Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, Rusya’nın saldırısını ‘barbarca’ olarak nitelendirerek, Avrupa Birliği (AB) liderlerine Rusya’nın SWIFT ile bağlantısının kesilmesi için talepte bulunacağını belirtti.
SWIFT yaptırımının Rus ticaretini vuracağı ve Rus şirketlerinin iş yapmasının önüne büyük engel oluşturacağı belirtiliyor. euronews.com'un derlediği habere göre Rus bankaları SWIFT'ten çıkarılırsa bu ülkenin dünya finans piyasalarına erişimi kısıtlanacak. Rus bankaları SWIFT'ten çıkarılırsa ihracatçılar Rusya'ya mal göndermeyi daha riskli ve daha pahalı bulabilir.
SWIFT yani "Dünya Bankalararası Finansal İletişim Topluluğu" sınır ötesi ödemeleri hızlandıran ve böylece uluslararası ticareti kolaylaştıran bir mesajlaşma sistemi. SWIFT sistemine bağlı bankalar sistem içindeki diğer bankalarla ödemeler için ilişki kurabiliyor. Mesajların güvenli olması sayesinde ödeme talimatları genellikle sorgulanmadan yerine getiriliyor.
Bankalara yüksek hacimde işlemi hızla yapmasına imkan veren bu sistem uluslararası ticaretin finansmanının ana mekanizması haline geldi. SWIFT'in yıllık değerlendirmesine göre platform üzerinde 2020 yılında her gün 38 milyon "SWIFT FIN mesajı" gönderildi. Her yıl trilyonlarca dolar sistem üzerinden aktarıldı.
SWIFT kime ait?
SWIFT 1970'lerde servis kullanıcısı binlerce üyenin işbirliği ile kuruldu. Merkezi Belçika'da bulunan SWIFT yıllık değerlendirmesine göre 2020'de 36 milyon euroluk mütavazı bir kar elde etti. Platform kar amacından çok bir hizmet olarak işletiliyor.
200'den fazla ülkede 11 binden fazla mali kurum tarafından kullanıln SWIFT'in 25 üyeli yönetim kurulunda Rusya Merkezi Takas Kurumu Başkanı Rus ekonomist ve uzman Eddie Astanin de yer alıyor.
SWIFT yasağının neden ciddi sonuçları olabilir?
Rus bankaları SWIFT'ten çıkarılırsa bu ülkenin dünya finans piyasalarına erişimi kısıtlanacak.
Rus bankaları ödemeler için telefonlar, mesajlaşma uygulamaları ya da elektronik postalar gibi diğer kanallarla ödeme yapabilir. Bunlar Rus bankalarına yaptırım uygulamayan diğer ülke bankalarına ödeme yapma imkanı tanıyabilir ancak alternatiflerin daha az etkin ve güvenli olması sebebiyle işlem hacmi düşebilir ve maliyeti artabilir.
Rusya'ya getirilecek SWIFT yasağı diğer ülkeleri nasıl etkiler?
- Eğer Rus bankaları SWIFT'ten çıkarılırsa ihracatçılar Rusya'ya mal göndermeyi daha riskli ve daha pahalı bulabilir.
- Rusya imal ürünlerin en büyük alıcı pazarlarından biri. Dünya Bankası verilerine göre Hollanda ve Almanya Rusya'nın ikinci ve üçüncü en büyük ticaret ortakları. Ancak Rusya'nın her iki ülke için en fazla ihracat yapılan ilk 10 ülke listesinde bulunmadığına dikkat çekiliyor.
- Bu yasak Rus ürünlerini satın alan yabancı alıcıları potansiyel olarak alternatif tedarikçi arayışına yöneltebilir. Ancak Rus doğal gazı ve petrolü söz konusu olduğunda yabancı alıcıların alternatif bulması güçleşebilir.
- Avrupa Komisyonu'na göre Rusya Avrupa Birliği'nin en büyük ham petrol, doğal gaz ve katı fosil yakıt tedarikçisi. Bu nedenle AB kaynaklarına göre bu aşamada Rusya'nın sistemden çıkarılmasının kabul edilmesinin önünde güçlükler bulunuyor.
Geçmişte SWIFT belirli ülkelere yasak getirilmesine karşı çıkmıştı. Kendini tarafsız olarak tanımlayan platform siyasi baskılar sonucu kurumların sistemden çıkarılması kararı almayacağını belirtiyor.
SWIFT ekonomik yaptırımlara bağlı mı?
SWIFT'in Belçika merkezli olması platfomu ekonomik yaptırımlar da dahil Belçika ve AB kurallarına bağlı hale getiriyor.
SWIFT'in internet sitesinde "Yaptırımlar dünyadaki farklı yargı yetkisi altında bağımsız olarak dayatılıyorken SWIFT hangi yargı yetkisinin uyguladığı yaptırım rejimini takip edeceğini keyfi olarak seçemez" deniliyor. SWIFT'in Rusya'ya karşı alınabilecek yaptırımlar karşısında nasıl bir tavır takınacağı henüz bilinmiyor.
Rusya'nın SWIFT'e erişiminin engellenmesi çağrıları Rusya 2014 yılında Kırım'ı ilhak ettiğinde de dile getirilmiş ancak hayata geçirilmemişti. Öte yandan Rusya SWIFT'e alternatif bir mesajlaşma sistemi olan SPFS'yi geliştirmişti.
HABERİN TAMAMI