Kısa Dalga - Sosyo Politik Saha Araştırmaları Merkezi, 28 Ocak - 11 Şubat 2025 tarihleri arasında gerçekleştirdiği araştırmada, Türkiye’de Türkçe dışında konuşulan anadillerin kullanım düzeyi ve bu dillere ilişkin talepleri inceledi. 22 şehirde yapılan anket çalışmasına 1.285 kişi katıldı.
Kullanım azalıyor
Araştırma sonuçları, Türkiye’de Türkçe dışındaki anadillerin giderek yaşlı kuşaklarla sınırlı hale geldiğini ve gençler arasında kullanımının ciddi biçimde düştüğünü gösterdi. 11 yaş altı çocukların yalnızca beşte birinin anadilini sıkça konuştuğu tespit edilirken, yaş küçüldükçe anadili bilenlerin oranının azaldığı görüldü.
Yapılan araştırmaya göre anadilinde okuma ve yazma becerilerinin konuşma ve anlama oranlarına kıyasla çok daha düşük olduğunu gösterdi. En büyük neden olarak ise anadilinde eğitim verilmemesi olarak gösterildi.
Araştırmaya katılanların yüzde 97,8’i çocuklarının anadilinde eğitim görmesini isterken, yalnızca yüzde 17,7’sinin çocukları anadilinde bir eğitim almış durumda. Bu eğitimlerin büyük çoğunluğu ise seçmeli derslerle sınırlı kaldı.
Ayrımcılık algısı
Araştırmaya katılanların yüzde 49’u çocuklarının anadilini konuşması halinde ayrımcılığa uğrayacağı kaygısını taşıdığını belirtti. Anadili kullanımına yönelik ayrımcılığın en çok devlet kurumlarında yaşandığı ifade edildi.
Katılımcılara göre anadili kullanımının azalmasının başlıca sebepleri şunlar:
• Yüzde 46,5 - Anadilde eğitimin olmaması
• Yüzde 19,6 - Baskı ve asimilasyon politikaları
• Yüzde 15,1 - Yasal statünün bulunmaması
• Yüzde 14,4 - Ailelerin çocuklarıyla Türkçe konuşması
Katılımcılar, anadili kullanımının devam etmesi için şu adımların atılmasını önerdi:
• Yüzde 31,8 - Anadillerin eğitim-öğretim dili olması
• Yüzde 30,4 - Yasal ve anayasal güvence altına alınması
• Yüzde 26,6 - Resmi dil olarak tanınması