Mısır'ın Şarm el Şeyh kentinde düzenlenen BM İklim Zirvesi'nde (COP27) kapanış bildirgesi üzerinde uzlaşmaya varıldı. Bildirgeye göre, zirveye katılan 200'den fazla ülke iklime zararlı kömür kullanımının tedricen terk edilmesi konusunda mutabık kalırken yoksul ülkelerin iklim değişikliğinden kaynaklı zararlarının telafi edilmesi için bir fon oluşturulması üzerinde de anlaştı.
Bildirgede, doğal gaz ve petrol kullanımının azaltılması ile ilgili bir hedefe ise yer verilmedi. İklim değişikliğinden zarar gören birçok ülke, iklim aktivisti ve uzmanlar "kirli enerji kaynaklarına olan bağımlılığının" azaltılması için zirvede somut hedefler belirlenmesini talep ediyordu.
Zirvede üzerinde uzlaşılan fon ile küresel ısınmaya bağlı kuraklık, sel ve kasırga gibi çevre felaketlerinin yanı sıra deniz seviyesinin yükselmesi ve çölleşme gibi sorunlarla kaşı karşıya olan ülkelerin zararlarının belli ölçüde telafi edilmesi amaçlanıyor. Söz konusu fonun oluşturulması, iki hafta süren ve görüş ayrılıkları nedeniyle 36 saat uzatılan zirvenin temel tartışma noktalarından birini oluşturuyordu. Ancak zirvede fona sanayileşmiş ülkelerin mi, yoksa kalkınmakta olan ülkelerin mi ödeme yapacağı konusu netleştirilmedi. Dünyanın en yüksek miktarda karbondioksit emisyonu üreten ülkesi Çin, zirvede hiçbir mali yükümlülüğün altına girmeyecekleri mesajı verdi.
1,5 derece hedefine bağlılık
Ayrıca ülkeler, kapanış bildirgesinde 2015 yılında Paris İklim Zirvesi'nde kabul edilen küresel ısınmayı endüstrileşme öncesindeki döneme göre 2 derecenin, mümkünse 1,5 derecenin altında tutma hedefine bağlılıklarını da yineledi. Bidirgede bu hedefe ulaşmak için emisyonların "derhal ve sürdürülebilir şekilde düşürülmesi" gerektiğinin altını çizdi. Bildirgede, 2030 yılına kadar emisyonların 2019 yılındaki seviye ile kıyaslandığında yüzde 43 oranında düşürülmesi ve 2050 yılında da küresel olarak iklin nötre ulaşılması gerektiği belirtildi.
Kapanış bildirgesinde ülkeler, gelecek iklim zirvesine kadar ulusal iklim koruma planlarını iyileştirme konusunda da uzlaştı. Bir sonraki iklim zirvesi 2023 yılının sonunda Birleşik Arap Emirlikleri'nde yapılacak.
Guterres: Yeterli değil ancak gerekli
BM Genel Sekreteri Guterres, iklim değişikliği kaynaklı zararların telafi edilmesi için oluşturulacak fonun "adaletin tesis edilmesi yönünde önemli bir adım" olduğunu söyledi. Guterres, "Ebetteki yeterli değil, ancak kaybolan güvenin yeniden sağlanması için acil olarak gerekli bir sinyal" dedi.
Almanya'nın Yeşiller partili Dışişleri Bakanı Annalena Baerbock ise "Böylelikle iklim politikasında yeni bir dönem başlatıyoruz" diye konuştu.
Çevre örgütleri tepkili
Çevre örgütleri ise iki haftadan bu yana devam eden iklim zirvesinin hayal kırıklığı ile sonuçlandığı görüşünde. Oxfam örgütünün iklim uzmanı Jan Kowalzig, zirvenin "iç karartıcı sonucunun" geçen yılki zirvenin ötesine geçemediği değerlendirmesinde bulundu. Uzman, Suudi Arabistan'ın itirazı nedeniyle zirvede yenilenebilir enerjilerin genişletilmesinin dahi odağa alınamadığını söyledi.
Çevre örgütü Greenpeace'in Almanya yöneticisi Martin Kaiser de "Şimdi iklim krizine yol açanlar sorumluluk almalı ve yeni yardım fonuna önemli ölçüde katkı yapmalı" diye konuştu. Kaiser, iklim zirvesinin kanayan bir yaraya sadece bir bant yapıştırdığını söyledi.
2015 yılında Paris'te düzenlenen zirvede kabul edilen 1,5 derece hedefine karşın küresel ısınma şimdiden 1,1 derece üzerine çıktı. Uzmanlar, 1,5 derece sınırının aşılmasının iklim sisteminde yıkıcı sonuçlara yol açabileceği uyarısında bulunuyor.
dpa,epd/BÖ,JD