Yurt dışına her çıktığımda antika pazarlarını, bitpazarlarını, ikinci el mağazaları mutlaka gezerim. Hem tarihi, hem kültürel hem de ekonomik açıdan paha biçilmez bir değer olan pazarlar, gittiğiniz ülkenin kültürünü de çoklu boyutta öğrenmenin mekânları aynı zamanda.
Finlandiya Turku Üniversitesi’nde Çocuk ve Mimarlık, Küçük Karabalıkla Bilim ve Sanata Yolculuk projelerini sunmak için gittiğimizde çarşı pazar gezerken epeyce şaşırmıştık. Her yerde ikinci el kıyafetler, eşyalar satan mağazalar vardı. Avrupa Birliği geri dönüşüm kapsamında ikinci el kıyafet ve eşya satışlarını destekliyormuş. Finlandiya’da ikinci el eşya alım satım kültürü yaygın, hangi kentine gitseniz mutlaka her mahallede bir ikinci el eşya mağazası var. Oralarda kıyafetten ayakkabıya, takıdan çantaya, kayak takımından oyuncaklara kadar rastlamanız mümkün. Kişiler elden çıkartmak istediklerini raf kiralayarak kendi adlarına etiketlendirip sattıkları gibi, bazı mağazalar ise toplumsal sorumluk projesi olarak satışları gerçekleştiriyorlar. İsviçre, Fransa, Almanya, İsveç gibi birçok ülkede Finlandiya benzeri ikince el satış pazarları, mağazaları yaygın.
İkinci el kullanmak, karbon ayak izinin azaltılması ve çevrenin korunması için bir karşı duruş aynı zamanda
Yurtdışında gelir durumu iyi de olsa ikinci el kıyafet alıp giymekten pek de gocunulmuyor. Çocuklu ailelerin vazgeçilmez uğrak yerleri olan ikinci el mağazaları neredeyse hiç boş kalmıyor. Türkiye’de ise ikinci el en çok konut ve araba sektöründe yaygın. Kıyafet ve eşya konusuna gelince herkes biraz duruyor, biraz burun kıvırıyor. İkinci el giymek yoksulluk göstergesi olarak görülüyor. İkinci el tabak, bardak almaktan, başkasının kullandığı eşyayı kullanmaktan, başkasının giydiği kıyafeti giymekten çekinenler, bir otelde başkasının da kullandığı eşyaları kullanmaktan ya da bir lokantada başkalarının da yediği tabağı, çatal-bıçağı, bardağı kullanmaktan hiç de çekinmiyorlar.
Kapitalist sistemde eşyalar çeşitlilik, marka kültürü körüklenerek pazarlanmaya çalışılırken, yeni eşya, kıyafet veya mala sahip olma aynı zamanda güç gösterisi, bir statü olarak pompalanıyor. İkinci el ise aynı zamanda, karbon ayak izinin azaltılması, çevrenin korunması ve kapitalizmin oyunundan uzaklaşmak için bir karşı duruş. Yeni yaşam hareketinin vazgeçilmezi.
Ülkemizde de giderek yaygınlaşan ikinci el satışlar, internet üzerinden oluşturulan platformlarda kriz döneminde yükselirken, tarihi bitpazarları yeterince ilgi görmüyor. Ulus’ta Ankara’nın merkezinde bulunan bitpazarı ve spot pazarı dediğimizde neredeyse bilmeyen yoktur. Hatta hafıza mekânı olan Hergelen Meydanı’nın iktidar tarafından ortadan kaldırılmaya çalışıldığı bir dönemde ikinci el pazarı ve spotçu esnafı direniyor.
Çağdaş Yaşamı Destekleme Derneği de yaptığı birçok etkinliğin yanında ikinci el kıyafet ve eşya pazarları ile çok önemli bir dayanışma örneğine imza atıyor. Ekonomik krizin her şeyi ateş pahası yaptığı, ayakkabının ve kıyafetlerin yanına yaklaşılamadığı bir dönemde, ikinci el satışlarla kız çocuklarını okutmak için çabalayan derneğe destek olmak ve geri dönüşüm açısından ikinci el eşyanın kullanılabilirliğini arttırma kültürünü yaygınlaştırmak, daha yaşanılası bir dünya için hepimizin sorumluluğu.
Çağdaş Yaşamı Destekleme Derneği Prof.Dr.Türkan Saylan’ın da aralarında olduğu bir ekip tarafından 21 Şubat 1989’da kuruldu. Kamuoyu kız çocuklarının okutulması için yürüttükleri “Kardelenler, Haydi Kızlar Okula” projesi ile içselleştirdi. Kurulduğu yıldan bu yana ortaöğretim ve üniversite öğrencilerine burs veren Çağdaş Yaşamı Destekleme Derneği yıllardır Ankara’da Adakale Sokak’ta Türk Hukuk Kurumu’nun yanında açtığı panayır mağazası ile ikinci el ve bağışçı firmaların verdiği sıfır kıyafetlerin uygun fiyata satışını yaparak öğrencilere burs sağlıyor. Hafta içi 10:00-17:00 arası açık olan mağazada gönüllü kadınlar çalışıyor, burs alan öğrenciler de destek veriyor. Bağış yapılan ikinci el kıyafetler temiz ve ütülü bir şekilde etiketleniyor ve satış için askıya çıkartılıyor. Sıfır kıyafetler arasında ünlü markaların sezon sonu kıyafetlerine uygun fiyatlarda rastlamanız mümkün. Takılar, mutfak eşyaları, hediyelik eşyalar, ayakkabı, çanta ve çok çeşitli ürünlerin satışa sunulduğu mağazalar giderek genişliyor. Çağdaş Yaşamı Destekleme Derneği şimdi Yenimahalle’de bir bağışçısının bağışladığı binanın giriş katında daha büyük bir ikinci el panayır mağazası açarak Ankara’daki mağaza sayısını ikiye çıkarttı.
Hem alışveriş yapmanız hem de kullanmadığınız kıyafetlerinizi temiz ve ütülenmiş şekilde derneğe bağışlamanız mümkün. Şimdi tam da ekonomik krizin yakıcılığında Çağdaş Yaşamı Destekleme Derneği’nin panayır mağazalarına uğrayıp bir eşya aldığınızda biliyorsunuz ki ödediğiniz her kuruş çocukların okuması için bursa dönüşüyor. Haydi dayanışmaya, haydi alışverişe.
Çağdaş Yaşamı Destekleme Derneği Kızılay Panayır Mağazası: Adakale Sokak No:26 Türk Hukuk Kurumu yanı Yenişehir/ Ankara
Çağdaş Yaşamı Destekleme Derneği Yenimahalle Panayır Mağazası: İvedik Caddesi No:240/A Yenimahalle /Ankara