İBRAHİM EKİNCİ
Büyüme rakamları büyük bir sömürü şoku yaşanmakta olduğunu ortaya koyuyor.
Bu durumun doğal sonucu olarak mali durumu bozulmuş çok sayıda aile, esnaf, şirket olduğunu tahmin etmek zor değil. Bu sömürü ve yağma şokunun birçok yüzü var. 23 milyonu geçtiği belirtilen icra dosyaları bir yüzü. (İktidar yeni icra daireleri yapıyor!) Diğeri kredi kartı, ihtiyaç kredisi gibi bireysel kredi borçlarını ödememiş kişi sayısı. Geçen yıl ocak eylül 855 bin kişi. Bu yıl aynı dönem 1.2 milyon kişi. Bireysel Kredi ve Kredi Kartı Borcunu Ödememiş Gerçek Kişilerden Borcu Devam Etmekte Olan Kişi Sayısı 4 milyon 166 bin kişi. Bir üçüncü yüzü de vatandaşın tefeciye düşmesi... Son veriler tefecilik suçlarında patlama olduğunu gösteriyor.
Tefecilikte en son yöntem alışveriş yapmış gibi POS işlemi yaparak para vermek… Kişi istediği para kadar alışveriş yapmış gibi gösteriliyor ve karşılığında para veriliyor. Özellikle Urfa ve çevre illerde fahiş fiyatlarla POS tefeciliğinin yaygınlığı daha önce de haberlere konu olmuştu.
Adli kayıtlar son 13 yılda tefecilik suçlarının 6 katına çıktığını, çocukların da bu işlere alet edildiğini gösteriyor. Verileri CHP Genel Başkan Yardımcısı Gamze Akkuş İlgezdi rapor haline getirmişti. Raporun bulgular şöyle:
- 2008 - 2021 arasında fahiş faiz oranlarıyla tefecilik yaptığı iddiasıyla hakkında suç duyurusunda bulunulan şüpheli sayısı yüzde 79, mahkemeye sevk edilen sanık sayısı yüzde 1044, yargılama sonucunda mahkûm olan kişi sayısı yüzde 1396 arttı.
- Türkiye’de 2009-2021 yılları arasında toplam 117.939 kişi hakkında tefecilik suçlamasıyla Cumhuriyet savcılıklarınca şüpheli sıfatıyla işlem yapıldı.
- Ekonomik sıkıntıya düşen ve ağır borç yükü altında ezilen yüzbinlerce kişi çareyi savcılıklarda hakkında şüpheli sıfatıyla işlem yapılan 42.689 tefeciden yüksek faizle borç para almakta buldu. Adalet Bakanlığı verilerine göre krizin etkisini artırdığı 2018-2021 yılları arasında tefecilik yapanların sayısında yüzde 77 artış yaşandı.
- 2006-2021 yılları arasında mahkemelerde yargılanan sanık sayısı 55.135, mahkûm olan kişi sayısı ise 34.460 olarak kayıtlara geçti.
- 2008 yılında tefecilik suçlamasıyla sanık olan 1340 kişi varken bu sayı 2021’de 5 kat artarak 7037’ye ulaştı. Aynı şekilde yargılama sonucu mahkûm olanların sayısında da 4 kat artış yaşandı. Bu suçtan ceza alan kişi sayısı 2008’de 853 iken, 2021’de 3740’a yükseldi.
- 2008-2021 yılları arasında 12-14 yaş arasında 13 çocuk tefecilik yaptığı gerekçesiyle mahkemelerde sanık oldu. Sanık olan çocuklardan 8’i hakkında ise suçu sabit görüldüğü için mahkûmiyet kararı verildi.
Verileri değerlendiren Dr. Hatice Şehime Özütler, “Hukuk devleti olmadan sosyal sermaye; sosyal sermaye olmadan sosyal devlet olmaz. Sosyal sermaye de anayasal iktisat ile ilişkilidir. İktisadi sistem de piyasa da toplumun sağlığı da kurum ve kanunların hukukiliğinden gelir” dedi.