Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın, döviz kurunda yükselişin önüne geçmek için getirdiği Kur Korumalı Mevduat (KKM) uygulamasının bütçeye maliyeti bu ay rekor kırdı. Mmerkezi bütçeden KKM sahiplerine haziran ayında ödenen kur farkı haziranda 16,1 milyar TL oldu. Bu mebla mayısta 4 milyar TL olarak açıklanmıştı. Dört ayda KKM sahiplerine bütçeden ödenen tutar ise 37,2 milyar TL'ye yükseldi.
Dünya gazetesi yazarı Alaattin Aktaş, bugünkü yazısında "Döviz kuru arttıkça bütçeden bu hesap sahiplerine yapılan ödeme de artarak devam edecek. Yani ucu açık bir ödemeden söz ediyoruz" dedi.
Aktaş, özetle şunları yazdı:
"(...) Kur korumalı mevduat, “vatandaş yeter ki döviz talep etmesin, döviz almaya koşmasın, bir talep yaratmasın; ben dövizi almış sayar ve getirisini öderim” mantığıyla icat edilmiş bir uygulama...
Yanlış, yanlışlığı baştan bilinerek başlandı zaten; şimdi gelinen aşamada da uyuşturucunun esiri olmak gibi bir durum var. Başlamaya görün bir kere; öyle bir anda vazgeçemezsiniz.
Gerçi bu uygulamadan şimdi vazgeçilmesi de söz konusu değil. Uygulamanın bitiş süresi olan bu yılın sonu geldiğinde de öyle kolay kolay vazgeçmek mümkün olmayacak. Hem hiç kuşkunuz olmasın, 2022 sonu olan uygulama süresi uzatılacaktır.
Mevcut durumda 2022 sonu olan süreyi istediğiniz kadar uzatın, o son kaçınılmaz olarak bir şekilde gelecek.
İşte asıl kıyamet o zaman kopacak.
Bütçeden milyarlarca lira çıkması; örneğin uygulamanın ilk dört ayında 37.2 milyar lira ödenmesi ve her ay 8-10 milyar lira dolayında olacağı tahmin edilen bu ödemelerin sürmesi tabii ki önemli ama asıl felaketle uygulama bittiğinde yüzleşeceğiz.
Kur korumalı mevduat her ay yaklaşık yüzde 10 oranında artıyor. Oran her ay bu düzeyde oluşsa KKM yıl sonunda yaklaşık 1.8 trilyona ulaşacak.
1.8 trilyon liralık bakiyeyle yıl sonuna geldiğimizi ve süre uzatımına gidilmediğini düşünelim...
KKM hesaplarında ağırlıklı vade üç ay. Dolayısıyla 1.8 trilyonluk hesabın önemli bir kısmının, belki 1.5 trilyonunun vadesi 2023’ün mart ayında dolacak.
Serseri mayın gibi bir 1.5 trilyon lira!
Bu paranın bir kısmı, diyelim yarısı zaten özünde döviz. Yani yaklaşık 750 milyar lira bir süreliğine “TL görünümlü döviz” olarak durmuştu.
Bu 750 milyarın sahipleri vade bitip ellerine bu kadar TL geçince ne yapacaklar sanıyorsunuz?
Tahmininiz doğru! Tabii ki koşa koşa döviz alacaklar.
Öte yandan aslında TL’de dururken dövize ve dövizin getirisine alıştırılan diğer 750 milyarın sahipleri “Bu uygulama bitti, ben artık yine gidip TL mevduat hesabı açtırayım" der mi? Zor değil mi...
Muhtemelen onlar da dövize gider.
Mart 2023... Dedim ya, serseri mayın gibi 1.5 trilyon liranın vadesi doluyor. Hadi diyelim bu hesabın üçte biri dövize yüz vermedi; TL'de kaldı ve ister mevduata, ister konuta, ister hisse senedine, ister altına gitti...
Kaldı 1 trilyon lira.
Düşünebiliyor musunuz 1 trilyon liranın döviz için piyasaya çıktığını...
Düşünebiliyor musunuz 1 trilyon liranın piyasayı nasıl alt üst edeceğini...
Felaketin büyüğü bütçeden kur korumalıya şimdi ne kadar ödendiği değil. Şimdi sarsılıyoruz yalnızca, bütçe dengeleri bozuluyor; asıl felaketi bu uygulama bittiğinde yaşayacağız. O yüzden de kur korumalı mevduat uygulaması hiçbir şekilde birden bitirilemeyecek ve nasıl yapılır bilmem, bir şekilde zamana yayılarak sona erdirilecektir."