Kısa Dalga - Avrupa Hareketlilik Haftası’nın Türkiye ayağı bu yıl Eskişehir’den başladı. 16-22 Eylül 2025 tarihleri arasında kutlanacak hafta kapsamında Eskişehir Büyükşehir Belediyesi, Odunpazarı Belediyesi ve Tepebaşı Belediyesi, “Herkes için Hareketlilik” temasıyla çok sayıda farkındalık etkinliğine ev sahipliği yapacak.
Etkinliklerin açılışı Büyükşehir Belediyesi’nden Ulus Anıtı’na yapılan yürüyüşle yapıldı. Yürüyüşten sonra açılış konuşmaları yapıldı. İlk olarak Türkiye Belediyeler Birliği (TBB) Genel Sekreter Yardımcısı Dr. Şengül Altan Arslan kürsüye çıktı. Onu Avrupa Birliği Türkiye Delegasyonu Maslahatgüzarı Jurgis Vilčinskas izledi. Ardından Tepebaşı Belediye Başkanı Ahmet Ataç ve Odunpazarı Belediye Başkanı Kazım Kurt söz aldı. Eskişehir Büyükşehir Belediye Başkanı Ayşe Ünlüce’nin yaptığı konuşmanın ardından tüm protokol üyeleri sahneye davet edilerek Bando Eses eşliğinde haftanın resmi başlangıcı yapıldı ve hatıra fotoğrafları çekildi.
AB Delegasyonu yetkilisi Vilčinskas’ın mesajı
Avrupa Birliği Türkiye Delegasyonu Maslahatgüzarı Jurgis Vilčinskas, “Hareketlilik, çelik ya da tekerlek değil, özgürlüktür” sözleriyle ulaşımda eşitlik ve erişilebilirliğin önemine dikkat çekti. Vilčinskas, Eskişehir’in genç nüfusu, kültürel dinamizmi ve vizyonuyla hareketlilik teması için örnek bir şehir olduğunu belirterek şu ifadeleri kullandı:
“Her ne kadar adı ‘Eski-Şehir’ olsa da, dört bir yanımıza baktığımızda gençlik, vizyon, ilham ve esin dolu bir kentte olduğumuzu görüyoruz. Avrupa Hareketlilik Haftası’nı burada başlatmak çok önemli; çünkü hareketlilik geçmişle değil, gelecekle ilgilidir. Hareketlilik, çelik ya da tekerlek değil, her şeyden önce özgürlüktür. Ulaşım herkes için erişilebilir ve adil olmadıkça anlamını yitirir.
Biz bunu Avrupa’da zor seçimler yaparak öğrendik. Paris’te, Seine boyunca otoyollar gezinti yollarına dönüştürüldü. Bologna’da tüm bölgeler arabasız hale getirildi. İlk başlarda direnişle karşılaşıldı. Ama bugün hava daha temiz; işletmeler gelişmekte ve sokaklar hayat dolu... Değişim zor bir şey; ama buna değer.”
Vilčinskas, AB’nin IPA III fonları ve Türkiye Yatırım Platformu aracılığıyla Türkiye’de temiz ulaşım, elektrifikasyon ve iklime duyarlı altyapı yatırımlarına destek vermeye devam edeceğini de vurguladı.
Belediye başkanının mesajı
Belediye Başkanı Ayşe Ünlüce de Avrupa Hareketlilik Haftası’nın Eskişehir’de yıllardır süren vizyoner çalışmaların doğal bir devamı olduğunu söyledi. Ünlüce, şehrin ulaşımda cesur adımlar attığını belirterek şunları söyledi:
“İlk başlarda tramvayda, bisiklet yollarında ya da yayalaştırmada tepkiler aldık. Ama zaman içinde hemşerilerimiz bu değişimin şehre kattığı değeri gördü. Bugün bisiklet yollarını kaldıracağımızı ya da yayalaştırılan bölgeleri yeniden trafiğe açacağımızı söylesek, en çok başta itiraz edenler karşı çıkar.”
Ünlüce ayrıca, elektrikli otobüslere geçiş konusundaki girişimlerin devam ettiğini, merkezi onaylar nedeniyle bazı projelerin beklediğini ancak şehrin bu hedefinden vazgeçmeyeceğini belirtti. Porsuk Nehri’nin temizlenip yaşam alanına dönüştürülmesinin de bu vizyonun bir parçası olduğunu vurguladı:
“Porsuk, bir zamanlar kimsenin yaklaşmak istemediği bir alandı. Bugün yürüyüş yolları, bisiklet aksları ve sosyal alanlarıyla şehrin en canlı yerlerinden biri oldu. Bu tür dönüşümler, Avrupa’dan sağlanan kredilerle ve vizyoner adımlarla mümkün oldu.”
Bir haftalık değil, kalıcı ve öncü çalışmalar
Avrupa Hareketlilik Haftası kapsamında Eskişehir’de yalnızca bir haftalık etkinlikler değil, kalıcı ve öncü çalışmalar da öne çıkıyor. Şehir, Türkiye’de Sürdürülebilir Kentsel Hareketlilik Planı (SUMP) hazırlayan nadir kentlerden biri olarak dikkat çekiyor. Bu plan sayesinde Eskişehir, ulaşımda yeşil dönüşüm ve toplu taşımayı teşvik eden projelerde öncü bir rol üstleniyor.
Son yıllarda şehirde tramvay ağının genişletilmesi, yayalaştırma uygulamaları ve bisiklet yollarının artırılması öncelikli hale geldi. Mevcut 50 kilometrelik bisiklet yoluna ek olarak 72 kilometrelik yeni proje başlatıldı; kent merkezindeki tüm yeni bulvarlara bisiklet yolları entegre ediliyor.
Tramvay hatları ise 2000’li yılların başından bu yana şehrin yeşil ulaşımının temel taşı haline geldi.
Eskişehir Büyükşehir Belediyesi ayrıca, elektrikli otobüslere geçiş için uzun süredir çaba gösteriyor. 90’dan fazla elektrikli otobüs hedefi, merkezi onaylara takılmış olsa da kademeli geçiş için yeni girişimler sürüyor. Bu adım gerçekleştiğinde filonun yaklaşık yarısının elektrikliye dönüşmesi öngörülüyor.
Şehrin Porsuk Nehri çevresinde yapılan çevre ve altyapı düzenlemeleri de kent yaşamına büyük katkı sağladı. Önceden bataklık görünümündeki nehir çevresi, bugün yürüyüş yolları, bisiklet aksları ve sosyal alanlarıyla yaşayan bir cazibe merkezi haline geldi. Bu dönüşüm, Avrupa Yatırım Bankası’ndan sağlanan uzun vadeli kredilerle gerçekleştirildi ve şehrin çehresini köklü biçimde değiştirdi.