2 bin 500 yıllık yüzlerce kandil bulundu: Zeytinyağı aydınlatmada kullanılmış

Batı Anadolu'da kurulan 12 Aiol Kenti'nden biri olan, Yunusemre ilçesi Yuntdağıköseler Mahallesi yakınındaki 2 bin 700 yıllık geçmişe sahip Aigai Antik Kenti'nde, 2023 yılı kazı çalışmaları devam ediyor.

Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü, Yunusemre Belediyesi, Aliağa Belediyesi ve İzmir Büyükşehir Belediyesi sponsorluğunda başlayan çalışmalar, antik kentin tarihi yollarının açığa çıkarılması ve Athena Tapınağı bölgesinde yoğunlaştı.

Kazılarda yüzlerce kandil bulundu. Tarihe ışık tutan, en yenisi 1800 yıllık, en eskisi 2 bin 500 yıllık yüzlerce kandilde yakıt olarak zeytinyağı kullanıldığına dair bulgulara ulaştı.

Aigai Antik Kenti'nde süren kazılara başkanlık eden Manisa Celal Bayar Üniversitesi Arkeoloji Bölümü Başkanı Prof. Dr. Yusuf Sezgin, "2023 yılı çalışmaları mayıs ayı ortalarında başladı ve aktif olarak devam ediyor. Bu yıl antik yolları açığa çıkarma ve Athena Tapınağı bölümünde çalışmalarımızı sürdürüyoruz” dedi.

Kentte çalışmaların 2004’de başladığını hatırlatan Sezgin, “Kazılarda elimize çok sayıda kandil geçti. İnsanoğlunun en temel ihtiyaçlarından biri barınma. Barınma ihtiyacının bir karşılığı da aydınlatma ihtiyacı. Gece karanlığında evleri aydınlatmak temel ihtiyaç. Birçok kandil, özellikle 2015 yılında kentte kazdığımız bir çöp çukurunda ele geçti” diye konuştu.

Sezgin, şöyle devam etti:

“Parçalanmış ve bozulmuş olan kandiller çöpe atılmıştı, biz de restore ettikten sonra elimize birçok kandil geçti. Bu kandillerde kullanılan yakıt ise temel olarak kullanılan zeytinyağı. Yani bizim günümüzde aklımıza gelmeyen bir şey ama temel olarak Antik dönemde zeytinyağı 2 yerde kullanılıyor. Birincisi kandillerde yakıt olarak aydınlanmada, ikinci olarak da vücudu yağlamak için. Mutfakta ise daha az kullanılıyor.

“Bu kandiller bize çok şey ifade ediyor. Antik kentin arazisi zeytinyağı yetiştiriciliği için uygun ama bir yandan da şunu söylemeliyim, en çok karşılaştığımız menengiç (çitlembik) ağacı. Yakın tarihe kadar kullanımda olan, antik kente yakın birçok bölgede menengiç yağı çıkaran atölyeler var.

“Temel olarak yemeklerde menengiç yağı kullanıyorlar. Zeytinyağı bizim bildiğimiz gibi yemeklerde değil daha çok yakıt olarak kullanılıyor."

Ellerinde çok daha fazla iyi korunmuş kandil olduğunu belirten Prof. Dr. Sezgin, "Bunlar Manisa Müzesi'ndeler. Manisa Müzesi açıldığı zaman bu eserler sergilenecek" diye konuştu. (DHA)