Kan kurtlarının metal dişlerinin gizemi çözüldü

Sığ sularda deniz tabanında yaşayan zehirli kurtçuk türlerinden 'kan kurtları'nın dişlerinin metale benzemesinin nedeni çözüldü.

ABD'de bilim insanları, dünyadaki birkaç zehirli kurtçuk türünden olan, 4 dişli etçil kan kurtlarıyla ilgili çarpıcı sonuçlar elde etti. Bu canlıların, çenelerinin 5 yıllık ömrünün tamamında dayanacak kadar güçlü ve sert olması gerektiği, bu yüzden de bakıra ihtiyaç duyulduğu belirtildi.

Independent Türkçe'nin haberine göre, ağırlıklı olarak küçük kabuklulardan oluşan avlarına saldırırken bu canlılar, köpek dişine benzeyen 4 dişin bulunduğu yapışkan hortumlarını fırlatarak felce uğratan zehirlerini zerk ediyor. Bu ısırığın insanlarda arı veya eşek arısı sokması gibi hissettirdiği söylenir.

Bu canlıların dişleri de hayvanlar aleminin en yüksek bakır konsantrasyonuna sahip. Bunun sonucunda da diğer türlerinkilere kıyasla "işlenmiş metale" benzeyen dişlerle donatılmış olan bu hayvanlar, kabuklu deniz hayvanlarının sert dış iskeletlerini ısırarak delebiliyor.

Bilim insanları, kan kurtlarının eşsiz çenelerindeki bakırı nasıl edindiğini ve bundan nasıl yararlandığını çözdü.

Kaliforniya Üniversitesi'nden araştırmacılar, kurtçukların çenesinin yalnızca bir kez oluştuğunu ve hayvanın 5 yıllık ömrünün tamamında dayanacak kadar güçlü ve sert olması gerektiğini, bu yüzden de bakıra ihtiyaç duyulduğunu söyledi.

20 yıldır kan kurtları üzerinde çalışan Herbert Waite, ekibinin bu korkunç dişleri oluşturan kimyasal süreci baştan sona ancak yakın zamanda gözlemleyebildiğini aktardı.

Bilim insanlarına göre söz konusu kimyanın karmaşıklığı öyle bir materyalin sentezlendiği anlamına geliyor ki, eğer bu laboratuvarda üretilseydi, "birçok farklı aparat, çözücü ve sıcaklık içeren karmaşık bir süreç gerekecekti".

35 cm uzunluğa kadar büyüyebilen kurtçuklar, işe protein bazlı bir "öncü" sıvıyla başlayarak deniz dibi tortularından edinilen bakırları bir araya getiriyor. Bu daha sonra yüksek oranda bakır içeren akışkanlığı düşük, protein bakımından zengin bir sıvıya dönüşecek şekilde yoğunlaştırılıyor.

Protein de sonrasında bakırın katalizör olarak kullanıldığı bedensel bir reaksiyonunda DOPA adı verilen amino asit türevini "melanin"e dönüştürüyor. Bu melanin polimeri proteinle birleştiğinde çeneye "işlenmiş metale benzer" nitelikleri kazandırıyor.

Dr. Waite, "Bu kadar basit bir bileşime sahip, yani çoğunlukla glisin ve histidin içeren proteinin bu kadar fazla işlevi ve birbiriyle alakasız faaliyeti üstlenmesini hiç beklememiştir" dedi.

Kan kurtları, 4 dişli hortumlarını birbirlerine doğrultmaktan da çekinmiyor.

Dr. Waite, "Bu canlılar hırçın ve kolayca kışkırtılabildikleri için çok kavgacıdırlar" dedi.

Başka bir kan kurduyla karşılaştıklarında genellikle bakır çenelerini silah gibi kullanarak savaşıyorlar.

Araştırma Matter adlı akademik yayında yayımlandı.

Yaşam Haberleri