Koronavirüs vakalarının artışa geçmesiyle ramzan ayı itibariyle kapanma olup olmayacağı konuşulurken sürecin yükü çeken fiyasyon ekibi en büyük sorunlarının pozitif vakaların temaslı olduğu kişileri saklaması olduğunu belirtti.
gazateduvar'dan Müzeyyen Yüce Ankara'da görev yapan filyasyon ekipleriyle görüştü. Türkiye'de ocak ayı sonunda düşüşe geçen korona virüsü vaka sayısı ve ölüm oranları, çok sayıda tedbirin bir anda hızlıca kaldırılmasının ardından Nisan ayı itibariyle yeniden yükselişe geçti.
Covid–19 hastalarını ve onlarla temasa geçen kişileri tespit ederek karantinaya almak ve virüsün yayılımını engellemek için 7 gün 24 saat aralıksız çalışan filyasyon ekiplerinin bu süreçte iş yükü daha da arttı. Sağlık Bakanlığı'nın Covid-19 haritasında 'çok yüksek riskli' iller arasında yer alan Ankara’da Altındağ İlçe Sağlık Müdürlüğü’ne bağlı filyasyon ekiplerinin bir gününü izledik.
COVİD-19 TESTİ POZİTİF ÇIKIP DA 'BEN İYİYİM DIŞARIYA ÇIKABİLİRİM' DİYENLER VAR
Sağlık Bakanlığı bünyesinde oluşturulan filyasyon sisteminin ilk ayağı korona virüsü testi pozitif çıkanlar ve temaslılarını arayarak, adres bilgilerini alıp, saha ekibine yönlendiren Vaka Takip ve Filyasyon Yönetim Merkezi. Numune Yerleşkesinde bulunan merkezdeki görevliler, pozitif vakaları ve temaslıları FİTAS adı verilen sistemden saha ekiplerine yönlendiriyor. Ancak bu süreç çağrı merkezinde çalışan görevliler için hiç kolay olmuyor. Nitekim telefonun ucundaki görevliler, Covid–19 testi pozitif çıkıp “ilaç istemeyen” “ben iyiyim dışarıya çıkabilirim” diyen, temaslılarını söylemekten kaçınan birçok kişiyi ikna edebilmek için uzun süre çaba sarf ettiğini söylüyor.
Öyle ki bir görevli, orada bulunduğumuz süre içerisinde pozitif bir vakayı “evde kalması” ve “ilaç kullanması” konusunda ikna etmek için telefonda yaklaşık 15 dakika görüşme yaptı.
ANKARA'DA FİLYASYON: SABAH 08.30 AKŞAM 22.00
Ankara İl Sağlık Müdürü Prof. Dr. Mehmet Gülüm, geçen günlerde yaptığı açıklamada kentte 529 filyasyon ekibi olduğunu ifade etti. İl genelinde ikişer kişiden oluşan, ekipler halinde kapı kapı gezerek yeni tip korona virüsü takibi yapan sağlık çalışanlarından 45'i Altındağ ilçesinde görev yapıyor. Artan vaka sayılarıyla birlikte bu sayının daha da artırılabileceği ifade ediliyor.
Sabah saat 08.30 itibariyle müdürlüğün bulunduğu Numune Yerleşkesi'nde toplanan filyasyon ekipleri, akşam saat 22.00'ye kadar Covid-19 ile mücadelede 12 saati geçen bir mesai harcıyor. Ekipler, vaka ve temaslı takibine ikişer gruplar halinde FİTAS sisteminden telefonlarına düşen adres ve telefon bilgileri ile çıkıyor. Korona virüsü salgının başlarına nazaran ekipler şu an daha profesyonel ve organize.
Bizim de çalışmalarına katıldığımız Altındağ ilçesinde görevli iki kişilik ekip, vaka ve temaslı adresleri sisteme düşer düşmez hemen yola çıkıyor. Baraj Mahallesi'nde genç bir çiftin adresine gidiyoruz. Ekipler, adrese giderken ev sahiplerini arayarak geleceklerini haber veriyor. Eşlerden biri Covid-19 pozitif, diğeri ise temaslı.
Pozitif vaka olan hastaya ilaçlarını teslim eden ekipler, temaslı olan ve semptom geliştiren kişiye de test uyguluyor. Aynı zamanda ilaçların nasıl kullanılacağı da ayrıntılı bir şekilde anlatılıyor. Virüs belirtisi gösteren kişilerden alınan testler gün sonunda laboratuvara teslim edilmek üzere buz kalıbının olduğu kutulara konuluyor. Ekipler, her vaka ve temaslı takibi sonrasında eldivenlerini değiştirerek ellerini dezenfektanla yıkıyor ve başka bir hasta takibi için yeniden yola çıkıyor.
'FİLYASYON EKİPLERİNİ TAŞIYAN ARAÇ ŞOFÖRLERİ SADECE MASKE TAKIYOR'
Sahada gözlemlediğimiz dikkat çeken konulardan biri de koruyucu ekipmanları ile filyasyon çalışması yapan sağlık çalışanlarının aksine, ekipleri vaka ve temaslı takibi için Ankara’nın birçok mahalle ve sokaklarına taşıyan araç şoförlerinin sadece maske kullanması oldu. Öyle ki risk altında olan sağlık çalışmalarına gün boyu temas eden ve en yakın kişiler araç şoförleri.
'EN BÜYÜK MOTİVASYON, TAKİBİNİ YAPTIKLARI HASTALARIN İYİLEŞMESİ'
Covid-19 salgının ortaya çıktığı ilk günden bu güne geçen bir yılda sahada virüsün yayılmasını engellemek için mücadele veren filyasyon ekiplerinin en büyük motivasyon kaynağı ise takibini yaptıkları hastaların iyileşmesi oluyor.
Filyasyon ekibinden Savaş Kahyaoğulları: Hepimizin ailesi, çocuğu var. Tabi ki akşam eve giderken acaba pozitif miyiz diye korkuyoruz ama kendimizi korumaya da çalışıyoruz
Uzman Diş Hekimi Savaş Kahyaoğulları yakın zamana kadar bir evde pozitif vaka varken, aynı evde yaşayan temaslı kişinin virüsü kapmadığını gözlemlediklerini anlatıyor.
'TEMASI MİNİMUMA İNDİREREK KENDİMİZİ KORUYORUZ'
Bir yıldır Altındağ İlçe Sağlık Müdürlüğü filyasyon ekibinde çalıştığını ifade eden Kahyaoğulları, vakaların yeniden yükselişe geçtiği bu süreçte herkes gibi endişelendiklerini belirterek, “Hepimizin ailesi, çocuğu var. Tabi ki akşam eve giderken acaba pozitif miyiz diye korkuyoruz ama kendimizi korumaya da çalışıyoruz” diyor. Filyasyon ekibinde bir yıldır yer alan Ağız ve Diş Teknikeri Hulusi Dere ise tulum, maske, siperlik gibi koruyucu ekipmanları yanlarından eksik etmediklerini belirterek, teması da minimuma indirerek korunduklarını anlatıyor. Dere, en çok ’eski normali’ özlediğini söylüyor.
'BİR GÜNDE YAKLAŞIK 40 İLA 50 ARASI POZİTİF VAKAYA ULAŞIYORUZ'
Öte yandan filyasyon ekiplerinin takibindeki vaka ve temaslı kişiler arasında genç yaş grubu ağırlıkta. Öyle ki filyasyon ekibindeki sağlıkçı Kahyaoğulları da son dönemde genç nüfusta daha fazla pozitif vakaya ulaşmaya başladıklarını ifade ediyor. Mutant virüslerin de etkisiyle bulaştırıcılığın iyiden iyiye arttığını belirten Kahyaoğulları, günlük vaka sayısındaki artışı sahada gözlemlediklerini söylüyor. Kahyaoğulları, bir günde yaklaşık 40 ila 50 arası pozitif, 50 ila 60 arası da temaslı hastaya ulaştıklarına dikkat çekiyor.
'EN BÜYÜK PROBLEM POZİTİF VAKALARIN TEMASLI OLDUĞU KİŞİLERİ SAKLAMASI'
Filyasyon ekibinin bu süreçte en çok zorlandığı durum ise pozitif vakaların temaslılarını söylemekten kaçınması. Filyasyon ekibinden Hulusi Dere, testi pozitif çıkan kişilerin temaslılarını gizli tutmaya çalışmalarının kendilerini zorladığını vurguluyor, “Bu şekilde temaslı kişilere ulaşmamız zorlaşıyor” diyor.
BAĞCI: EŞİNE DAHİ SÖYLEMEYENLER VAR
Altındağ İlçe Sağlık Müdürü Uzman Doktor Hamit Harun Bağcı da günlük vaka sayılarının arttığına dikkat çekiyor, ekiplerin 7 gün 24 saat hız kesmeden sahada çalışma yapmaya devam ettiklerini söylüyor. Bağcı, bu süreçte yaşadıkları en büyük problemin iletişim bilgilerinde yaşanan eksikliğin yanı sıra pozitif vakaların temaslı olduğu kişileri saklaması olduğunu yineliyor, “Pozitif vaka yeri geliyor aynı evde yaşadığı eşini bile temaslı söylemekten kaçınıyor. Bu da işimizi zorlaştırıyor” ifadelerine yer veriyor.
'TESTİM POZİTİF ÇIKSA BİLE BEN İYİYİM, ÇALIŞACAĞIM” DİYEN KİŞİLERLE KARŞILAŞIYORUZ'
Bağcı, bu süreçte “testim pozitif çıksa bile ben iyiyim, dışarıya çıkacağım, çalışacağım” diyen kişilerle karşılaştıklarını ancak kontrolü elden bırakmadıklarını belirterek, ekliyor: “Kendinizi iyi hissediyor olsanız bile izolasyon sürecini evde geçirmeniz gerekiyor.
Filyasyon ekibi adrese gidip ilaçlarını verirken evde kalmaları gerektiğini vurguluyor, kaymakamlık bünyesinde bulunan denetim ekipleri belli periyodlarla gidip bu kişilerin evde olup olmadıklarını kontrol ediyor. Bir yandan da aile hekimlikleri de pozitif kişileri arayarak hastalıklarının seyri hakkında bilgi ediniyor. Bazı hastalarımız 'çok aradınız' diyor ama işi sıkı tutmak zorundayız.”