ENFLASYON BEKLENTİLERİN ALTINDA GELDİ, MEMUR, EMEKLİ İSYAN ETTİ TÜİK, haziran enflasyon rakamlarını açıkladı: Aylık % 1.64, yıllık %71,60. Maaş zamlarına baz oluşturacak ilk 6 aylık enflasyon, böylece, %25’in bile altında kaldı. Sendikalar, zamların kaydırılması ve İTO rakamlarıyla yakınlığın yeniden kaybolmasına dikkat çekerek, enflasyonda, zamların düşük tutulması operasyonu yapıldığını savundu. İTO aylık % 3,42, ENAG %4,27 açıklamıştı. Ekonomist Barış Soydan da fiyatlara dikkat çekti ve “Enflasyonda sert düşüş açıklanan ay ekmeğe %6, peynire %5, suya %13 zam gelmiş. En tuhafı yaz başı meyveye %8.5 zam gelmesiydi” dedi. PROF. DR. HAKAN KARA: DAHA AZ ÜCRET ARTIŞI İÇİN… Enflasyon rakamlarının açıklanmasından sonra bir değerlendirme notu paylaşan Prof. Dr. Hakan Kara, “Memur ve emekliye daha az ücret artışı yapmak için bütün kamu zamları Temmuz'a ertelendiğinden Haziran enflasyonu epey düşük çıktı. Bir aylık değere bakıp bunu trend olarak görmek pek sağlıklı değil” dedi. Dr. Cem Çakmaklı da, “Kritik haziranda İTO – TÜİK farkı yine açıldı. Beklentileri kontrol altına almak için önce insanları verilere inandırmak lazım. Yoksa ağzımızla kuş tutsak da enflasyon beklentilerini düşürmek zor” dedi. JPMORGAN, TÜRK BANKALARINA İLİŞKİN HEDEF FİYATLARINI GÜNCELLEDİ JPMorgan analizinde Türkiye bankaları için kısa vadeli görünüm (makroekonomik ayarlamalar ve sıkı para politikaları nedeniyle) zorluklar gösterse de uzun vadeli fırsatlara vurgu yaptı. Dört banka için hedef fiyat yükseltilirken bir banka için düşürüldü. Deutsche Bank da Türkiye tahvilleri için, “şimdi alım zamanı” dedi. Bu tavsiye, önümüzdeki aylarda enflasyonun ve faizlerin düşeceği tahminine dayanıyor. Dolayısıyla şimdi alımın karlı olacağına işaret ediyor. BANKALARDA FAİZ MAKASI AÇILDI Likidite fazlası TCMB’den gelen sterilizasyon adımları, banka tabelalarında faiz makasını önemli ölçüde farklılaştırdı. Yeni haftaya bazı bankalar mevduat faizinde indirimle girdi, bazı bankalar ise faiz artışını bir puanla sınırlı tuttu. Toplam mevduatta ağırlığı oluşturan 92 gün vadeye yüzde 35 faiz veren banka da var, yüzde 52 veren de… Kamu bankalarının uyguladığı faiz oranları yüzde 40-43 arasında değişiyor. (Ekonomi) KARAHAN, EYLÜLDE İNDİRİM BEKLENTİSİNİ KESTİ Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın bazı açıklamaları erken bir faiz indirimi olasılığını gündeme getirmişti. Haziran enflasyonunun beklentilerden daha düşük açıklanması da “MB eylül gibi faiz indirmeye hazırlanıyor” spekülasyonlarına neden olmuştu. Ancak MB Başkanı Fatih Karahan, Reuters’e yaptığı açıklamada sıkı duruşun devam edeceğini söyledi. MB eski Başekonomisti Prof. Dr. Hakan Kara, sosyal medyada yaptığı paylaşımda, “Sayın Karahan erken faiz indirimi tartışmalarına noktayı koymuş. Doğru zamanlama ile yapılan yerinde bir müdahale, tebrik ediyorum” dedi. “TAHVİL ALIMLARININ ÖNEMLİ KISMI YABANCI DEĞİL” Bloomberg, yayımladığı analizde, Türkiye’de “yabancının tahvil alımı” gibi gözüken alımların, önemli kısmının Türk bankalarının yurt dışı şubelerinin alımı olduğunu yazdı. Haberde, “Türk bankaları, yurt dışında daha ucuz lira likiditesine ulaşmanın dolambaçlı bir yolunu buldular ve yabancıların lira cinsi devlet tahvili alımlarına ilişkin rakamları şişiriyorlar. TL cinsi tahvillere son 3 ayda net 8,3 milyar dolarlık yabancı girişi görünüyor. Bunun bir kısmı yabancıların ilgisinin yeniden canlanmasına bağlanabilirken, piyasa, görünen girişlerin önemli bir kısmının aslında Türk bankalarından geldiğini söylüyor” denildi. ÜFE BAZLI REEL EFEKTİF DÖVİZ KURU HAZİRAN DEĞERİ 94.30 OLDU Merkez Bankası’nın açıkladığı verilere göre TÜFE bazlı reel efektif döviz kuru haziran endeks değeri 71,48, Yİ – ÜFE bazlı endeks değeri de 94,30 oldu. TÜFE bazlı endekse göre TL hala çok (yüzde 28,52) değersiz. TÜİK’in daha az müdahale ettiği düşünülen ve o yüzden de daha çok dikkate alınan Yİ ÜFE bazlı endekse göre ise TL, sadece yüzde 5,70 değersiz görünüyor. Çok sayıda iktisatçı, bu endeksi (REK), enflasyon rakamları hakkındaki kuşku nedeniyle gerçekçi bulmuyor. KOBİ KREDİLERİNDE SEYİR ZAYIF Artan faiz yükü ve ekonomideki soğuma, küçük ve orta ölçekli işletmelerin (KOBİ) finansman talebini baskılıyor. Geçen yıl aylık yüzde 9’a yakın büyüme kaydedilen KOBİ kredilerinde, sıkılaşmaya paralel olarak son 12 aylık ortalama artış yüzde 30 seviyesinin altına indi. Mayıs ayında aylık bazda yüzde 0,11 daralma yaşanırken, haziranın ilk üç haftasında ise yüzde 1,85 büyüme kaydedildi. (Ekonomi) AÇLIK SINIRI 19 BİN, YOKSULLUK SINIRI 62 BİN TL’YE DAYANDI TÜRK-İŞ, haziran ayında 4 kişilik aile için açlık sınırını 18 bin 978 lira, yoksulluk sınırını 61 bin 820 lira olarak hesapladı. Son 12 ayda gıda enflasyonu yüzde 82,96 olarak ölçüldü. Bu rakamlara göre devlette yoksulluk sınırı üstünde ücret alan memur neredeyse kalmadı. Milyonlarca emekli ve asgari ücretli, yoksulluk değil, açlık sınırı altında. BORÇ TABLOSU AĞIRLAŞIYOR TÜRKİYE’nin borç stoku 3 ayda 6 milyar dolar artarak 506 milyar dolar buldu. AB tanımlı genel yönetim borç stoku 3 ayda 1 trilyon artarak toplam 8.7 trilyona ulaştı. Merkezi yönetim borç stoku ise 5 ayda 905 milyar lira arttı. TARIM KREDİ MARKET SAYISI 4 BİN 300’E ULAŞTI Tarım Kredi Kooperatiflerinin market ve satış noktası sayısı 4 bin 300’e ulaştı. Satış noktalarından 1200’ünün bakkal olduğunu belirten Genel Müdür Hüseyin Aydın, “Her gün yeni market açmaya devam ediyoruz. İnşallah bugün halen bu işi yapan diğer rakiplerimizle aynı sayılara ulaşmayı hedefl iyoruz” diye konuştu. (Ekonomi) YAVAŞLAMA İŞARETİ: İSO PMI, HAZİRAN’DA 47,9’A GERİLEDİ, İSO, Türkiye İmalat Satınalma Yöneticileri Endeksi (PMI), haziranda 47,9'a geriledi. Endeks imalat sektörünün faaliyet koşullarında hafif bir bozulmaya işaret ederken, bu bozulmanın 2024'ün başından bu yana en belirgin düzeyde olduğu kaydedildi. ÇAYKUR, YÜZDE 24 ZAM YAPTI 2024 ürünü yaş çay alım fiyatına destekleme hariç %50 destekleme dâhil yüzde 68 zam yapılmasının ardından Çaykur, kuru çay fiyatlarına ilk zammı gerçekleştirdi ve ortalama %24 zam yaptı. Çaykur'un en çok tüketilen 2 markası Tiryaki’nin kilosu 149,68 TL’den 185,66 TL’ye, Rize Turist’in fiyatı 152,81 TL’den 189,54 TL’ye çıktı. ÇİNLİ BYD, 1 MİLYAR DOLARLIK YATIRIM YAPACAĞINI AÇIKLADI Çinli elektrikli otomobil üreticisi BYD, Türkiye’ye 1 milyar dolarlık yatırımı bugün duyuracak. Şirket Manisa’da fabrika kuracak. Sözleşme törenine Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın da katılması planlanıyor. Resmi Gazete'de yayımlanan Cumhurbaşkanı kararı uyarınca, yatırım teşvik belgesi kapsamında gümrük muafiyetinden yararlanan Çin menşeli oto ithalatı, ek mali yükümlülükten muaf olacak. Çin menşeili otomobillere yüzde 40 ek vergi getirilmişti. (Bloomberg) VERGİ PAKETİ HAFTAYA MECLİS’E GELİYOR Kamuda tasarruf tedbirlerine ilişkin düzenlemelerin yer aldığı kanun teklifi, TBMM Başkanlığına sunuldu. AK Parti Grup Başkanı Abdullah Güler, vergi paketi üzerindeki çalışmaların da önümüzdeki hafta tamamlanacağını belirtti. Güler, daha asgari kurumlar vergisi, asgari gelir vergisi, istisnalar, muafiyetler konusunda bir çalışma yürütüldüğünü, teklifin gelecek hafta Meclis Başkanlığı’na sunulacağını belirtti. ZENGİN VERMEDİ DEVLET ALAMADI, DEĞERLİ KONUT VERGİSİ FİYASKO OLDU 2015-2019 arasında çok tartışılan bir nevi zengin vergisi olan Değerli Konut Vergisi (DKV) ilk haliyle önemli bir tutarı ifade etse de hem oran indirimi hem de getirilen muafiyetlerle işlevsiz hale geldi. 2022'de 2,7 trilyon liralık toplam vergi gelirine karşı Maliye sadece 40.5 milyon lira DKV aldı. 2023'te 4.5 trilyon liralık vergi gelirinin sadece 75.2 milyon lirası DKV iken bu yıl 5 ayda 2,7 trilyon liralık toplam vergi gelirine karşılık sadece 58,4 milyon liralık konut vergisi toplandı. (HT Ekonomi/ Rahim Ak) KAMU BANKALARININ SERMAYELERİNİ GÜÇLENDİRME ADIMI Meclis Plan Bütçe Komisyonunda görüşülmesi beklenen kanun teklifine göre, Kamu bankaları için Varlık Fonu’na özel tertip tahvil verilecek. Hazine ve Maliye Bakanı, borç (ikraz) olarak verilecek özel tertip iç borçlanma senedi çıkarmaya yetkili kılındı. İlgili maddede kamu bankalarının sermayesinin güçlendirilmesi şartı yer aldı. BOTAŞ'IN BORÇLARI SİLİNECEK TBMM'ye sunulan vergi ve tasarruf paketinde, BOTAŞ'ın borçlarının silinmesine yönelik madde yer aldı. Salgın dönemi ve sonrasında BOTAŞ'a bütçeden yüksek tutarlarda borçlar verilmişti. Kanun teklifindeki maddeyle, faiz ve cezalar dahil BOTAŞ'ın borçlarının, bütçe ile ilişkilendirilmeksizin Hazine'nin verdiği görevler nedeniyle oluşmuş olanlardan düşülmesi hükmü yer aldı. OTELLERDE KONKORDATO FIRTINASI SÜRÜYOR Turizm sektöründe, salgın döneminde zirve yapmasının ardından düşüş eğilimine giren konkordato taleplerinde, bu yıl yaşanan hızlı artış dikkat çekiyor. Geçen yılın tamamında 36 otel konkordatoya giderken, sayı bu yılın ilk beş ayında 23’e ulaştı. (Ekonomi) 5G LİSANS İHALESİ 2025’TE Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Abdülkadir Uraloğlu, daha önce belirlenen takvimlere göre gecikme yaşanan 5’inci nesil iletişim teknolojisine (5G) geçişin ihalesi için önümüzdeki yılı işaret etti. Uraloğlu, takvimin olasılıkla bu yıl açıklanacağını, 2025’te ise lisans ihalesinin yapılacağını söyledi. OTOMOTİV SATIŞLARI İLK YARIDA YARIM MİLYONU AŞTI Otomotiv Distribütörleri ve Mobilite Derneği (ODMD), haziran ayı otomobil ve hafif ticari araç satış rakamlarını açıkladı. 7 Temmuz’da uygulamaya girecek iki ayrı düzenlemenin etkisiyle hareketlenen pazarda, haziran ayında satışlar 100 bin adeti geçti. Yılın ilk yarısında toplam pazarda satışlar yarım milyon adeti aştı. AKARYAKIT, SİGARA VE İÇKİYE ÖTV ZAMMI TÜİK’in Ocak-Haziran Yİ-ÜFE değişim oranını yüzde 19,49 olarak açıklamasının ardından, içki, sigara ve akaryakıttan alınan ÖTV de bu oranda artırıldı. Yeni ÖTV tutarları sigara fiyatlarına en az 5 lira, 1 litrelik rakıya 110 lira, akaryakıt ürünlerine ise litre başına yaklaşık 2 lira fiyat artışı olarak yansıdı. Rakıya yüzde 18 zam ile Yeni Rakı 1.250 TL oldu. İHRACAT HAZİRANDA YÜZDE 10,6 AZALDI Ticaret Bakanlığı ve TİM’in geçici verilerine göre, ihracat haziran ayında geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 10,6 düşüşle 18,6 milyar dolara geriledi. İthalatta ise yüzde 4,1 azalış kaydedildi. Böylece aylık dış ticaret açığı yüzde 21,4’lük artışla 6,4 milyar dolar seviyesinde gerçekleşti. 6 aylık ihracat yüzde 2 artışla 125,4 milyar dolara yükselirken, ithalat yüzde 8,5 düşüş kaydederek 168,7 milyar dolara geriledi. MÜTEAHHİTLER, DIŞARIDA 7,6 MİLYAR DOLARLIK İŞ ALDI Türk müteahhitlik sektörünün bu yılın ilk 6 ayında yurt dışında üstlendiği proje tutarı 7,6 milyar dolar oldu. Sektörün üstlendiği işlerde ortalama proje bedelindeki seyir de dikkati çekti. Sektör, son olarak 2015'te 83,8 milyon dolarlık ortalama proje bedeline ulaşırken, bu yılın ocak-haziran döneminde ise ortalama proje bedeli yaklaşık 92,3 milyon dolar oldu. TÜRKİYE, 5 YILDA MİLYAR DOLARLIK 6 GİRİŞİM ÇIKARDI TÜSİAD Yönetim Kurulu Başkanı Orhan Turan, Türkiye’nin, son 5 yılda girişimcilik alanında önemli adımlar attığına ve büyük ilerlemeler kaydettiğine dikkati çekerek, 2020’den bu yana 1 milyar dolarlık ve 10 milyar dolarlık değerlemeye ulaşan toplamda 6 girişim çıkarttığını söyledi. KKM HACMİ 2 TRİLYON SINIRINA GERİLEDİ BDDK haftalık verilerine göre kur korumalı mevduat bakiyesi geçen hafta yüzde 0,9 ve 18 milyar 335 milyon liralık azalışla 2 trilyon 14 milyar 453 milyon liraya geriledi. Kur korumalı mevduatlarda şirketlere sağlanan vergi avantajı 1 Temmuz itibariyle devreden alındı bu avantajın bitmesini takiben KKM hesaplarında düşüşün sürmesi bekleniyor. YERLEŞİKLERİN DÖVİZ MEVDUATI 1.6 MİLYAR DOLAR AZALDI Merkez Bankası haftalık para ve banka verilerine göre yurtiçi yerleşiklerin döviz mevduatı geçen hafta parite etkisinden arındırılmış olarak 1 milyar 636 milyon dolar geriledi. Gerçek kişilerin döviz mevduatı parite etkisinden arındırılmış olarak 6 milyon dolar artarken, tüzel kişilerin döviz mevduatı parite etkisinden artındırılmış olarak 1 milyar 642 milyon dolar azaldı. |