Mahsa Amini ölüm yıl dönümünde Londra’da anıldı: İran’da kadınlar özgürce şarkı söyleyebilsinler diye...

HABİP KOÇAK

Londra'daki protestocular, Mahsa Amini'nin ölümünden bir yıl sonra İran rejimine karşı kampanya başlattı.

22 yaşındaki öğrenci, zorunlu başörtüsünü doğru şekilde takmadığı için hapse atıldıktan üç gün sonra, 16 Eylül 2022 tarihinde polis gözetiminde hayatını kaybetmişti.

İranlı yetkililer Amini'nin hücresinde kalp krizi geçirdiğini iddia etti.

İran Büyükelçiliği'nin önünde "Kadın, yaşam, özgürlük", "Kahrolsun rejim" sloganları atan ve kalabalığı "onun adını söylemeye" çağıran protestocular, bu iddialara inanmıyor.

Amini'nin ailesi ölüm nedenini kamuoyu önünde tartıştı, sağlıklı olduğunu ve kalp sorunu bulunmadığını belirtti ve İran polisini sevdiklerini döverek öldürmekle suçladı.

Bu iddia, ölümünden hemen sonra haftalarca süren ülke çapında bir ayaklanmayı tetikledi ve Amini modern İran protesto hareketinin sembolü haline geldi.

Cumartesi günü, İran Büyükelçiliği'nden Trafalgar Meydanı'ndaki bir mitinge kadar yapılan yürüyüş, ölümünün birinci yıldönümü münasebetiyle başkentte ve dünya çapında düzenlenen protestolar arasındaydı.

Benzer protestolar İtalya, Almanya ve Fransa'da da düzenlendi.

Londra'daki gösteriye katılan 31 yaşındaki protestocu Elham Karimpour, Amini'nin ölümünü hatırlatarak şunları söyledi: "Bu ilk değil ve eğer rejimi deviremezsek son da olmayacak. Ülke ve dünya çapındaki İranlılar şaşırmadılar - sadece kalpleri kırıldı."

Karimpour, Londra'daki gösterilere katılan ancak Orta Doğu'daki anavatanlarıyla olan bağlantıları nedeniyle tam bilgilerini vermekten çekinmeyen bir dizi İranlı/İngiliz kadın arasındaydı: "Dışarı çıktık çünkü İran'ı özgürleştirmek istiyoruz ki gelecek nesiller de özgür olabilsin, konuşma özgürlüğüne, ifade özgürlüğüne sahip olabilsinler ve kadınlar sokakta özgürce dans edebilsinler çünkü şu anda edemiyorlar. Özgürce şarkı söyleyebilsinler diye, çünkü şu anda söyleyemiyorlar."

28 yaşındaki protestocu Saba Arsin ise şunları söyledi: "İran'daki tüm insanların seslerini duyurmak için buradayız çünkü onların seslerini duymamız gerektiği şekilde duyamıyoruz."

Arsin ülkelerin İran rejimi ile müzakereleri durdurması gerektiğini düşünüyor.

Adını sadece Azadeh olarak vermek isteyen 32 yaşındaki bir kadın, Amini'nin ölümüyle ilgili olarak şunları söyledi: "Dürüst olmak gerekirse o rejimden her şeyi bekleyebilirdim. Yaptıkları karşısında şok oluyorsunuz ama bunu bekler hale geliyorsunuz.

"Orada yaşadım ve kadınlara nasıl davrandıklarını gördüm.

"Bu gösterinin demokrasiyle sonuçlanacağına dair umudum var çünkü protestolar İran'ın tüm bölgelerinde ve şehirlerinde yapıldı. Herkes bu devrim için mücadele ediyor.

"Elbette (rejimde) muhatap olduğumuz insanların güçleri var ama bunun değişeceğine inanmak zorundayım."

Amini'nin ölümünden sonra hükümet, İran güvenlik yetkililerine halkı dize getirmeleri çağrısında bulundu ve 500'den fazla kişi öldürüldü. Görevliler ayrıca Amini için adalet çağrısında bulunan 22 binden fazla kişiyi gözaltına aldı.

Amini modern İran protesto hareketinin sembolü haline geldi. Ayaklanma, 1979 İslam Devrimi'nden bu yana İran'ın teokrasisine yönelik en büyük meydan okumalardan biriydi.

Yürüyüşçüler Londra'nın merkezindeki Trafalgar Meydanı'na ulaştığında alkışlar koptu ve bir aktivist hoparlörden kalabalığa seslendi: "Hepimiz Mahsa Amini ve İran rejiminin elinde hayatını kaybeden binlerce insan için buradayız.

"Birlik içinde duruyor ve İran'daki kardeşlerimize dayanışma mesajı gönderiyoruz."

Aktivist Nazak Tavakoli, işkence gören ya da öldürülenlerin unutulmayacağının bir sembolü olarak gururla beyaz bir kurdele taktığını söyledi.

Ülkelerin İran rejimi ile müzakereleri durdurması gerektiğini düşünüyor.

Kürt hakları grubu Hengaw, ailenin geleneksel bir anma töreni için Amini'nin mezarı başında toplanmayı planladıklarını belirtmesinin ardından Amini'nin babasının evinin önünde gözaltına alındığını söyledi.

Tahran şehir merkezindeki insanlar yoğun güvenlik önlemleri alındığını bildirirken, Kürt azınlığın geçen yıl büyük protestolar düzenlediği batı İran'da da güvenlik güçleri görüldü.