Uzman uyarısı: Bankalarda siber suçlar zirve yaptı, uyuyan hesaplar hedefte

Eski Mali Suçlar Araştırma Kurulu (MASAK) Başkan Yardımcısı ve Bilgi Üniversitesi öğretim üyesi Dr. Ramazan Başak, Cumhuriyet Gazetesinden Şehriban Kıraç’ın sorularını yanıtları. Siber suçlar konusunda uyardı. Başak, özetle şunları söyledi:

Mağdur sayısı artıyor

Bankalarda özellikle siber suçlarla ilgili çok yoğun biçimde dolandırıcılık eylemlerinin gerçekleştirildiğini duyuyoruz. Yüzlerce mağdur oluştu ve mağdur sayısı gün geçtikçe artacak. Mağdurlar haberleri olmadan gece yarısı hesaplarından para çekildiğini, kredi başvurusu yapıldığını, borsa hisseleri için satış talimatı verildiğini söylüyor. Bankalar ise güvenlik önlemlerini aldıklarını, kullanıcı bilgileri ve parolaların müşteride olduğunu müşterilerin yükümlülüklerini yerine getirmediğini savunuyor. BDDK ise konuyu inceliyor.

Sahte evrak düzenliyorlar

Özellikle banka yöneticisi ve personel suiistimallerinde inanılmaz artış var. Burada amaç nakde ulaşmak. Personel ya da yönetici vatandaşın mevduatını çeşitli hileli işlemlerle kendi hesaplarına geçiriyor. Mesela müşterinin imzasını taklit ediyorlar. Sanki o müşteri kredi çekmiş gibi sahte evrak düzenliyorlar.

Hesabınızdan borsaya

Siz ne kadar önlem alırsanız alın, denetim yaparsanız yapın öteki tarafta da inanılmaz organize olmuş bir yapı var. Daha çok uyuyan hesap dediğimiz yaşlıların ve internet bankacılığı kullanmayan kişilerin hesaplarını daha fazla kullanıyorlar. Banka personeli uyuyan hesaplarda telefon değişikliği yapıyorlar. Hesaplarla ilgili SMS’ler suiistimali yapan personelin cebine geliyor. Çoğu zaman müşterinin bundan haberi de olmuyor. Her 10 suiistimalin 7’sinde hesaplardan çekilen paralar ya borsaya ya şans oyunlarına aktarılıyor. Daha fazla kazanıp yerine koyarım diyorlar. Kaybedilince de daha fazla suiistimal yapılıyor ve daha fazla hesaba giriliyor.

Saat uyarısı

Siber suçlar ve üçüncü şahıslar tarafından yapılan eylemlerde ciddi artış var. Siber suçlarla ilgili dört taraf var. Birincisi banka ve güvenlik sistemi, ikincisi organize olmuş siber çete, üçüncüsü adına kredi çekilen, hesapları boşaltılan mağdur mudi, dördüncüsü GSM şirketleri. Son dönemde yapılan tüm dolandırıcılık işlemlerinin ortak noktası gece saat 03.00-05.00 arasında. Herkesin uyuduğu, birçok şeyin kontrol edilmediği saat dilimi. Banka diyor ki ben güvenlik önlemlerimi aldım. Öyleyse gece yarısı biri birçok müşterinin hesabına nasıl girebiliyor, hesaplarını boşaltabiliyor, adına kredi çekebiliyor, kredi kartı limitlerini yükseltip harcama yapabiliyor ve nasıl kredili mevduat hesabının limitini yükseltip para çekebiliyorlar? Bir kamu bankasında dediğim saat aralığında 54 işlem yapılmış.

Şüpheli işlem gibi algılamıyor

Bir şekilde hesaba gece 03.00 ile 05.00 arasında hesaba girildi. 36. maddeye göre ağırlıklı olarak banka sorumlu. Banka ve MASAK mevuzatına göre olağan dışı bir şey olduğunda sistem hemen müşteriyi uyarır. Mesela bir kamu bankasında o saatte şüpheli işlem tespit ediliyor, kişi aranıyor ulaşılmıyor, bloke kaldırılıyor ve dolandırıcılık devam ediyor. Ama bazı bankalar bunu hiç şüpheli işlem gibi de algılamıyor.

Metal aksam üzerinden yapıyorlar

Şu anda yasadışı bahis çok popüler. Gençler arasında inanılmaz oynanıyor. Fenomenler aracılığıyla yapılan işlemler yükselişte. Güzellik merkezleri vasıtasıyla yapılan işlemler gözde. Çünkü buralarda hayali ihracat gibi işler yapılıyor. 1990’lı yıllarda hayali ihracat çok fazlaydı. Onlarca yüzlerce paravan ihracat ve ithalat şirketi kurulmuştu. 1 lira olan tişörtü 1500 liraya ihraç edip kara parayı oradan aklıyorlardı. 5-6 yıl öncesine kadar Türkiye’de hayali ihracat bitti derdim. Ama şu anda bunu metal aksamları üzerinden yapıyorlar. Mesela bir metal aksamını alıp onun üzerinden sanatsal işlemler yapılıyor. Sanatsal olunca değerini kafalarına göre belirliyorlar.

Paralar yurtdışına çıkarılıyor ve ihracat geliri olarak da ülkeye geri getiriliyor. Şimdi güzellik merkezlerinde de buna benzer işlemler yapılıyor. Verilen hizmetin belli bir değeri yok, bir saç kesimi için 100 TL de 10 bin TL de alınabiliyor. Dilan Polat olayında 783 milyonluk sahte fatura var. Temmuz 2024 itibarıyla 854 milyon lira vergi kaçağı var.