ESRA TOKAT
Kahramanmaraş merkezli 7.7 büyüklüğündeki depremde Adıyaman, Kahramanmaraş ve Hatay büyük bir yıkıma uğradı. Bu kentlerde binlerce insan hayatını kaybederken on binlercesi de yaralandı.
Yaşam normale dönmüyor
Depremin üzerinden 142 gün geçmesine rağmen yaşam normale dönmüyor. Depremzedeler unutulduklarını ifade ederken bir yandan da bölgede devam eden depremler nedeniyle diken üstündeler. Hissedilen her sarsıntı depremzedelere 6 Şubat’taki gibi bir deprem yaşama ihtimalini hatırlatıyor.
Enkazların arasında kayıplarının acılarını sarmaya çalışıyorlar ama geçim derdi izin vermiyor
Enkazların hala kaldırılmadığı hatta hayatını kaybedenlerin bedenlerinin enkazdan çıkarılmaya devam ettiği kentlerde insanlar bayrama hazırlanırken bir yandan da hayat pahalılığından, ev kiralarından şikayet ediyor. Deprem sonrası kayıplarının acılarını sarmaya devam eden depremzedeler bir de geçim derdi ile mücadele ediyor. Bu mücadele sürerken bir yandan da deprem sonrasına bırakılan ve yavaş yavaş gelmeye başlayan binlerce liralık faturalar depremzedeleri isyan ettiriyor.
Çadırlarda ve konteyner kentlerde kalanların yemek ve su sorunundan kaynaklanan hastalıklar da depremzedelerin devam eden sorunlarından. Öte yandan bölgede evlerini kaybeden ancak ikametgah sorunu nedeniyle konteyner kent verilmeyen yurttaşlar da kendi çabalarıyla başlarını sokacak bir çadır bulmuş. Ama bu çadırlarda da elektrik ve su sorunu var.
Kısa Dalga olarak gittiğimiz deprem bölgesindeki 3 kentin sorunlarını yazı dizimizde ele alacağız.
Yazı dizimize deprem bölgesinde en büyük sorunların başında geldiği kira sorunu ile başlıyoruz. Bölgede konuştuğumuz neredeyse tüm depremzedeler depremden sonra kiraların katlanarak arttığını ifade ediyor. Kira artışları konusunda adeta bir dokunup bin ah işitiyoruz.
Adıyaman’da kiralar depremden sonra katlandı: 5 bin liranın altında ev yok
Adıyaman’da 5 bin liranın altında ev kirası bulamadıklarını ifade eden Sehtap Girişit de “Şehrin genelinde çok büyük bir sorun olarak görüyoruz bunu. Çok yüksek kiralar, 5’in altında ev yok. Varsa bile tanıdık vasıtasıyladır. Ev bulmak da zorlanıyoruz, ev yok. Konteynerde nereye kadar kalacağız? Yazın sıcak kışın soğuk” dedi.
Konteyner kentte kalanlar da kiralardan oldukça şikayetçi çünkü ev kiralamak istiyorlar ancak bölgede en az 5 bin liradan başlayan ev kiraları bunu imkansız hale getiriyor. Depremden önce Gölbaşı ilçesinde ev kiralarının 500 liradan başladığını ve en fazla ise bin 500 liraya kadar çıktığını belirten yurttaş, “Ama deprem oldu diye şimdi kiracıyı çıkartıyorlar, 5 bin liraya veriyorlar, 6 bin liraya 7 bin liraya veriyorlar. Asgari ücretin yarısını 6 bin lirayı verse kiraya geri kalan 6 binle çocuklar ne yiyecek?” diye tepki gösterdi.
Kahramanmaraş’ta ev sahipleri kiracıları zorla çıkartıyor
Adıyaman’dan sonraki durağımız ise Kahramanmaraş. Kahramanmaraş’ta İl Emniyet Müdürlüğü’nün depremzedeler için dağıttığı öğle yemeğini almak için evinden çıkan 55 yaşındaki Selvi Çomruk, depremden önce bin lira ev kirası veriyordu. Depremden sonra ev sahibinin kirayı 5 bin liraya çıkartmak istediğini yoksa evden çıkartmakla tehdit edildiklerini anlatan Çomruk, “Aradık ev yok, 10 binden aşağı ev yok. Kızımla ev sahibine avukata vereceğimizi söyledik. Bunun üzerine kiramızı yasal sınırda yükseltmek zorunda kaldı” dedi. Bir komşusunun da 1500 lira olan ev kirasının depremden sonra 3 bin 500’e çıkarttığını ve bu yüzden kirayı veremediği için evden çıkartıldığını söyledi.
Çomruk, “Ben çok kızıyorum. Bu vicdansızlık yavrum”
Pazarcık ilçesinde ‘Gölbaşı Koteyner Kenti’ olarak bilinen geçici toplanma alanında yaşayan Fatmanur Hanım da “Gerçekten kiralar çok arttı. Şu an ben kiraya gitsem gücüm asla yetmez. Pazarcık ilçesinde şu an en azı 3 bin lira kiraların. Depremden önce 800’e oturan vardı. Doğalgazlı evde en fazla 1.500’dür. Şu an en düşüğü 3 bin. 5 bin, 6 bin,8 bin arasında da değişiyor ev kiraları. Çok kötü, kiralar şu an berbat” dedi.
‘Bu fırsatçılık değil de nedir?’
Kahramanmaraş merkezde bulunan Trabzon Caddesi üzerinde çocuk giyim eşyası satan Ayşe Hanım da depremden önce en lüks ev kiralarının 4-5 bin lira olduğunu belirterek “4+1 evler, 5+1 evlet altıydı, altı buçuktu, bundan yukarı ev yoktu. Şu anda ev kiraları 16, 20, 22’ye kadar gidiyor. Bu fırsatçılık değil de nedir? Zaten rabbim vurdu, insanlar dur durak bilmiyor bir de onlar vuruyorlar” diyerek kira artışlarına isyan etti.
Ağır hasarlı evinde depremden önce 2 bin 400 liraya oturduklarını belirten bir başka yurttaş da “Şimdi ev kiraları 5’e, 15’e, 20’ye çıktı. Yani baya bir arttı. Biz bundan çok rahatsızız. Recep Tayyip Erdoğan bir şekilde yardım edecek” diye konuştu.
Hatay’da ev kiraları uçtu: En fazla 2 bin 500 lirayken şimdi 15 bin liraya kadar yükseldi
Son durağımız Hatay’da da en büyük sorunlardan biri kira. Hatay sokaklarını gezinirken karşılaştığımız depremzede Yusuf Balsever, daha yeni açılan sokaklardan depremde yıkılan evine giderek birkaç parça eşyasını çıkartmış. Şu an Saint Pierre Kilisesi Anıt Müzesi’nin yakınlarında bir çadırda kalan ve depremden sonra hamallık yaparak geçinmeye çalışan Yusuf Balsever de kira fiyatlarına isyan ediyor. “Ev kiraları yüzde 400 arttı. Artı ev de bulunmayacak derecede” dedi.
'Bul bana 12 bin liraya alayım'
Tarihi Uzun Çarşı esnaflarından olan Bedi Uçucu ise depremden önce en fazla bir kiranın 2 bin 500 lirayken şimdi 15 bine kadar yükseldiğini belirterek “Bul bana 12 bin liraya alayım, yok daire” diyerek sitem etti.
Hatay’da kurulan Bursa Uludağ Konteyner kentinde kalan Nadire Hanım ise depremden önce ev kirasının 500 lira olduğunu söyledi. Şimdi aynı mahallede ev kiralarının 4 bin lira 5 bin lira olduğunu belirten Nadire Hanım “Onlar da en lüks evler değil. Müstakil evler” dedi.
Yarınki yazı dizimizin konusu: Deprem bölgesindeki hayat pahalılığı ve bayram