İPA: Zam sonrası vatandaşın yüzde 45'i kırmızı et, yüzde 36'sı ayçiçek yağı alamadı

İSTANBUL'UN GÜNDEMİ: EKONOMİK SORUNLAR VE AKARYAKIT ZAMLARI OLDU

İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB) İstanbul Planlama Ajansı’nın (İPA), halkın nabzını tuttuğu İstanbul Barometresi 2022 Mart Raporu'nu yayımladı. Rapor, 22-31 Mart 2022 tarihleri arasında 638 İstanbul sakini ile telefon üzerinden görüşülerek hazırlandı.

Katılımcıların yüzde 52.1’i ekonomik sorunların İstanbul’un gündemi olduğunu belirtti. Bu ekonomik sorunlar içerisinde fatura zamları, gıda fiyatları ve kira ücretleri öne çıktı. Akaryakıt zamları yüzde 17.9 ile ikinci sırada gelirken İstanbul’da görülen kar yağışı üçüncü sırayı aldı.

Aylar geçtikçe COVID-19’un gündemden düştüğü görülürken, şubat ayında elektrik ve doğalgaz zamlarının, mart ayında ise akaryakıt zamlarının gündem konusu olduğu görüldü.

KATILIMCILARIN YÜZDE 46'SI GEÇİNEMEDİĞİNİ SÖYLEDİ

Mart ayında katılımcıların yüzde 46.5’i geçinemediğini belirtti. Yüzde 28.1’i bazı ödemeleri yapamadığını ve borca girdiğini, yüzde 18.4’ü geçinmekte zorlandığını, yüzde 35.4’ü kıt kanaat geçinebildiğini, yüzde 18.1’i ise geçinebildiğini ve kenara para da koyabildiğini belirtti.

Geçen aya göre geçinemediğini belirten katılımcıların oranında artış görüldü. Birikim yapabildiğini belirten katılımcıların; yüzde 43.3’ü altın, yüzde 20.9’u döviz aldığını, yüzde 17.3’ü kripto para aldığını belirtti. 3 aylık sonuçlara bakıldığında hisse senedi, kripto para, konut dükkan yatırımlarını ağırlıklı olarak erkeklerin tercih ettiği görüldü. Yatırım yaptığını belirten kadınların altın ve dövizi tercih ettiği gözlemlendi.

SON ÜÇ AYDA TÜRKİYE'NİN GÜNDEMİNDE İLK SIRADA ÜRÜN VE HİZMETLERE GELEN ZAMLAR YER ALDI

Katılımcıların yüzde 27.2’si et, yağ, şeker gibi market ürünlerine, yüzde 24.5’i elektrik, doğalgaz, su faturalarına yapılan zamların mart ayında Türkiye’nin gündemi olduğunu belirtti. Katılımcılara göre Türkiye gündeminde üçüncü sırada yüzde 18.6 ile Ukrayna-Rusya Savaşı yer aldı.

2022’nin ilk üç ayında Türkiye’nin gündeminde ilk sırada ürünlere ve hizmetlere gelen zamların yer aldığı görüldü.

ZAM SONRASI KIRMIZI ET VE AYÇİÇEK YAĞI ALAMADIĞINI SÖYLEYENLERİN ORANI DİKKAT ÇEKTİ

Katılımcıların yüzde 45.6’sı kırmızı et ve yüzde 36.5’i ayçiçek ve zeytinyağı ürünlerini artan market fiyatlarından sonra hiç alamadığını belirtti. Bu ürünleri süt ve süt ürünleri ile sebze meyve takip etti.

KATILIMCILARIN ÜÇTE BİRİ BORÇ ALDIĞINI BELİRTTİ

Mart ayında katılımcıların yüzde 33.5’i borç aldığını, yüzde 8.2’si borç verdiğini, yüzde 3.6’sı hem borç alıp hem borç verdiğini, yüzde 54.7’si ise borç alıp vermediğini belirtti. 5 bin TL ve altı gelire sahip olan katılımcıların yüzde 49.8’i borç aldığını belirtirken gelir düzeyi düştükçe borç aldığını belirten katılımcıların oranında artış görüldü.

KATILIMCILARA GÖRE İLK ÜÇ SORUN: EKONOMİ, MÜLTECİLER VE ULAŞIM

Katılımcılara göre İstanbul’un ilk üç sorunu yüzde 50.6 ile ekonomik sorunlar, yüzde 48.7 ile sığınmacı ve mülteciler ve yüzde 39.3 ile ulaşım olarak belirlendi. Üç aylık sonuçlara göre farklı demografik grupların İstanbul’un sorunlarına dair görüşleri incelendiğinde gelir düzeyi arttıkça ulaşım, olası İstanbul depremi ve sığınmacı ve mülteciler sorun olarak görülürken; gelir seviyesi düştükçe ekonomik sorunlar, konut satışı ve kiralama fiyatları İstanbul’un sorunu olarak değerlendiren katılımcıların oranında artış görüldü.

Çalışmadığını belirten katılımcılar ve ev kadınları için İstanbul’un ilk üç sorununda ekonomik sorunlar ilk sırada gelirken, çalışan ve öğrenciler için ekonomik sorunların üçüncü sırada yer aldığı görüldü.

İSTANBULLULARIN STRES VE KAYGI SEVİYESİNDE ARTIŞ GÖRÜLDÜ

Katılımcılara duygu halleri soruldu ve 10 üzerinden değerlendirmeleri istendi. İstanbulluların ortalama stres ve kaygı seviyesi 7.7 olarak ölçüldü. Geçen aya göre incelendiğinde stres seviyesinde artış görüldü. Üç aylık sonuçlara göre işten çıkarılma korkusu yaşayan katılımcıların kaygı ve stres puanları daha yüksek iken, mutluluk ve yaşam memnuniyeti puanlarının daha düşük olduğu gözlemlendi.

VATANDAŞLARIN ÜÇTE BİRİ KREDİ KARTI BORCUNUN ASGARİ TUTARINI ÖDEYEBİLİYOR

Kredi kartı kullananların yüzde 50.1’i aylık kredi kartı borcunun tamamını, yüzde 31.1’i ise borcun asgari tutarını ödeyebildiğini belirtti. Yüzde 6.1’i asgari tutar ile borcun tamamı arasında bir miktarda, yüzde 3.1’i asgariden az miktarda ödeme yapabildiğini belirtirken, yüzde 9.6’sı kredi kartı borcunu hiç ödeyemediğini ifade etti.

YÜZDE 58 KRİPTO PARALARI GÜVENLİ BULMUYOR

Katılımcıların yüzde 58.2’si kripto paraları güvenli bir yatırım aracı olarak görmediğini, yüzde 9.1’i güvenli bulduğunu, yüzde 6.8’i kısmen güvenli bulduğunu yüzde 25.9’u ise fikrinin olmadığını belirtti. 18-34 yaş katılımcıların yüzde 13.8’i, 45-59 yaş arası katılımcıların yüzde 4.6’sı kripto parayı güvenli bir yatırım aracı olarak gördüğünü belirtti. Katılımcılar kripto parayı güvenli bir yatırım aracı olarak görmediklerini belirtmelerine rağmen yatırım araçları sırasında kripto paranın üçüncü sırada geldiği gözlemlendi.

EKONOMİK SORUNLARI KONUŞMA ORANINA ARTIŞ

Katılımcılara mart ayında evde en çok ne konuşulduğu soruldu. Katılımcıların yüzde 77.5’i ev içerisinde ekonomik sıkıntıların yüzde 5.8’i ise Ukrayna-Rusya Savaşı’nın konuşulduğundan bahsetti. Bu konuları ailevi olaylar, sağlık sorunları takip etti. Aylara göre incelendiğinde Ocak ayında ekonomik sorunların ev içerisinde konuşulma oranı yüzde 58 iken, şubat ayında bu oran yüzde 76’ya, mart ayında ise yüzde 77.5’e yükseldi.

İSTANBULLULARIN YAŞAM MEMNUNİYETİ AYDAN AYA DÜŞÜYOR

Katılımcıların 10 üzerinden değerlendirmeleri istenen yaşam memnuniyeti seviyesi 4.1 olarak belirlenirken mutluluk seviyesi 4.4 olarak ölçüldü. Ocak ayında İstanbulluların yaşam memnuniyeti 4.5, şubat ayında ise 4.4 olarak hesaplandı. Çalıştığı işten memnun olduğunu belirten katılımcıların daha az stresli olduğu ve yaşam memnuniyetlerinin daha yüksek olduğu görüldü. Yaş gruplarına göre bakıldığında katılımcıların yaşı arttıkça kaygı ve stresleri azalırken gençlerin mutluluk puanlarının daha düşük olduğu saptandı.