Tahran yönetimi, ülkede Jina Mahsa Amini adlı kadının Eylül ortasında ölmesiyle başlayan ve hâlâ devam eden gösteriler konusunda Avrupa Birliği’nin (AB) tutumunu sert içimde eleştirdi. Gösterileri, "huzursuzluk yaratma, kundaklama ve terör operasyonları" diye niteleyen İran Dışişleri Bakanı Hüseyin Emir-Abdullahiyan, bu tür gösterilerin barışçıl protestolarla ilgisi olmadığını iddia etti. AB Dış ilişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Josep Borrell ile telefon görüşmesi yapan İran Dışişleri Bakanı Emir-Abdullahiyan’ın polisin eylemcilere müdahalesinin de meşru olduğunu savunduğu belirtildi. İran Dışişleri Bakanlığı sayfasından telefon görüşmesine dair yapılan açıklamada, Brüksel'in söz konusu protestoları İran’ın üzerinde baskı aracı olarak kullanılmaması yönünde uyardığı da belirtiliyor.
İran ile nükleer anlaşma tehlikede
Alman medyasında yayınlanan haberlerde, AB’nin önümüzdeki Pazartesi günü İran‘a yönelik yeni yaptırım kararı almayı planladığı iddia ediliyor. İran yönetimi, böylesi olası bir adım karşısında Brüksel'i uyarırken, ilişkilerin kesilmesi ve hatta AB Büyükelçisi'nin ülkeden sınırı dışı edilmesi gibi adımların söz konusu olabileceği gündeme gelmişti.
Uluslararası gözlemciler, uyarılarda yer alan yönde bir gelişme yaşanması halinde, İran ile 2015’te imzalanan ve Amerika Birleşik Devletleri’nin (ABD) Donald Trump’ın başkanlığı döneminde tek taraflı çekilmesiyle çıkmaza giren Viyana Kapsamlı Ortak Eylem Planı (KOEP) Nükleer Anlaşması’nın kurtarılmasının tamamen imkansız hale gelmesinden endişeli.
Protestolar İran ile iyileşme umutlarını yerle bir etti
İran’da Jina Mahsa Amini adlı genç kadının, başörtüsünü İslami rejimin öngördüğü yasal düzenlemeler çerçevesinde takmadığı iddiasıyla gözaltına alınmasından sonra hayatını kaybetmesiyle başlayan ve hala süren protestolar ile Tahran-Brüksel arasında ipler giderek gerildi.
İran Dışişleri Bakanı Hüseyin Emir-Abdullahiyan, ülkesinin yönetiminin halkın desteğine sahip olduğunu ve İran’ın darbelerin değil istikrar ve güvenin limanı olduğunu söyledi. Tahran yönetimi, ülkede haftalardır süren şiddetli protestoların yabancı güçler tarafından rejimi yıkmak üzere desteklendiği tezini savunuyor.
İran’da 22 yaşındaki Kürt kadın Jina Mahsa Amini, Eylül ayı ortasında "ahlak polisi" tarafından gözaltına alınmış, akabinde komaya girdiği ve hastanede tedavi gördüğü kadın gazeteciler tarafından ortaya çıkarılmış, 16 Eylül'de de öldüğü duyurulmuştu. O zamandan bu yana başta Kürdistan bölgesi gelmek üzere İran'da haftalardır genç kadınların başını çektiği ve işçilerin de kısmen destek verdiği ülke çapındaki protestolar aralıksız olarak devam ediyor. Gösteriler, Tahran rejiminin temellerinden olan başörtüsü ve kadının örtünmesine yönelik izlediği baskıcı çizgiye başkaldırı olarak niteleniyor. Kesin olarak doğrulanamayan verilere göre, ülkede şimdiye kadar meydana gelen gösterilerde 200 kişi hayatını kaybetti. Çok sayıda kişinin de yaralandığı belirtilirken, polisin binlerce göstericiyi de gözaltına aldığı belirtiliyor.
Rusya’ya silah yollandığı iddiasına yalanlama
İran Dışişleri Bakanı Emir-Abdullahiyan, protestolar nedeniyle AB’nin tutumunu eleştirmesi dışında Rusya’ya silah gönderdikleri iddialarını da reddetti. İran Dışişleri Bakanlığı’nın sayfasından Josep Borrell ile yapılan telefon görüşmesine ilişkin açıklamada, Tahran yönetiminin Rusya'ya silah göndererek Ukrayna savaşında aktif olarak yer aldığı iddialarının da gerçeği yansıtmadığı ifadesi yer aldı. "Evet Rusya ile askeri açıdan birlikte çalıştığımız doğrudur, ancak silah ihracatı yapılmamaktadır" denildi. İran Dışişleri Bakanı’nın telefon görüşmesinde Borrell’e, savaşın sona erdirilmesi ve insanların acısına son verilmesini temenni edildiğinin de aktarıldığı vurgulandı.
İran yönetimi, kamuoyu ve medyada yer alan, İran’ın Rusya’ya Ukrayna savaşında kullandığı insansız hava aracı yolladığı iddialarını reddediyor. Oysa Moskova bunun doğruluğunu onaylamıştı. İran, Ukrayna savaşının son bulmasını temenni ettiğini vurgulasa da Tahran yönetimi şimdiye kadar Rusya’nın Ukrayna’ya saldırılarını eleştirmemesiyle dikkat çekiyor.