Cihan Başakçıoğlu
Kısa Dalga- Polis intiharları ile ilgili resmi olarak yapılan belki de en çarpıcı çalışma Emniyet Teşkilatı Sendikası’nın 2024 yılının mayıs ayında, teşkilattaki sorunlar ve intiharlar ile ilgili yaptığı anket oldu.
Henüz bir yıl önce 15 bin 375 personelin katılımıyla yapılan ankette intihar nedenlerine de detaylı olarak yer verildi. Her 10 polisten 3’ünün intihar etmeyi düşündüğü sonucu çıkan anketin ardından bugüne 61 polis daha intihar etti.
İntihar nedenleri arasında ise ilk sırayı “mobbing” aldı. Yine "Emniyet teşkilatı personeli olmaktan memnun musunuz" sorusuna ankete katılan emniyet mensuplarının yüzde 23 ‘ü “Hiç memnun değilim”, yüzde 50,3’ü “Memnun değilim” yanıtını verdi.
Peki işin özneleri ne diyor?
Bu araştırmadan ve yapılan anketten bağımsız olarak, halen görevli veya emekli emniyet mensuplarının anlatımlarına göre polisin bu şartlarda mutlu olma şansı yok. İntiharların ardından yapılan "psikolojik sorunları vardı" veya "borcu vardı" gibi açıklamalara bakıldığında, polislerin intihar etmesi altında tek bir sebep yatıyor gibi görünse de aslında bu noktaya geliş aşamaları bir zincir halinde ilerliyor. Zincirin her halkası onları biraz daha tüketiyor ve kötü sonuçlara neden oluyor.
Çok saat, az ücret
Bugünlerde en büyük sorunların başında maddi sıkıntılar geliyor. Toplumdaki "Polisler çok iyi maaş alıyor" algısının aksine ağır çalışma koşulları ve ücretsiz mesailer göz önünde bulundurulduğunda, polisler saat başı çalışılan süreye göre en düşük ücreti alan meslek grupları arasında.
Temmuz zammı öncesi mesleğe yeni başlayan bir polisin maaşı yaklaşık 58 bin TL civarındayken bunun yaklaşık 3 bin TL’si zorunlu POL-SAN üyeliği nedeniyle kesintiye uğruyordu. Temmuz 2025 itibariyle bir polis memurunun maaşı yaklaşık 68 bin TL oldu.
Özellikle büyükşehirlerde görev yapan polisler, iş yoğunluğunun yanı sıra diğer yandan da barınma ve geçim derdiyle de baş başa kalıyor. Örneğin 100 metrekarelik bir konutun ortalama kira bedelinin 31 bin 580 olarak açıklandığı İstanbul'da görev yapan bir polis, maaşının yarısından fazlasını kira ve faturalara vermek zorunda. Dört kişilik bir ailenin aylık gıda harcamasının en az 26 bin 115 TL olarak açıklandığı Türkiye koşullarında polislerin de açlık sınırında yaşadığını söylemek mümkün.
Tayin gerektiren bir meslek olması nedeniyle taşınma gibi ek masraflar da düşünülürse, yaşanan maddi buhran yüksek borçlanmaları da peşinden getiriyor. Bu da bir çok emniyet personelinin durumunu olumsuz etkiliyor.
Çalışma yaşamı, aile hayatını ve psikolojisini doğrudan etkiliyor
Diğer yandan polislerin çalışma sistemi döneme göre çok değişken. Örneğin bir amirle 12/12 çalışan polisler, başka bir amir geldiğinde 12/24 hatta 12/36 çalışma sistemine geçebiliyor. Bu durumda gece görevinden eve gelen polis, henüz dinlenmeden başka bir göreve gitmek durumunda kalabiliyor. Çoğu zaman izinsiz çalışan polisin sosyal hayatı da yavaş yavaş yok olmaya başlıyor.
Ayrıca maçlarda, toplumsal olaylarda veya çalışma yaşamının herhangi bir bölümünde amir baskısıyla karşılaşan, kanunsuz emre zorlanan veya mobbinge uğrayan polislerin psikolojik durumu daha da kötüye gidiyor.
Tabi bu şartlarda çalışan polisin ev yaşamı da işinden nasibini alıyor. Çoğunun anlatımına göre aile ve sosyal çevresinde tahammülsüzleşmeye başlıyor. Ve hayatında da birçok sorunla karşı karşıya kalıyor. Aslında çözümü olan ancak yıllardır çözülemeyen sorunlar polisi intihar gibi kötü bir sonuca itebiliyor.
EGM'den 'intiharların önlenmesi' talimatları: Eğitim ve broşür çalışmaları
Öte yandan Emniyet Genel Müdürlüğü (EGM) geçtiğimiz günlerde, son dönemde sıkça yaşanan polis intiharlarının önlenmesi için hazırladığı talimatı tüm birimlere gönderdi. 25 maddelik talimatta yer alan maddeler önceki yıllarda alınması istenen "tedbirlerden" çok da farklı değildi. Personele yönelik, stres yönetimi, öfke kontrolü, aile içi iletişim gibi konularda eğitim ve broşür çalışmaları yapılması istenirken, "amirlerin personelin problemlerine ilişkin çözüm odaklı yaklaşmaları gerektiği" belirtildi.
Talimatlar arasında bu kez polisin "sosyal medya" kullanımı da yer aldı. Son dönemde polisler yaşadıkları sorunları yoğun olarak sosyal medya üzerinden paylaşırken, talimatlarda intihar vakalarında, intihar notları gibi görsel veya yazılı materyallerin sosyal medya üzerinden dolaşımının engellenmesi istendi. Ayrıca tüm personelin sosyal medya kullanımı konusunda bilinçlendirilmesi gerektiği de belirtildi
CHP’li Özel polisin taleplerini dile getirdi
CHP lideri Özgür Özel de geçtiğimiz hafta grup toplantısında polislerin taleplerini şöyle sıraladı:
"Polise derhal fazla mesai ücreti verilmeli,12/24 sistemi tamamen kaldırılmalı, Meslek içi yükselmede mülakat kaldırılmalı, Her ile lojman yapılmalı, Taban maaşa iyileştirme yapılmalı, POLSAN'a zorunlu üyelik kaldırılmalı, Polise mutlaka sendika hakkı verilmeli, Polis intiharları Mecliste araştırılmalı, Tam teşekküllü rehabilitasyon merkezleri oluşturulmalı, Gece görevleri 8 saati aşmamalı, ‘2. Şark’ kaldırılmalı, Emniyet Teşkilatı Vakfı’nın gelirleri Polise kullanılmalı, Polis Meslek Kanunu çıkarılmalı.”