YÖNELİM ARTIYOR
Küresel iklim krizi tüm dünyada etkisini sürdürüyorken dikkat çekici olan katılımcıların bu soruna dönük farkındalığı ve yenilenebilir kaynakları daha fazla tercih etmesi.
“Maliyetleri aynı ve kolaylıkla erişebilir olsalardı, evdeki ısınma, soğutma, pişirme, sıcak su, aydınlatma, elektrikli ev aletleri kullanımı amaçlı enerji ihtiyaçlarınızı karşılamak için hangilerini kullanmayı tercih ederdiniz?” sorusuna verilen cevaplardan pozitif değerler toplamı en fazla olanlar, yüzde 63 ile güneş, yüzde 62,2 ile doğalgaz, yüzde 57,4 ile rüzgar oldu.
“Bunlardan hangisini kullanmayı en çok tercih edersiniz?” sorusuna ise, yüzde 37,8 oranında güneş, yüzde 26,8 oranında doğalgaz, yüzde 7,8 oranında hidroelektrik cevabı verildi.
NÜKLEER ENERJİYE DESTEK DÜŞÜK KALDI
Mersin Akkuyu’da Türkiye’nin ilk nükleer santrali inşa ediliyorken, katılımcıların nükleer santrale yerine alternatifleri tercih etmesi dikkat çekiyor. Katılımcılara yaşadıkları il sınırları içinde hangi tip santrallerin kurulmasını destekleyecekleri sorulduğunda yüzde 58,7’si rüzgar, yüzde 55,4’ü güneş, yüzde 50,1’i doğalgaz cevabı verirken, jeotermal (yüzde 41,9), kömür (yüzde 34,5) ve nükleer (yüzde 28,8) enerji santrallerinin oranı genele kıyasla düşük kaldı.
Nükleer enerji santralini destekleme oranı Tekirdağ’da yüzde 55’i, Samsun’da yüzde 54,4, Malatya’da yüzde 47,1 olarak kaydedilirken, desteklememe oranı ise Manisa’da yüzde 79,7, Erzurum’da yüzde 65, Bursa’da ise yüzde 61,6 oldu.
Nükleer enerji santralini destekleyenlerin son seçimlerde oy verdikleri partilere göre dağılımı ise şöyle kaydedildi: MHP (yüzde 38,8), AKP (yüzde 31,8), CHP (yüzde 30,6), HDP (yüzde 24,8), İYİ Parti (yüzde 23,5). Nükleer santrallerle ilgili ifadelerden pozitif değerleri en fazla olanlar ise şöyle sıralandı: “Nükleer santraller çevre ve toplum sağlığı için tehdit ve riskler içerir” (yüzde 51,7), “nükleer enerji santrallerinin enerji ihtiyacının karşılanmasında önemli bir rolü vardır” (yüzde 44) ve “Türkiye kendi nükleer enerji teknolojisini geliştirmelidir” (yüzde 43).