MÜHDAN SAĞLAM
ANKARA - Avrupa ile Rusya arasında uzun süredir gerilime neden olan Kuzey Akım I hattındaki gaz akışı şirketten yapılan açıklamaya göre normal seviyesine döndü. Yıllık 55 milyar metreküp gaz taşıyan Kuzey Akım I hattı başta Almanya olmak üzere Avrupa ülkeleri için hayati önem taşıyor.
TÜRBİN KRİZİ VE MÜCBİR SEBEP DUYURUSU
Neredeyse tüm boru hatları gibi Kuzey Akım I Hattı da Rusya’dan Almanya’ya gaz taşımaya başladığı 2011’den bu yana yıllık olarak düzenli bakıma alınıyor. Hattın bakımı ortalama 10 gün gibi bir süreye yayılıyordu. Ancak geçmişten farklı olarak 24 Şubat’ta Rusya’nın Ukrayna’yı işgali ve ardından gelen yaptırımlar hattın bakımının akamete uğramasına neden oldu.
Rusya’ya en sert yaptırımları uygulayan ülkelerden biri olan Kanada bakım için kendisine yollanan Kuzey Akım I türbinini iade etmedi. Gazprom yaklaşık bir aylık beklemenin ardından ilkin hattın gaz akışını yüzde 60’a düşürdü. Kanada’nın türbin iadesi konusunda Brüksel’den gelen baskıya rağmen geri adım atmaması sonrasında Gazprom, istikrarlı gaz akışı sağlanamayacağını duyurdu. Ardından AB türbinin iade edileceğini söylese de Gazprom somut bir delil olmadığını ifade etti ve gaz akışında mücbir bir sebebin ortaya çıktığını bu nedenle akışı yüzde 40’a kadar düşürebileceğini söyledi.
Serbest piyasada doğal gazın 1000 bcm’nin 1800 doların üzerine çıkması, AB özellikle Rusya gazına bağımlılığı yüzde 50’yi bulan Almanya için kara bir haber niteliği taşıyordu. Devletlerin yanında Siemens Uniper, Eni gibi şirketler de durumdan olumsuz etkilendiklerini duyurdu.
Aynı hafta içinde Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, akışın yüzde 20’lere kadar düşme ihtimalinden bahsetti. Bu durum AB’de neredeyse kırmızı alarma neden oldu. Nihayetinde beklenen türbinin iade edilmesiyle şimdilik gaz krizi yatıştı.
AB’NİN GAZ KESİNTİSİ HEDEFİ VE RUSYA
AB Ukrayna savaşından bu yana Rusya’ya olan doğal gaz bağımlılığını azaltmaya dönük tedbirler alıyor. Bu anlamda en etkili önlem yer altı depolarının doldurulması, ancak gelen veriler incelendiğinde depoların yalnızca yüzde 64 düzeyinde dolu olduğu görülüyor. Üstelik Kuzey Akım I krizi sırasında Almanya depolara yönelmek durumunda kalmıştı. AB’nin orta vadeli hedefi Rusya’ya olan bağımlılığı 2027’ye kadar yarı yarıya düşürmek. Rusya geçtiğimiz yıl AB’ye 150 bcm gaz aktarmıştı. AB’nin toplam tüketiminin 396 bcm düzeyinde olduğu dikkate alındığında Rusya’nın yerinin doldurulması sanıldığı kadar kolay olmuyor.
Hali hazırda ABD ve Azerbaycan AB’ye olan gaz akışını artıracağını ifade etti. AB Komisyonu Başkanı Von der Leyen Rusya dışında AB’ye gelen dış gazın 35 bcm arttığını söylese de bu miktar, Rusya’nın sağladığı gazın yarısına bile ulaşmayı sağlamıyor.
Kuzey Akım I krizinin açıkça gösterdiği, AB’nin Rusya’ya olan gaz bağımlılığının hayati olduğu, bazı yaptırımların hızla alınmasının Avrupalı tüketicileri zorda bırakacağı ve yaptırımların delinmesi pahasına gaz akışının sürmesi gerektiğini gösterdi.