Birleşik Kamu-İş Konfederasyonu Ar-Ge birimi KAMUAR, fiyatlarını Ankara’daki marketlerden düzenli olarak derlediği ve halkın en fazla tükettiği 64 temel gıda maddesinden oluşan bir sepeti esas alarak hazırladığı gıda fiyatları endeksinin Temmuz 2023 sonuçlarını açıkladı.
Konfederasyondan yapılan açıklamada, TÜİK’in en son açıkladığı tüketim harcamalarıyla ilgili istatistiklere göre, en zengin yüzde 20’lik kesimin tüketiminin yüzde 16,6’sını gıda için ayırırken, en yoksul yüzde 20’lik kesimde gıdaya ayrılan oranın yüzde 35,8’e kadar çıktığı belirtildi.
Aynı verilere göre, ikinci yüzde 20’lik grupta yer alanlar ise harcamalarının yüzde 29,8’ini gıdaya, yüzde 25,6’sını ise konut ve kiraya ayırıyor.
"Yanlış ekonomi politikaları açlık ve yoksulluk riskini artırıyor"
"Dolayısıyla gıda fiyatlarında Türkiye’de son 38 aydır yaşanan kesintisiz artış en fazla toplumun en yoksul kesimini olumsuz etkiliyor" diyen Birleşik Kamu-İş, "Yanlış ekonomik politikaların gıda fiyatlarında yol açtığı artış, ülkedeki açlık ve yoksulluk riskini giderek daha da büyütüyor" dedi.
Eylül 2021'den bu yana gıda fiyatları yüzde 402 arttı
Açıklamada, Eylül 2021’den bu yana gıda fiyatlarının yüzde 402 oranında arttığı belirtilirken, şu bilgiler yer aldı:
"Haziranda yüzde 80,5 olan gıda fiyatlarındaki yıllık artış oranı temmuzda yeniden yüzde 92,2 olarak gerçekleşti. Yıllık enflasyon haziran ayına kadar baz etkisiyle, diğer bir ifadeyle geçen yılın aynı aylarında gıda fiyatlarında yaşanan artışın bu yılın aynı ayındaki artıştan yüksek olması nedeniyle düşüş eğilimindeydi. Önceki yılın aynı ayındaki yüksek oranlı artış son bir yılın hesabından çıktığı için yıllık artış azalıyordu. Ancak temmuz ayında aylık artış yüzde 12,8’le geçen yıl temmuz ayındaki yüzde 5,9’luk artışın üzerine çıkması nedeniyle yıllık artış da yükselmeye başladı. Bu arada yıllık enflasyonun baz etkisiyle önceki aylara ve geçen yıla göre geriliyor olması fiyatların da gerilediğini göstermiyor. Aksine fiyatlar artmaya devam ediyor. Zira haziranda 445 lira ödenen aynı miktar ve türde gıdalardan oluşan bir sepetin bedeli Temmuzda 502 liraya yükselmiş gözüküyor."
Aylık fiyat değişimi
Haziranda, tüm harcama gruplarında fiyatların bir önceki yıla göre oldukça yüksek oranlarda arttığını belirten konfederasyon, fiyat artışlarını şöyle aktardı:
"Ekmek, pirinç, un, bulgur fiyatları temmuzda bir önceki aya göre ortalama yüzde 5 oranında artarken, et ve balık grubu fiyatlarında yüzde 7,7 oranında artış yaşandı. Et ve balık fiyatlarında yılbaşından bu yana yaşanan artış yüzde 84’ü geçti. Temmuzda önceki aya göre süt ve süt ürünleri ile yumurta grubu fiyatları yüzde 1,2 oranında artarken, yağ fiyatlarındaki artış yüzde 9,7 olarak gerçekleşti. Meyve fiyatlarının yüzde 33,3 oranında arttığı temmuzda sebze fiyatlarında, bir önceki aya göre ortalama yüzde 45,7 oranında artış yaşandı. Temmuzda bakliyat fiyatlarının yüzde 4,2, salça, zeytin, bal, çay, tuz ve benzeri gıda maddelerinden oluşan diğer işlenmiş gıda fiyatlarındaki artış eğilimi ise yüzde 7,5’le ile devam etti. Böylece, vatandaşlar mevcut gıda tüketim alışkanlıklarına göre seçilen 64 gıda maddesinden oluşturulan gıda sepetini satın alabilmek için haziranda, bir önceki aya göre yüzde 1,6 oranında daha fazla para ödemek zorunda kaldı."
Yedi aylık değişim
Gıda fiyatlarının yılın ilk yedi aylık döneminde ise yüzde 50 oranında artış kaydettiği aktarılan açıklamada, ücretlere yapılan zamların gıda fiyat artışına yetişemediği kaydedildi. Açıklamada, "Yüzde 25 zamla yetinmek zorunda kalan emeklilerin satın alma gücündeki erime de devam etti" denildi.
Yıllık değişim
Açıklamada, gıda fiyatlarındaki yıllık değişim oranları ise şöyle aktarıldı:
"Bu yıl temmuzda geçen yılın aynı ayına göre ekmek, un, bulgur, makarna fiyatlarında yüzde 51, et-balık fiyatlarında 109,3, süt ve süt ürünleri ile yumurta fiyatlarında yüzde 51,5 oranında artış oldu. Bir yıl öncesine göre yağ fiyatları yüzde 39,3 oranında arttı. Meyve fiyatları yüzde 97,6, sebze fiyatları ise yüzde 286,2 oranında artış gösterdi. Bakliyat fiyatları son bir yılda yüzde 34, diğer gıda fiyatları ise yüzde 62,8 oranında zamlandı. Tarımsal girdi maliyetleri ve tarım ürünü üretici fiyatlarındaki artışlar gıda fiyatlarındaki yıllık artışın önümüzdeki aylarda da üç haneli oranlara doğru tırmanmaya devam edeceğine işaret ediyor."
Yıllık ortalama artış
Açıklamaya göre, Ağustos 2022- Temmuz 2023 aylarını kapsayan son bir yıllık dönemdeki ortalama gıda fiyatları, Ağustos 2021-Temmuz 2022 dönemindeki ortalama fiyatlara göre yüzde 120,1 oranında artış gösterdi. (ANKA)