ESRA TOKAT
Kahramanmaraş merkezli iki büyük depremin 13. gününde depremden etkilenen şehirlerden hala yardım çağrıları geliyor. Depremin ilk gününden beri iktidarın müdahalede ve yardım ulaştırmada geç kaldığı eleştirilirken bu yaşananların seçmen davranışına etkisi de tartışılıyor.
MetroPOLL Araştırma'nın Kurucusu ve Yöneticisi Özer Sencar, MAK Danışmanlık Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Ali Kulat ve Avrasya Araştırma Başkanı Kemal Özkiraz deprem sürecinde iktidarın ve muhalefetin tutumunun seçmen davranışı üzerindeki etkisini Kısa Dalga’ya değerlendirdi.
'İktidarı yıprattı'
Bölgede yaşanan depremin ve iktidarın yetersiz kalmasının seçmen davranışlarında kesinlikle değişime yol açacağı düşüncesinde olan MetroPOLL Araştırma'nın Kurucusu ve Yöneticisi Özer Sencar da “Ancak bunun boyutuna dair bir şey diyemeyiz. Muhtemeldir ki AKP bir miktar itibar ve oy kaybetmiştir. Böylesine büyük bir olay iktidarı yıprattı. İktidar da bunu gördüğü için yoğun bir reklam çalışmasına girdi. Kısacası iktidar boş durmuyor ve bunu nasıl telafi edeceğini düşünüyor. Ancak bunun karşısında muhalefet oy kazanır mı ilerleyen günlerde göreceğiz” dedi.
‘Böyle bir felaketin iktidar aleyhine mutlaka kalıcı etkisi olacaktır’
Şu anda insanların acısı ve tepkisinin büyük olduğunu ifade eden Sencar, “Muhalefet iktidarı suçluyor ancak iktidar da hükümetin bunun eksik bir yönetimden kaynaklanmadığını, Allah’tan gelen bir olay olduğu mesajını veriyor. Eğer Haziran’da seçim yapılırsa ki zaten Anayasa bunu söylüyor aksi düşünülemez. Seçime kadar iktidar buraya dair çalışmalarını başlatacak ve evlerin en kısa sürede yapacağı imajını verecek. Ama böyle bir felaketin iktidar aleyhine mutlaka kalıcı bir etkisi olacaktır. Bunun boyutu iktidarın söylemi ve muhalefetin yapacağı işle ilgili. Şu an vatandaş muhalefetin ülkeyi iyi yöneteceği algına sahip değil” şeklinde konuştu.
Yayımlanmayan son anketi açıkladı: ‘Muhalefetin iyi yöneteceğini düşünenler daha az’
Depremden önce yaptıkları ve yayımlamadıkları son araştırmadan da bilgi veren Sencar, katılımcılara ‘Muhalefet ülkeyi iyi yönetebilir mi?’ sorusunu sorduklarını ve karşılığında da ‘İyi yönetebileceğine inanıyorum’ diyenlerin oranının yüzde 47, ‘iyi yöneteceğine inanmıyorum’ diyenlerin oranının ise yüzde 48 olduğunu bildirerek şunları söyledi:
“Bu bize şunu gösteriyor. Deprem olmadan önce yaptığımız son araştırmaya göre muhalefetin ülkeyi iyi yönetemeyeceğine inananlar iyi yöneteceğine inananlardan daha fazla. Yani muhalefet ülkeyi çok iyi yönetir gibi bir algı yok ortada. Bu önümüzdeki süreçte muhalefetin ve iktidarın söylemleri, adımları oy oranlarını etkileyecek.”
‘Anlık tepkiler oluşur ancak seçmen davranışına etkisi zaman alır’
İktidara olan güvenin azalmasının muhalefetin verdiği umut ile orantılı bir şekilde değişeceğini ifade eden MAK Danışmanlık Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Ali Kulat, “Şu an bölgede iktidara bir öfke var evet. İktidara kızdığınız zaman eğer muhalefet size daha iyi yarınlar umut ederse oraya doğru bir yönelme olabilir. Yoksa anlık tepkiler oluşur ancak seçmen davranışına etkisi zaman alır” dedi.
‘Hükümet medyası ‘asrın felaketi zaten en fazla bu yapılabilirdi’ düşüncesini işlemeye çalışıyor’
Şu anda depremden etkilenen bölgelerin AKP’nin ağırlıkta olduğu bölgeler olduğunu kaydeden Kulat şunları söyledi:
“Buradaki insanlar bir anda davranışını ve tutumunu değiştirmez. Çünkü yardımlar geç geliyor ancak hükümet medyası da ‘asrın felaketi zaten en fazla bu yapılabilirdi’ düşüncesini işlemeye çalışıyor. Muhalefete burada bir görev düşüyor. Muhalefet kendisi iktidar olsa bu sorunu nasıl çözerdi sorularına cevap vermeli. İktidar çok kötü demek vatandaşın seçimini etkilemez. Sizin muhalefet olarak daha iyi neler yapabileceğinizi göstermeniz lazım. Eğer hükümetten daha fazlasını vaat edemezseniz bölgenin seçmeni çoğunlukla AKP’li olduğu için bir şey değiştiremezsiniz.”
‘Muhalefet sorunları iktidardan daha hızlı ve adil çözebileceğini göstermesi lazım’
Şu an yapılan bir anketin sonuçlarının iktidarın aleyhine olacağını belirten Kulak, “Ancak bu bir anlık tepkidir ve anlık tepki genelde kalıcı olmaz. Bu yüzden iktidarın karşısında muhalefetin şu anki sorunları ve önümüzdeki günlerde çıkacak olan sorunları iktidardan daha hızlı, daha adil çözebileceklerini göstermesi lazım. Muhalefet, ‘Siz bu insanların içinde bulunduğu enkazları ne kadar süre içerisinde kaldırmayı vaat ediyorsunuz? Bu insanlar ne zaman kalıcı konut sahibi olabilirler?’ gibi sorulara yanıt vermeli” diye konuştu.
‘İktidar aleyhine ciddi bir değişiklik olacak’
“Ciddi bir oranda seçmen davranışlarında iktidar aleyhinde bir değişiklik olacak” diyen Avrasya Araştırma Başkanı Kemal Özkiraz ise “Şu anda 4.5 milyona yakın evini ve şehrini terk eden insan olduğu söyleniyor. Bunun ne kadarının devlet desteklerinden memnun olduğunu henüz bilmiyoruz. Ama muhtemeldir ki bir çoğuna yetersiz gelmiştir” yorumunu yaptı.
Seçmenin deprem nedeniyle gösterdiği tepkinin kalıcı olacağını ifade eden Özkiraz, “Çünkü seçimi en geç Haziran olarak hesaplarsak seçime 4 ay var. Bu 4 ayda depremzedelerin ihtiyaçlarının karşılanması mümkün değil. O yüzden böyle durumlarda ilk anda ortaya çıkan hava kalıcı olur” dedi.
Öte yandan bölge dışında da Türkiye genelinde ilk 2 gün müdahalenin çok yetersiz olduğuna dair eleştirilerin oldukça fazla olduğunu ifade eden Özkiraz şöyle konuştu:
“Bunu artık hükümet de kabul ediyor. ‘Asrın felaketi’ kampanyası bu yüzden yapıldı. Çünkü ‘bu felaket dünyanın en büyük felaketi ve bu yüzden yetişemedik bizi eleştirmeyin’ itirafıdır bu; bölgedeki müdahale yetersizliğinin, devletin yardımlarının yetersiz olduğunun itirafıdır. Bunu da insanlar fark etti. Özellikle ilk gün siyaset yapmayın diyen insanlar bile siyasi olarak konuşmaya başladılar. Bu çok önemli”
‘Deprem bölgesinde iktidar yüzde 2 ile 2.5 arasında oy kaybedebilir’
“Benim tahminim bölgede AKP seçimlerde 2, 2.5 oranında oy kaybedebilir. Türkiye genelinde ise bunun altında kalacağını zannetmiyorum hatta Türkiye genelindeki etkisinin daha da büyük olacağını düşünüyorum.”
‘AKP trolleri kararsız seçmeni muhalefete yöneltti’
“Ayrıca AKP’lilerin ve özellikle de AKP trollerinin dili kararsız seçmeni muhalefete yöneltti. Muhalefet de mu vesileyle hem tavan da hem de tabanda birleşmiş görünüyor. Muhalefet ortak söylem kullanıyor bu da AKP için en büyük sıkıntı.”
Muhalefetin bu süreçte atacağı adımların seçimler açısından çok önemli olduğunu belirten Özkiraz şunları söyledi:
“AKP’ye hiç oy vermemiş ya da AKP’den kopmak üzere olan seçmen CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu’nun bu süreçte baş kaldıran açıklamalarından yani ‘Buradaki her şey siyasetin meselesidir’ çıkışından etkilenmiştir.