2022'nin son aylarında 26 şehirde 18 yaş ve üzeri 1000 kişi ile yapılan yüz yüze görüşmeler sonucunda hazırlanan "Türkiye'nin Eğilimleri Araştırma" sonuçları İstanbul'da kamuoyuna duyuruldu. Buna göre Z kuşağı daha çok kendini ‘milliyetçi’ olarak tanımlarken, yüksek gelir grubu kendini siyasi olarak ‘sol’da tanımlıyor. Araştırmada dikkatleri çeken verilerden bir diğeri de 'namaz kılmam' diyenlerin oranı 'namaz kılarım' diyenlerden çok daha fazla olması. Öte yandan Türkiye’de ekonominin iyiye gittiğini düşünenlerin oranı sadece yüzde 5,7 olurken katılımcıların yarısından fazlası 'kendimi ve ailemi geçindiremiyorum' diyor.
Yüzde 27,4 kendine 'muhafakâr' diyor
Prof. Dr. Mustafa Aydın koordinatörlüğünde yapılan araştırmada öne çıkanlar şöyle:
Araştırmaya katılanların yüzde 27,4'ü kendisini "muhafazakâr", yüzde 16,6'sı "Kemalist", yüzde 15'i ise "milliyetçi" olarak nitelendiriyor. Kendine "sosyal demokrat" diyenler ise 35-44 yaş arasında yoğunlaşıyor. Yine en fazla apolitik de yüzde 9,8'de 65 yaş üzerinde bulunuyor. Katılımcıların yüzde 12,9'u kendisini "siyasal İslamcı" olarak tanımlıyor. Kendine "Sosyal demokrat" diyenlerin oranı yüzde 9,9 olurken, "ulusalcı" olarak tanımlayanlar ise yüzde 5,5.
Z kuşağı kendini 'milliyetçi' tanımlıyor
Katılımcılar arasında kendine 'miilliyetçiyim' diyen en geniş yaş grubu 23,1 ile 18-24 yaş. Bu yaş grubunun ikinci hayat tarzı ise muhafazakârlık. En çok siyasal İslamcı 65 yaş üzeri. Kemalistler ise 45-54 yaş arasında daha fazla.
İYİ Partililerin yüzde 24,4'ü 'solcuyum' diyor
AKP'lilerin yüzde 87,7'si kendisini "sağcı" tanımlarken CHP'lilerin yüzde 85,3'ü ise kendilerini "solcu" olarak tanımlıyor. Kendisini "ortada" olarak en fazla tanımlayan seçmen ise İYİ Parti'ye oy veriyor. İYİ Partililerin yüzde 24,4'ü "solcuyum", yüzde 41,1 "sağcıyım" derken "ortadayım" diyenlerin oranı yüzde 34,4olarak tespit edildi.
'Namaz kılmam' diyenlerin oranıdaha fazla
"Namaz kılmam" diyenler yüzde 39 iken, yüzde 24,6'sı "tüm vakit namazlarımı kılarım", yüzde 8,4'ü ise "günde 3 vakit namaz kılarım" yanıtını verdi. "Yalnızca bayram, ramazan, cuma, şükür namazlarını kılarım" diyenlerin oranı ise yüzde 12,2.
Yüksek gelir grubu kendini 'sol'da görüyor
Yüksek gelir grubu kendisini siyasal yelpazenin "solunda" daha dar gelir grubuna dahil olanlar ise "sağda" tanımlıyor. En yüksek gelire sahip olan "A Gelir Grubu"na mensup olanların yüzde 45,7'si kendisini "solcu" olarak nitelendirirken en düşük gelire sahip olan "E Gelir Grubu"na mensup olanların yüzde 34,8'i kendisini "sağcı" olarak ifade ediyor. Öncelikli sorun: Ekonomi
En önemli sorun 'ekonomi'
Türkiye gündeminin en önemli sorunu olarak "ekonomi" olarak görülürken sonrasında ise "terörle mücadele" geliyor. Geçen yıl ikinci sırada yer alan "mülteci sorunu" bu yıl bu araştırma sonucuna göre üçüncü sıraya geriledi. "Hak ve özgürlüklerin sınırlanması" ise dördüncü sırada. Diğer tüm bölgelerde en önemli sorun "ekonomi" olarak tanımlanırken Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nde ise öncelikli soruna "terörle mücadele" cevabı verildi.
Katılımcıların yarısından fazlası 'kendimi ve ailemi geçindiremiyorum' diyor
"Kendini ve ailemi geçindiremiyorum" diyenlerin oranı yüzde 52,2, "Ekonomik olarak daha kötü durumdayım" diyenlerin oranı ise yüzde 51,9 olarak ölçüldü. "Borçlarının seviyesinden endişe duyanların" oranı da yükseldi. "Gelirim harcamalarımı karşılamaya yetiyor" diyenlerin oranı ise yüzde 40'tan yüzde 23'e geriledi.
TBMM'ye güven yüzde 10'a dahi yaklaşamadı
En çok güvenilen üç kurum polis, jandarma ve TSK olarak yanıtlanırken. TBMM ve Cumhurbaşkanlığı yüzde 48,2 ile dördüncü sırada. Araştırma sonucuna göre bütün kurumlara güven geçen yıla göre 10 puana varan düşüşler görüldü. TBMM'ye olan güven yüzde 8, TSK'ya olan güven yüzde 14, polise olan güven yüzde 10,4, Cumhurbaşkanlığı'na olan güven yüzde 8,7, Anayasa Mahkemesi'ne olan güven 8,7, Diyanet İşleri Başkanlığı'na olan güven yüzde 5,3, Merkez Bankası'na olan güven yüzde 5,2, BDDK'ya olan güven yüzde 8, RTÜK'e olan güven ise yüzde 7,2 oranında düştü. Türkiye'de yargının siyasallaştığını düşünenlerin oranı ise yüzde 48 olarak tespit edildi.
En çok İYİ Partililer kendini başarılı buluyor
AKP'lilerin yüzde 88'i partilerini başarılı bulurken, CHP'lilerin yüzde 79,4'ü, MHP'lilerin 84'ü, İYİ Partililerin 88,9'u, HDP'lilerin ise 83'ü partilerini başarılı buluyor. Geçen yıl AKP'lilerin 91,5'ü "Recep Tayyip Erdoğan'ı başarılı buluyorum" derken bu yıl bu oranı 73,3'e düştü. CHP'lilerin Kemal Kılıçdaroğlu'nu başarılı bulma oranı yüzde 79,7'den 77,1'e, MHP'lilerin Devlet Bahçeli'yi başarılı bulma oranı yüzde 83,3 yüzde 66'ya, İYİ Partililerin Meral Akşener'i başarılı bulma oranı ise 83,9'ten 58,9'a düştü. Bu oran HDP'de daha yüksek. Sancar ve Buldan'ı başarılı bulan HDP'lilerin oranı yüzde 44'ten yüzde 63'e yükseldi. Katılımcıların yüzde 40'ı Erdoğan'ı başarılı buluyor. Bu oran partililer açısından en yüksek AK Parti ve MHP'liler arasında çıkıyor.
AKP ve CHP arasındaki fark yaklaşık yüzde 12
"Bugün seçim olsa hangi partiye oy verirsiniz" sorusuna katılımcıların yüzde 35,3'ü AKP, yüzde 24,5'i CHP, yüzde 10,2'si İYİ Parti, yüzde 8,9'u ise MHP olarak yanıt verdi.
"Oy vermem" diyenler çıkarılınca denklemden sonuçlar şöyle şekillendi:
- AKP: Yüzde 37,4
- CHP: Yüzde 25,9
- İYİ Parti: Yüzde 10,8
- HDP: Yüzde 10,1
- MHP: Yüzde 9,4
Erdoğan yarışta önde
Sonuçlara göre Cumhur İttifakı yüzde 47, Altılı Masa'yı kuran partilerin oluşturduğu ittifak ise yüzde 38,1 oldu. Erdoğan yüzde 47,6, Kılıçdaroğlu yüzde 30,8 alıyor. Aynı soru Cumhurbaşkanlığı seçimi için de soruldu. Erdoğan-Kılıçdaroğlu-Demirtaş'ın yarıştığı bir seçimde oy oranları öyle şekillendi:
- Erdoğan: Yüzde 47,6
- Kılıçdaroğlu: Yüzde 30,8
- Demirtaş: Yüzde 12,1
- Muharrem İnce: 6,5
- Ümit Özdağ: 3
Benzer soru İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu, Ankara Büyükşehir Belediye Başkanı Mansur Yavaş ve İYİ Parti lideri Meral Akşener'in aday olduğu versiyonlarla da soruldu. Sonuçlara göre İmamoğlu, Erdoğan karşısında yüzde 33,7, Yavaş 32,6, Akşener ise 32,2 oranında oy alıyor. Seçimlerin ikinci turunda da benzer sonuçlar çıktı. Kararsızlar ve "oy kullanmam" diyenler dağıtılmadan Kılıçdaroğlu'nun rakibi olan Erdoğan ikinci turda yüzde 44 oranında oyla birinci oldu. İmamoğlu, Yavaş ve Akşener'in Erdoğan'ın karşısında yarışacağı ikinci turda da sonuçlar benzer şekilde tespit edildi. (Kısa Dalga)