Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), yılın son Para Politikası Kurulu (PPK) toplantısında, politika faizini 100 baz puan indirdi ve yüzde 15'ten yüzde 14'e çekti. Böylece eylülden bu yana politika faizinde 5 puanlık indirim gerçekleştirilmiş oldu. Faiz kararı sonrasında dolar ve euro kuru yeni tarihi seviyeleri gördü. Ekonomistlere göre, Türk Lirası'na aşırı değer kaybettiren faiz politikası nedeni ile Türkiye 2022'de üç rakamlı enflasyonu görebilir.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın ısrarla hayata geçirdiği "faiz düşürme" politikası, Türkiye'de döviz kurlarını ve dolayısıyla hayat pahalılığını artırmaya devam ediyor. Şahap Kavcıoğlu başkanlığındaki TCMB, 2021 yılında ilk faiz indirimini 23 Eylül'de gerçekleştirmiş ve politika faizini 100 baz puan indirimle yüzde 18'e çekmişti. Ardından gelen 21 Ekim'deki PPK toplantısında 200 baz puan indirilen politika faizi, 18 Kasım'da bir kez daha 100 baz puan düşürülmüştü. Yılın son PPK toplantısının yapıldığı 16 Aralık tarihinde 100 baz puan daha indirilen politika faizi, böylelikle son 4 ayda 5 puan düşürülerek yüzde 14'e çekilmiş oldu.
Merkez Bankası'nın faiz kararı sonrası piyasalar, yeniden hareketlendi. 100 baz puanlık faiz indirimine ilk tepki olarak dolar/TL, 15,15 seviyesinden 15,66'ya kadar tırmanırken, euro kuru ise 17,15'ten 17,60'lara çıktı. Gram altın da kurlardaki yükselişle 900 lirayı geçti. 2021'in başında 7,45 seviyelerinde olan dolar kurundaki artış bugün itibarıyla yüzde 104'e ulaşmış durumda. Euro kuru ise yılbaşına göre yüzde 90 düzeyinde değer kazandı. Son faiz kararı sonrası, döviz kurlarındaki artışın devam etmesi bekleniyor.
TÜRKİYE YİNE KALP KRİZİ GEÇİRDİ
Faiz kararını DW Türkçe'ye değerlendiren Yeditepe Üniversitesi Öğretim Üyesi ve Enflasyon Araştırma Grubu (ENAG) Yöneticisi Prof. Dr. Veysel Ulusoy, politika faizinin yüzde 14'e indirilmesinin Türkiye'nin içinden geçtiği döviz piyasası oynaklığını daha da yukarı seviyelere çıkardığını söylüyor. Hükümetin son faiz indirimi kararını "Türkiye ekonomisi yine bir kalp krizi geçirdi, yine bir dönülmez yola girdik" sözleri ile eleştiren Prof. Ulusoy, "Bugün itibariyle yine doların seyri, euronun seyri yukarıya olacaktır. Özetle, ortada bir ekonomi politikası yok. Sadece bir deneme sınama, sadece faiz düğmesine basmakla yönlendirilen bir ekonomi var" değerlendirmesinde bulundu.
Türkiye İstatistik Kurumu'nun (TÜİK) yayınlandığı son enflasyon verilerine göre, tüketici enflasyonu kasım ayında yüzde 21,3 olarak gerçekleşti. Ancak vatandaşlar, ürün ve hizmet fiyatlarına gelen zamların yüzde 20'nin çok üzerinde olmasından şikayetçi. Bu durum, sokakta hissedilen enflasyonun TÜİK rakamlarının çok üstünde olduğu yorumlarına neden oluyor. TÜİK'e paralel olarak enflasyon verisi açıklayan iktisatçı akademisyenlerin oluşturduğu Enflasyon Araştırma Grubu (ENAG) ise, kasım ayında enflasyonun yüzde 58,6 olarak gerçekleştiğini hesapladı.
ENFLASYONDA 3 HANEYİ GÖREBİLİRİZ
ENAG Yöneticisi Prof. Veysel Ulusoy, 2022'de enflasyonun yükselmeye devam edeceğini ve hatta üç haneli rakamların görülebileceğini söylüyor. 2022'nin ilk altı ayı sonunda, yani Haziran 2022 sonuna kadar enflasyon oranının üç haneye çıkabileceğini öngördüklerini dile getiren Ulusoy, "Enflasyonda üç hanelerin görülmesi daha erken de gerçekleşebilir. Çünkü sadece aralık ayı enflasyonunun daha bugünlerde çift hane olduğu kanıtlandı ya da garanti diyebiliriz" diye konuşuyor.
Merkez Bankası faiz kararı sonrası yaptığı yazılı açıklamada, 2022'nin ilk çeyreğinde faiz indirimlerine ara verileceğini belirterek, gelecek 3 aylık dönemde "bekle-gör" politikası izleneceği mesajı verdi. Ancak ekonomi yönetiminin 2022'nin ilk çeyreği sonrasında nasıl bir faiz politikası izleyeceği ise belirsizliğini koruyor.
DW Türkçe'ye konuşan Boğaziçi Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Burak Saltoğlu'na göre, TCMB'nin faiz kararı sonrası yaptığı açıklamadaki belirsizlikler, yakın gelecek açısından endişeleri artırıyor. "Üç ay sonrası konusunda açıkçası birçok insanın kafasında çok net bir yön yok" diyen Prof. Saltoğlu, buna karşın en azından gelecek üç ay boyunca faiz tartışmasının rafa kalkmasının piyasaları sakinleştirebileceğini ifade ediyor. Ekonomi yönetiminin gelecek 3 ayda faiz indirimlerinin kredi hacmi büyümesi ve üretim-ihracat üzerindeki etkilerini test edeceğini dile getiren Saltoğlu, "Bu üç ay içerisinde ne yapılacak, hangi endikatörlere bakılacak, bunu göreceğiz" diyor.
Öte yandan 13 Aralık Pazartesi günü Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan başkanlığında, Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati, Merkez Bankası Başkanı Şahap Kavcıoğlu ve kamu bankaları genel müdürlerinin katılımı ile bir toplantı gerçekleştirilmişti. Bu toplantıda, 2022 yılında kamu bankalarına sermaye desteği verilmesi konusunda mutabakata varıldığı belirtiliyor. Böylelikle iç piyasayı canlandırmak için 2020 yılında hayata geçirilen kredi kampanyalarının bir yenisinin daha 2022'de hayata geçirileceği ifade ediliyor.
Söz konusu sermaye artışı kamu bankalarına son üç yılda yapılan üçüncü sermaye artışı olacak. Kamu bankalarına 2019 yılında 28 milyar TL, 2020 yılında 32,5 milyar TL sermaye desteği sağlanmış, son olarak 21 milyar TL'lik yeni bir destek için çalışma başlatıldığı açıklanmıştı. 2022 için verilecek sermaye desteğinin 70 milyar TL civarında olacağı hesaplanıyor.
Bununla birlikte, faiz indirimi kararı sonrasında Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu'ndan (BDDK) da bir açıklama geldi. Kurum, bankalara Türk Lirası cinsinden kullandırılan kredilerin döviz alımı için kullanılmamasına yönelik gerekli kontrollerin sağlanması için talimat verdiğini açıkladı. Ancak özel veya tüzel kişilerin TL cinsinden aldıkları krediyi başka yatırım araçlarına çevirip çevirmeyeceğinin nasıl kontrol edileceği ya da nasıl bir cezaya tabi tutulacağı bilinmiyor.
Vatandaşların yükselen enflasyona karşı korunmak için döviz talep etmeye devam edeceğini kaydeden Prof. Dr. Burak Saltoğlu, kurlardaki yükseliş nedeniyle yalnızca hane halkında değil, iş hayatında da ciddi sıkıntılar yaşandığına işaret ediyor. Saltoğlu, şöyle konuşuyor: "Kurun ister istemez adım adım enflasyonu geçtiğini ve enflasyonun adım adım halkı rahatsız edeceğini göreceğiz. Bu seviyelere gelen yerde fiyat veremiyorlar. Çevremizde bile çok ufak çağlı bir işin birilerinden fiyat istiyoruz, teklif veremiyor. Çok daha büyük çapta işlerin ne kadar daralacağı konusunda da bir fikrimiz yok."
Aram Ekin Duran
© Deutsche Welle Türkçe