Vize boykotu... Trump depremi

Kısa Dalga Bülten – Daily, 8 Nisan 2025, Hazırlayan: Tansu Pişkin

Kısa Dalga’dan herkese merhaba…

İBB'ye yönelik operasyonlarda tutuklanan İBB Genel Sekreter Yardımcısı Mahir Polat, Adli Tıp Kurumu'ndaki kontrollerinin ardından, sağlık sorunları nedeniyle serbest bırakılması için yapılan bütün çağrılara rağmen cezaevine geri gönderildi.

ABD Başkanı Donald Trump'ın açıkladığı yeni gümrük tarifeleri dünya piyasalarını sarsmaya devam ederken Türkiye ekonomisi siyasetin etkisinden kurtulamıyor.

Detaylara geçelim...

Fil Hafızası

7 Nisan 1987

12 Eylül darbesinden sonra açılan ve altı yıl süren Milliyetçi Hareket Partisi davası 7 Nisan 1987'de bitti. Ankara 1 Numaralı Askeri Mahkemesi'nde görülen dava başladığında tutuklanan ve 4 yıl, 5 ay, 28 gün tutuklu kalan genel başkan Alparslan Türkeş, 1985'te tahliye edilmiş, daha sonra yapılan yargılama sonucunda da beraat etmişti.

Neler oldu?

İBB operasyonlarında tutuklanan Genel Sekreter Yardımcısı Mahir Polat, sağlık sorunları nedeniyle sevk edildiği Adli Tıp Kurumu'ndaki kontrollerinin ardından yeniden Silivri Cezaevi'ne götürüldü.

Özgür Özel'in yeniden genel başkan seçildiği CHP'nin 21. Olağanüstü Kurultayı'nda 60 kişilik Parti Meclisi ve 15 kişilik Yüksek Disiplin Kurulu seçimleri de tamamlanırken, Özel'in anahtar listesi delinemedi.

CHP'nin cumhurbaşkanı Ekrem İmamoğlu'nun avukatları, İstanbul 10. Sulh Ceza Mahkemesi'ne verdikleri dilekçe ile tutuklanmasına gerekçe gösterilen "kaçma şüphesi"nin asla gerçek olmadığını belirterek tutukluluğa itiraz etti.

Suriye'de Alevilere yönelik katliam devam ederken, geçiş hükümetinin başkanı, cihatçı HTŞ'nin lideri Ahmet el-Şara'nın Türkiye'yi ziyaret edeceği bildirildi.

ABD Başkanı Trump'ın yeni gümrük tarifelerini açıklamasının ardından BIST 100 endeksi yeni haftaya yüzde 3,4'lük düşüşle 9062 puanla başladı. Bankacılık endeksindeki düşüş ise yüzde 4'e kadar çıktı. Altın fiyatları da haftaya düşüşle başlarken ons altın 3 bin dolar, gram altın ise 3 bin 700 lira civarında seyretti.

Gündem

Ekrem İmamoğlu, kendisi ile birlikte tutuklanan isimlerden biri olan Mahir Polat'ın yaşadığı sağlık sorunlarına dikkat çekerek, Polat'ın serbest bırakılmasını ve operasyonu protesto ettiği için tutuklanan gençlerin bir an önce tahliye edilmesini istedi.

Adalet Bakanı Yılmaz Tunç, 19 Mart protestolarında gözaltına alınan ve tutuklananlara yönelik işkence iddialarını yalanlayarak yargının "tarafız ve bağımsız" olduğunu söyledi. Tunç, CHP lideri Özel'in, "İmamoğlu'nun tutuklanması için ABD’den icazet alındığı" açıklamasını da "Saçma sapan bir iddia" sözleriyle değerlendirdi.

Silivri Cezaevi'nde tutuklu bulunan Şişli Belediye Başkanı Resul Emrah Şahan, belediyeye kayyım atandıktan sonra kapatılan Kent Lokantaları'nın yeniden açılması üzerine sosyal medya hesabından yaptığı duyuruda, bugünkü yemek ücretlerinin tamamını başkanlık maaşıyla ödeyeceğini duyurdu.

Silivri Cezaevi'nde tutuklu bulunan Zafer Partisi Genel Başkanı Ümit Özdağ sosyal medya hesabından avukatları aracılığıyla yaptığı paylaşımda, hakkındaki iddianamenin henüz hazırlanmamasına tepki gösterdi.

Yıldız Teknik Üniversitesi öğrencileri, İmamoğlu için yapılan protestolar sırasında tutuklanan arkadaşları için vizeleri boykot etti. İstanbul Üniversitesi öğrencileri ise Büyük Öğrenci Forumu’nda bir araya geldi.

Ekrem İmamoğlu'nun, İBB'ye ait sosyal konutlara AKP döneminde 'saray görevlilerinin' yerleştirildiği gerekçesiyle soruşturma izni istediği ancak Valiliğin bu isteği iki kere yanıtsız bıraktığı ortaya çıktı.

DEM Parti Grup Başkanvekili Sezai Temelli, iktidarın PKK'nın kongre yapması yönündeki çağrılara verdiği yanıtta "Peki kongreyi nasıl yapacaklar? Hiçbir detay konuşulmuyor" diye yanıt verdi. Ekonomiyi de değerlendirdiği açıklamasında, küresel bir krizin derinleştiğini, Trump etkisiyle ve gümrük vergileri düzenlemesiyle başlayan etkinin, dalga dalga yayıldığını dile getirdi.

İBB; CHP delegesine KİPTAŞ'tan daire verildiği, Boğaz’daki bir tadilat izni için 10 milyon dolar rüşvet talep edildiği ve cenaze aracıyla rüşvet taşındığı iddialarını "yalanlar ve gerçekler" başlıklı açıklamasında yalanladı.

Toplum Çalışmaları Enstitüsü'nün 2 Nisan'da gerçekleştirilen ekonomik boykota ilişkin analizine göre boykot, muhalif seçmenin çoğunlukta olduğu bölgelerde belirgin bir şekilde hissedildi.

Ekonomi

ABD borsa endeksleri güne sert düşüşle başladı. S&P 500 endeksi yüzde 3,2 Nasdaq 100 endeksi yüzde 3,6 düşüşle açılırken; S&P 500 endeksi zirvesinden yüzde 20 düştü.

Trump'ın yeni tarifeleri küresel piyasalarda çöküşe neden olurken, Japon Nikkei 225 Endeksi, sabah saatlerinde yüzde 8,8’e kadar gerileyerek 30.792,74 puana indi ve Ekim 2023’ten bu yana en düşük seviyesini gördü.

Küresel piyasalarda dalgalanmalar devam ederken petrol fiyatlarında da sert düşüş yaşanıyor. Düşüşün pompa fiyatlarına da yansıması ve bu hafta benzin ve motorin fiyatlarında 1,5 TL'yi aşacak bir indirim yapılması bekleniyor.

Konut sahipleri için yıllık 33 bin TL, iş yeri sahipleri için 230 bin TL'yi geçen kiraların beyan edilmesini zorunlu kılan kira gelir vergisi beyannamesi için bugün son gündü. Beyanname vermeyenler için bu tarihten itibaren usulsüzlük cezası, gecikme faizi ve vergi cezası uygulanacak.

Trump’ın açıkladığı yüzde 25’lik gümrük tarifesi, otomotiv sektörünü krize sokarken bazı şirketler işten çıkarmalarla küçülmeye gitti. Şirketlerden bazıları satışı durdururken fiyatlarına zam yapanlar da oldu.

ABD Başkanı Trump'ın tarifeleri kripto piyasasını da vurdu. Bitcoin fiyatı yüzde 5'lik bir geri çekilmenin ardından 78.882 doları gördü, Ethereum (ETH) sabah saatlerinde yüzde 10’luk sert bir düşüş yaşadı ve 1601 dolara kadar gerileyerek önemli bir kayıp verdi. Altcoinlerin ise neredeyse tamamı ortalama yüzde 10'luk kayıplar verdi.

Türkiye Ekmek Üreticileri İşverenleri Sendikası Başkanı Kerem Kolivar, elektrik ve doğalgaza gelen zamlar nedeniyle bu hafta ekmek fiyatlarına zam talep edeceklerini açıkladı.

Ticaret Bakanlığı, 'yerli üretimin korunması, spekülatif fiyat artışlarına meydan verilmemesi' amaçlarıyla limon ihracatının 8 Nisan'dan itibaren geçici süreyle durdurulduğunu duyurdu.

İstanbul Planlama Ajansı'nın açıkladığı verilere göre, İstanbul'da 4 kişilik bir ailenin yaşam maliyeti bir önceki aya göre yüzde 2,3; bir önceki yıla göre ise 52 oranında artarak 87 bin 485 TL'ye yükseldi.

Merkez Bankası verilerine göre yabancı yatırımcılar, 28 Mart haftasında hisse ve tahvil piyasalarında Eylül 2020’den bu yana en sert satışlarını gerçekleştirirken net satış 651.88 milyon dolar, tahvilde ise 2 milyar 388 milyon dolar oldu.

Dünya

Yemen Sağlık Bakanlığı, ABD’nin, başkent Sana’ya düzenlediği hava saldırılarında, en az 4 kişinin hayatını kaybettiğini açıkladı.

Kremlin Sözcüsü Dmitriy Peskov, Ukrayna'da ateşkesle ilgili bazı hususların olduğunu ve bunların çözülmesi gerektiğini belirterek, "Bunlar, Kiev'in ileride askerileştirilmesi yönündeki planlar ile ilgili" dedi.

İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu savaşla ilgili Trump ile görüşmek üzere Washington'a giderken, İsrail'in Gazze Şeridi'nde düzenlediği hava saldırılarında çoğu kadın ve çocuk olmak üzere en az 32 Filistinli hayatını kaybetti.

Japonya'da bir hasta taşıyan tıbbi nakliye helikopterinin denize düşmesi sonucu üç kişi yaşamını yitirdi.

Irak'ta İran destekli bazı milis grupların, Trump yönetimindeki ABD ile çatışma riskinden kaçınmak için silah bırakmaya hazırlandığı bildirildi.

Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, Mısır Cumhurbaşkanı Sisi ve Ürdün Kralı 2. Abdullah ile Gazze gündemli üçlü zirvede buluşmak üzere Mısır'a gitti.

Trump’ın dış ticaret politikaları, ABD'de milyarder yatırımcı Bill Ackman’ın sert eleştirilerine hedef oldu. Ackman, Trump’ın gümrük vergisi stratejisinin ülkeyi “kendi kendini vuran bir ekonomik nükleer kışa” sürüklediğini savunarak "Biz seçmenler olarak böyle bir tabloya oy vermedik" dedi.

Almanya'nın Duisburg kentinde, okullara gönderilen ve henüz ismi belirlenemeyen aşırı sağcılar tarafından gönderildiği belirlenen tehdit içerikli elektronik postalar nedeniyle 15 ilk ve ortaokulda eğitime bir gün ara verildi.

Kültür - Sanat - Yaşam

Nilüfer ve Hande Yener, protestolarda tutuklanan gençlere sosyal medya hesaplarından yaptıkları paylaşımlarla destek vererek, gençlerin serbest bırakılmasını istediler.

Ders boykotları ve protestolarda ön sıralarda yer alan öğrencilere sanatçılardan yeni destek kampanyası başladı. Etkinliklerde öğrencilere ücretsiz bilet ayrılıyor.

Hümeyra'nın yıllar içinde seslendirdiği şarkılar, 17 sanatçının farklı yorumlarıyla bir tribute albümde yeniden dinleyiciyle buluşuyor. Albüm, her hafta yayımlanacak yeni parçalarla dijital platformlarda yerini alacak.

Fotoğrafçı ve fotomuhabir Ali Öz’ün, Türkiye’nin toplumsal ve mekânsal dönüşümünü belgeleyen 5000’e yakın fotoğraftan oluşan koleksiyonu archives.saltresearch.org‘da erişime açıldı.

Spor

Sabri Sarıoğlu, Türkiye U19 Milli Takım Teknik Direktörlüğü görevinden istifa ettiği yönündeki iddiaları yalanladı.

Süper Lig'in 30. haftasında Trabzonspor'u sahasında 4-1'lik skorla yenen Fenerbahçe, zirvedeki en yakın rakibi Galatasaray'ı takibini sürdürdü. Sarı Kırmızılılar'ın haftayı BAY geçmesiyle aradaki puan farkını 3'e indiren Sarı Lacivertliler yakın takibini sürdürüyor.

Galatasaray'da çapraz bağları koptuğu için sezonu kapatan Mauro Icardi'nin düz koşulara başladığı ve temmuz ayındaki sezon başı kampına hazır olacağı açıklandı.

FIFA kokartlı hakem Cansu Tiryaki, 8 Nisan'da Malta ile Gürcistan arasında oynanacak UEFA Kadınlar Avrupa Şampiyonası C2 Grubu müsabakasında düdük çalacak.

Günün önerisi

İbrahim Ekinci'nin hazırladığı haftalık ekonomi bülteni Marjinal Fayda'da ekonomideki genel manzara, piyasalardaki gelişmeler, dünyadan ve şirketlerden haberler var:

Ekonomide gözler artık ekonomiden çok siyasette