Son günlerin popüler tartışması:
Kim darbeci?
Tartışmalar o kadar dallanıp budaklandı ki, Menderes ve arkadaşlarını CHP'nin astırdığına kadar ileri gitti.
Peki gerçekte ne oldu?
Bu konuyu Bülent Ecevit'le konuşmuştuk.
Tarihe ve gündeme ışık tutması bakımından "Ecevit'in Anıları" isimli kitabın 101. sayfasında yer alan o konuşmayı aktarmak zorunlu hale geldi.
Çünkü...
Ecevit, 1960 öncesi Demokrat Parti iktidarının baskıcı uygulamalarına tepkili olmasına rağmen, 27 Mayıs askeri darbesinden sonra yargılanan DP yöneticilerinin idamlarını önlemek için İnönü ile birlikte çaba göstermişti.
XXX
Sözü Ecevit'e bırakalım:
"27 Mayıs'ın çok kanlı bir şekilde sonuçlanmasının beni tedirgin ettiğini her vesileyle söyledim. O konuda rahmetli İsmet İnönü de aynı düşünceleri, aynı kaygıları taşıyordu. İdam cezası çıkarılmaması, sert tepkiler gösterilmemesi için içtenlikle elimizden geleni yaptık. Rahmetli Menderes'in, Zorlu'nun, Polatkan'ın idamlarının olacağı günlerde İsmet İnönü kapı kapı dolaştı. İdamları engellemeye çalıştı. Ben de kendisine inanarak destek oldum ama artık belliydi idam edilecekleri."
XXX
İnönü ve Ecevit'in girişimlerine rağmen idamlar gerçekleşti. Darbeci askerlerin gözü dönmüştü. Ülkenin başbakanını, bakanlarını idam edecek kadar ileri gitmişlerdi.
Ecevit, olayların burada kalmayacağını düşünüyordu:
"Bir kere insani açıdan çok üzüldüm. Bunun bir karşı tepki süreci başlatacağını düşünüyordum. Her açıdan içime sindirememiştim..."
XXX
Ecevit'in öngörüsü doğru çıktı.
Sağ kesim idamların intikamını almak istiyordu.
Menderes ve arkadaşlarından 12 yıl sonra bu kez soldan 3 genç darağacına çıkarıldı!
Ankara Sıkıyönetim Komutanlığı 1 No'lu Mahkemesi 9 Ekim 1971'de Deniz Gezmiş, Yusuf Aslan ve Hüseyin İnan'ı "Anayasayı tağyir, tebdil veya ilgaya cebren teşebbüs" suçlamasıyla idam cezasına çarptırdı.
Oysa daha 20'li yaşlarda olan o gençler hiçbir cana kıymamıştı. İthaf edilen suçlamaların anlaşılır özeti, üniversite eylemlerini yönetmekti.
Yani...
Ortada idamlık bir suç yoktu.
XXX
Mahkemenin kararları 10 Mart 1972'de "onay" için Meclis Genel Kuruluna geldi.
Oylama yapılırken Demirel sadece elini havaya kaldırmakla kalmadı, kimlerin oy verdiğini kontrol etmek için geriye dönüp baktı.
Adalet Partililerin yanı sıra Alparslan Türkeş de kabul oyu kullandı.
Erbakan oylamaya katılmadı.
İsmet İnönü ve Bülent Ecevit ise ret oyu verdi.
İdam kararları 273 milletvekili tarafından onaylandı.
CHP'li 48 milletvekili ret oyu verirken, 2 milletvekili çekimser kaldı. Çoğu CHP'li 118 milletvekili oylamaya katılmadı. CHP içerisindeki 28 "korkak solcu" da "intikamcı sağcılarla" birlikte hareket etti.
Demirel ve arkadaşlarının idamı onaylayan elleri havaya kalktığında, bilinç altlarında Menderes, Zorlu ve Polatkan'ın idamlarına karşı rövanş isteği yatıyordu.
Bir tarafta İnönü ve Ecevit'in Menderes ve arkadaşlarını kurtarmak için gösterdikleri çaba...
Diğer yanda Adalet Partililerin 3 genci darağacına çıkarmak için sergiledikleri iştah...
Tartışılması gereken budur!