30 Ocak 2021
Kısa Dalga Bülten
GÜNDEM
CHP'den 3 istifa
Grup Başkanvekili Özgür Özel de "Düne kadar üyesi olunan bir siyasi partiye ve onun mücadelesine olanca zararı vererek ayrılmaya dönüşen ifadeleri üzülerek takip ettik" yorumunda bulundu.
Kabe soruşturması
İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı, Boğaziçi Üniversitesi önünde 'Kabe fotoğrafının yere serilmesi' iddiasına ilişkin resen soruşturma başlattı. İçişleri Bakanı Süleyman Soylu, 4 öğrencinin gözaltına alındığını duyurdu. Boğaziçi Dayanışması'ndan yapılan açıklamada öğrencilerin hedef gösterildiği belirtilirken İçişleri Bakanı Süleyman Soylu, Twitter hesabından yaptığı açıklamada şu ifadeleri kullandı: "Boğaziçi Üniversitesi'nde Kabe-i Muazzama'ya yapılan saygısızlığı gerçekleştiren 4 LGBT sapkını gözaltına alındı!" Soylu'nun LGBTİ bireylere yönelik söylemi sosyal medyada büyük tepki çekti.
Sayıştay devre dışı denetim yabancılara
Sayıştay’ın denetleyemediği Türkiye Varlık Fonu’nu, İngiltere merkezli şirket Pricewaterhouse Cooper denetleyecek. Denetlenecek şirketler arasında kamu bankaları, THY, PTT gibi stratejik kurumlar yer alıyor. 2018’de fonun McKinsey’den danışmanlık hizmeti aldığının ortaya çıkmasının ardından Cumhurbaşkanı Erdoğan, ‘Biz bize yeteriz’ demişti.
Gezi eylemleri sırasında Berkin Elvan'ın Okmeydanı'nda gaz fişeğiyle vurularak öldürülmesi davasında savcı mütalaasını verdi. Savcı, tek sanık polis memuru Fatih D. için 'olası kasıtla öldürme' değil çok daha az ceza öngörülen 'bilinçli taksirle öldürmekten' 2 yıl 8 aydan 9 yıla kadar hapis cezası talep etti. Duruşma, 18 Haziran'a ertelendi.
Bir FETÖ soruşturması hikayesi
FETÖ soruşturmalarındaki “Sultan” isimli gizli tanık 16 Mart 2016 yılında ifade verdi. İfadesinde Ordulu işadamı Mustafa Beldağ’ın FETÖ’nün yurtdışı yapılanmasında yer aldığını iddia etti. Gizli tanığın anlatımına göre Beldağ yapılan toplantılarda gençlik arkadaşı olan İstanbul Cumhuriyet Başsavcı vekili tarafından korunduğunu, başına bir şey gelmesi halinde bu başsavcı vekili tarafından kollanacağını söylüyordu. Gizli tanığın bu ifadesi doğrultusunda Beldağ hakkında hemen soruşturma açılması gerekiyordu. Ancak bu soruşturma tam 2 yıl sonra açıldı. Soruşturma, Anayasa Mahkemesi’ne atanan İrfan Fidan’ın İstanbul Cumhuriyet Başsavcısı olduğu dönemde takipsizlik verilerek kapatıldı. Cumhuriyet’e konuşan Beldağ, İrfan Fidan’ın ortaokul yıllarından beri arkadaşı olduğunu ancak kendisinin FETÖ soruşturmasında Fidan’ın bir müdahalesi olmadığını savundu.
TBMM Deprem Komisyonu’nda, kentsel dönüşümün finansmanı için faizin yasak olduğu İslami finans ile genellikle “şeriat uyumlu” tahviller olarak da adlandırılan “sukuk” uygulaması önerildi.
Cübbeli ve sarıklı kişilerden oluşan bir grup, Beyoğlu'nda seks işçilerinin bulunduğu sokakta "tebliğ" yaptı.
Diyarbakır'ın Sur ilçesinde beş yıl önce başlatılan kentsel dönüşümde, sivil mimari örneklerinin yıkılarak yerine inşa edilen betonarme yapılar 'lüks' ibaresiyle satılıyor.
Cinayetten müebbet hapse çarptırıldıktan sonra firar eden Metro Turizm’in sahibi Galip Öztürk ile Interpol tarafından kırmızı bültenle aranan sanal bahis çetesinin elebaşlarından Derkan Başer, Gürcistan’da buluştu. Batum’daki bir AVM’yi satın alarak ortak olan iki firari, Başer’in işlettiği ocakbaşında birlikte görüntülendi.
EKONOMİ
Pahalılık alarmı
Hazine ve Maliye Bakanı Lütfi Elvan başkanlığında yapılan Gıda ve Tarımsal Ürün Piyasaları İzleme ve Değerlendirme Komitesi toplantısına ilişkin yapılan açıklamada, "Komite'nin; gıda ve alkolsüz içecekler grubunda ileriye dönük üretim ve fiyat gelişmelerini öngörebilmesini kolaylaştıracak veri tabanlı çalışmaları sürdürmesi kararlaştırılmıştır. Bu kapsamda; tarımsal ürünler ve gıda piyasalarındaki gelişmeler konusunda zamanlı kararlar almaya fayda sağlayacak bir Erken Uyarı Sistemi'nin oluşturulmasına ilişkin teknik altyapı çalışmaları Komiteye sunulmuş ve kurumlar arası işbirliğinin çerçevesi belirlenmiştir" denildi.
Borsada sınıf savaşı
Küçük yatırımcının başta GameStop olmak üzere hisseleri açığa satılan şirketlerde organize bir şekilde alım yapması fonların önemli zararlar etmesine yol açıyor. Son verilere göre ABD'de açığa satışlardan edilen zarar 70.9 milyar dolara ulaştı ki bu rakam kapatılan pozisyonları kapsamıyor. Bu arada Reddit'te WallStreetBets üyelerinin başlattığı akım dünyaya da yayılmaya başladı. Japonya'dan Avustralya ve Avrupa'ya kadar birçok yoğun olarak açığa satılan hisselerde olağandışı yükselişler gözlemlendi. GameStop'ta fonları zarara uğratan WallStreetBets üyeleri ise hedef büyüttü ve gözünü gümüşe çevirdi.
Koronavirüs salgını sırasında 2009 küresel krizine göre dört kat daha fazla istihdam kaybı yaşandı. Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) 2020’de küresel olarak çalışma saatlerinde yüzde 8,8 azalma olduğunu açıkladı.
İklim Değişikliği Performans Endeksi 2021’e göre hiçbir ülke Paris Anlaşması hedeflerini tutturmada başarılı olamadı. Türkiye zayıf, AB ise kısmen başarılı olarak değerlendirildi.
60 bin narenciye ağacının bulunduğu tarım arazisi, yapılacak sanayi sitesi için kesilecek. Tepki gösteren bahçe sahipleri, arazilerini ranta kurban etmeyeceklerini söyledi. Belediye Meclis Üyesi Bünyamin Önel, "İtiraz eden kişi sayısı sadece 15 kişidir. 150 dönümlük hazine arazisinden 2B tapu alamamış bir kısım" dedi.
Samsun’un Çarşamba ilçesinde kurulmak istenen biyokütle enerji santralına karşı mücadele sürüyor. Biyokütle enerji santralını kapsayan imar planlarının Çarşamba Belediyesi tarafından onaylanmasına tepki gösteren bölge halkı, belediye binasının önüne siyah çelenk bıraktı.
DÜNYA
Türkiye′ye silah ambargosu Alman meclisinin gündeminde
Alman Federal Meclisi Türkiye’ye silah ambargosu uygulanması teklifini bugün ilk kez genel kurulda gündemine alıyor. Konuyla ilgili muhalefetteki Yeşiller ve Sol Parti tarafından hazırlanan iki ayrı önerge, meclis gündemine sunulacak. Yeşiller 2009 yılında verilen denizaltı satış izninin iptal edilmesini, Sol Parti ise Türkiye'ye silah satışlarının tümüyle sona erdirilmesini talep ediyor. Her iki önerge genel kurulda ele alındıktan sonra meclisin ilgili komisyonlarına havale edilecek. Önergelerin Ekonomi ve Enerji Komisyonu mu yoksa Dışişleri Komisyonu mu tarafından ele alınacağı ise henüz kesinleşmiş değil.
BM Genel Sekreteri Antonio Guterres, Libya'daki binlerce yabancı asker ve paralı askerin ülkeden derhal ayrılmaları çağrısı yaptı ve "Libyalıları rahat bırakın" dedi.
ABD merkezli bir insan hakları örgütü, Yunanistan'ın sığınmacılara kötü muamele ve taciz uygulamalarını belgeleyerek, soruşturma başlatılması için Uluslararası Ceza Mahkemesi'ne başvurdu.
ABD eski Başkanı Donald Trump yönetimiyle gerilen Küba ile ilişkilerin gözden geçirileceği, Beyaz Saray Basın Sekreteri Jen Psaki tarafından aktarıldı.
BM, "dünya turizm tarihinin en kötü yılı" diye nitelediği 2020'de sektörde 1,3 trilyon dolarlık gelir kaybı yaşandığını bildirerek, 100 ila 120 milyon işin tehlikede olduğu uyarısı yaptı.
Polonya'da Anayasa Mahkemesi'nin kürtaj yaptırma koşullarını zorlaştıran kararı yürürlüğe girdi. Varşova'da binlerce kişi bu gelişmeyi sokaklarda protesto etti.
BM insan hakları uzmanları, 7 yıl önce Akdeniz’de 200’den fazla sığınmacının ölümüyle sonuçlanan felaketten İtalya’nın sorumlu olduğuna kanaat getirdi.
COVİD-19
Mutasyonlu virüs yayılıyor
Sağlık Bakanı Fahrettin Koca, yeni tip Koronavirüs'ün (Covid-19) mutasyon geçiren türünün daha hızlı yayıldığına dikkat çekerken, "Mutasyonlu virüs tespit edilen vatandaş sayısı 128'e yükselmiştir. 17 şehrimizde İngiltere varyantı görüldü" dedi.
İngiltere genelinde yapılan kapsamlı çalışmalar sonucunda yeni koronavirüs aşısı Novavax'ın Covid-19'a karşı %89,3 etkili olduğu duyuruldu. BBC Sağlık Editörü Fergus Walsh, Novavax aşısının, İngiltere'de ortaya çıkan virüsün yeni türüne karşı etkili olduğu kanıtlanan ilk aşı olduğunu söyledi.
Covid-19 salgınının kaynağını araştırmak üzere Çin'in Wuhan kentine giden Dünya Sağlık Örgütü ekibi, 14 günlük karantina sürecinin ardından çalışmalara başladı. Uzman ekibin laboratuvarları, marketleri ve hastaneleri ziyaret edeceği aktarıldı.
Çin'den sipariş edilen korona aşılarının ikinci partisinin ikinci bölümünün bulunduğu uçak İstanbul Havalimanı'na geldi. Türkiye'ye toplamda 13 milyon doz aşı getirilmiş oldu.
Almanya Aşı Komisyonu, AstraZenaca'nın aşısının 65 yaş ve üstü kişilere yapılmamasını istedi.
TEYİT KÖŞESİ
Sosyal medyada yayılan, Peru’da bir mahkemenin Bill Gates, George Soros ve Rockefeller’i koronavirüs üretmekle suçladığı iddiası yanlış. Peru’da herhangi bir mahkeme koronavirüsün kaynaklarına ilişkin bir kovuşturma yürütmedi ve bir karara varmadı. İddiaya konu olan paragraf, ilgisiz bir dosyada yargılamanın gecikmesinin nedeninin pandemi olduğunu anlatıyor. Paragrafı kaleme alan iki temyiz mahkemesi hakimi, kararla ilgisi olmayan bu bölümde ilgili ifadeleri kullanmış. Bu paragrafın hukuki bir bağlayıcılığı yok ve usule uygun da değil. Bu nedenle ilgili mahkeme üyeleri hakkında soruşturma başlatılmış.
EVRİM AĞACI
İnsanda burun çeşitliliği: İnsanların burun deliği şekilleri neden farklı ve bu farklı tipteki burun deliklerinin işlevi nedir?
KISA DALGA'dan
Akademisyen Agah Hazır, İngilizce yayınlanacak olan İslam Sancağı Altında: Türkler Kürtler ve Dini Birliğin Sınırları kitabının yazarı akademisyen Gülay Türkmen'le kitabını ve İslam'ın Kürt-Türk ilişkilerinde oynadığı rolü ve bu ilişkinin çözüm sürecine etkisini konuşuyor.