SİNAN TARTANOĞLU
ANKARA - Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın "Fay hatları, dere yatakları e heyelan bölgelerine bina yapma dönemi bitmiştir. Sorumluluğu yerine getirmeyen kurumlardan hesap sormayı vazife kabul ediyoruz" açıklamasının üzerinden yaklaşık bir yıl geçti. Tarım ve Orman Bakanlığı'nın hazırladığı Taşkın Kanunu'nun taslağında; akarsu yataklarında "inşai faaliyetin" üç aydan bir yıla kadarl hapisle cezalandırılması öngörüldü.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, yaklaşık 1 yıl önce, 6 Şubat depremlerinin üzerinden bir ay geçmişken, 6 Mart 2023'de yapılan kabine toplantısının ardından; "Fay hatları, dere yatakları ve heyelan bölgelerine bina yapma dönemi bitmiştir. Sorumluluğu yerine getirmeyen kurumlardan hesap sormayı vazife kabul ediyoruz" demişti.
Erdoğan'ın sözlerinin üzerinden bir yıldan fazla zaman geçti. Tarım ve Orman Bakanlığı'nın hazırladığı Taşkın Kanunu'nun taslağına KısaDalga ulaştı.
Karadeniz bölgesindeki selde 5 milyar TL zarar
Taslağın gerekçesinde; "Sadece 7-11 Temmuz 2023 tarihleri arasında çoğunluğu Karadeniz Bölgesinde meydana gelen taşkın ve sel olaylarında, 5 milyar Türk Lirası maddi kayıp meydana gelmiştir. Dolayısıyla can ve mal kaybına sebep olan taşkınlara karşı gerek yapısal, gerekse yapısal olmayan çalışmaların yapılması zarureti bulunmaktadır" denildi.
Taslağa göre; büyükşehir belediyeleri akarsu ıslah çalışmalarından sorumlu tutuldu. Büyükşehirlerde taşkın kontrolüne yönelik faaliyetlere ait yapıların yapılması, projelendirilmesi, inşaatı, işletmesi, bakımı ve onarımı da büyükşehir belediyesi tarafından yapılacak.
Bunun için Büyükşehir Belediyesi Kanunu'nda değişiklik yapılacak. Böylece Belediyelerin sadece su ve kanalizasyon hizmetlerini değil yağmur suyu altyapısı ve drenaj hizmetlerini yürütmesi de sağlanacak.
Büyükşehir olmayan illerde ise tüm bu çalışmalar DSİ tarafından yürütülecek.
Tapu kayıtlarına şerh düşülecek
Çok yüksek seviyede taşkın riski taşıyan alanlarda, bazı istisnalar dışında yapılaşmaya izin verilmeyecek. Halihazırda "çok yüksek seviyede taşkın riski taşıyan alanlarda" kalan yapıların tapu kayıtlarına "Taşkın riski altındadır" ifadesi şerh düşülecek.
"Çok yüksek seviyede taşkın riski taşıyan alanlarda" suların akmasına engel olacak yapı, tesis veya ağaçlar büyükşehir sınırları içinde Büyükşehir belediyesi, il sınırları içinde il belediyesi, bu sınırların dışında ise DSİ tarafından kamulaştırılacak.
Akarsu yatağından, üzerinden ve yakın mücavirinden; Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğünün görüşü alınmadan enerji nakil hattı, telekomünikasyon hattı ve boru hattı geçirilemeyecek.
Afet Sigortaları Kanunu, taşkın durumları için de uygulanacak.
Yönetmelikte, taşkınla mücadelede yasak fiiller ve uygulanacak idari para cezaları da belirlendi.
Akarsu yataklarına atık, artık veya ismin atılması, bırakılması, dökülmesi veya depolanmasının cezası 1 milyon TL olacak. Akarsu yatağına hafriyat toprağı, inşaat ve yıkıntı atağının atılması durumunda da 1 milyon TL ceza kesilecek.
Akarsu yatağına zehirli, kimyasal, biyolojik atık, radyoaktif veya nükleer atık bırakılmasının cezası ise 2 milyon TL olacak.
5 milyon idari para cezası, 1 yıla kadar hapis
Akarsu yatağında inşai faaliyette bulunulması, 5 milyon TL idari para cezası ile cezalandırılacak.
Belediyeler ve Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü tarafından verilen idari para cezaları kendi bütçelerine gelir kaydedilecek.
Akarsu yataklarında inşai faaliyette bulunan, doğal yatağı veya ıslah kesitini herhangi bir maksatla yetkisiz olarak daraltan, akarsuların üzerini kapatan akarsu akış koşullarını bozanlar üç aydan bir yıla kadar hapis ile cezalandırılabilecek.