Sergio Matalucci
Rusya, petrol ve doğal gazı kesti ya da yönünü saptırdı. Kömür ise o kadar kirli ki daha fazla ülke ihtiyaçlarını karşılamak için yenilenebilir kaynaklara odaklanıyor. Dolayısıyla dünyanın dört bir yanında ülkeler, giderek artan şekilde daha güvenilir enerji kaynakları arayışında. Geçiş için yeşil hidrojen gibi farklı alternatifler deneniyor.
Mısır da yenilenebilir enerji üssü olmak için gereken farklı unsurların çoğuna sahip: Büyük bir iç pazar, bolca güneş ve Süveyş Körfezi'nde çokca rüzgar. Eksik olan tek şey hükümet desteğiydi, fakat son aylarda o da geldi.
DW'ye verdiği demeçte Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası'nın güney ve doğu Akdeniz bölgesi Genel Müdürü Heike Harmgart, "Mısır Varlık Fonu'nun dahli, yeşil hidrojen için tuzlu suyu arıtmaya öncelik vermek ve özel ekonomik bölgeleri teşvik etmek önemli adımlardı" diyor.
Uzmanlar, 6-18 Kasım tarihlerinde Mısır'ın tatil beldesi Şarm el-Şeyh'te düzenlenecek COP27 iklim konferansı sırasında, uluslararası şirketlerle halihazırda imzalanmış olan bir dizi mutabakata ilişkin çerçeve anlaşmaların yapılmasını bekliyor. Harmgart, konferans sırasında ayrıca Mısır hükümetinin yeşil hidrojen stratejisini duyuracağını söyledi.
Mısır'a artan yabancı ilgisi
Bu tür projelere finansman sağlayan Londra merkezli Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası, firmaların söz konusu girişime ilgisine de dikkat çekti. Hindistan'dan yatırımcılar da bu ilgiyi doğruluyor.
Hindistan'ın en büyük yenilenebilir enerji şirketlerinden ReNew Power'ın CEO'su Sumant Sinha, "COP27 sırasında bir çerçeve anlaşma yapmak üzere Mısır makamlarıyla birlikte çalışıyoruz" açıklamasını yaptı. Sinha, söz konusu projeye dair detaylı çalışmaların gelecek üç ila altı ay içinde tamamlanmasını beklediklerini kaydetti. Mısır'daki hidrojen projelerine 7 milyar dolardan (7,11 milyar euro) fazla kaynak sağlamayı planlayan ReNew Power'ın, yatırım kararını 2023'ün ortasına kadar alması bekleniyor.
DW'ye konuşan Kahire merkezli enerji danışmanı Ali Habib, hükümetin yeşil enerji planlarına ilişkin "Rüzgar ve fotovoltaik (güneş) için Nil Nehri boyunca, Singapur'un yüz ölçümünden büyük, dev araziler tahsis ettik. Sırf bu yeşil elektriği Ain Sokhna limanındaki hidrojen projesine aktarmak için kullanılacak özel elektrik hatları olacak" bilgisini verdi.
Scatec, Kasım ayında anlaşma imzalamaya hazır olduğu söylenen bir başka şirket. Norveçli yenilenebilir enerji şirketi halihazırda Mısır Varlık Fonu, Mısırlı inşaat şirketi Orascom ve Birleşik Arap Emirlikleri merkezli Fertiglobe ile 100 megavat kapasiteli yeşil hidrojen projesi geliştiriyor.
DW'ye konuşan bir Scatec temsilcisi, "Ortaklarımızla birlikte Mısır'da yılda 1 milyon ton kapasiteli bir yeşil amonyak tesisi kurmak için erken aşama geliştirme sürecindeyiz" dedi.
Yeni partnerler bulmak
Kuzey Afrika ülkesi Mısır, bir yanda AB ülkeleri ve Japonya'nın yanı sıra Çin ve Rusya ile iyi ilişkilerini sürdürme niyetindeyken öte yandan ülkede mevcut olmayan şirketlerle de anlaşmalar yapabilmeyi umuyor. Bu çerçevede Hindistan, Avustralya, Suudi Arabistan ve BAE'den yatırımlar gelmesi muhtemel.
Bu çeşitlilik, Kahire'nin kapsamlı çabasının bir ürünü. Avrupa'ya olan bağımlılığı azaltmak için dünyayla yeni bağlar kurmaya uğraşan Mısır, diğer yandan Afrika kıtasının kalanı için bir kalkınma modeli sağlayarak oynadığı jeopolitik rolü belirginleştirmeye çalışıyor.
Yine de AB, amonyak olarak ihraç edilen hidrojen için Mısır'ın en muhtemel ihracat pazarı konumunda.
DW'ye verdiği demeçte Hindistan'ın ACME Grubu CEO'su Rajat Seksaria, "Mısır'dan gelen yeşil amonyak büyük olasılıkla Avrupa ve Uzak Doğu'daki tüketicilere gidecektir" diyor.
Uzmanlar ve şirket yöneticileri, Avrupa pazarının hem daha yakın hem de çok daha kârlı olduğu konusunda hemfikir.
Mısır'ın hidrojen hedefine dair Oxford Enerji Araştırmaları Enstitüsü tarafından yayınlanan bir makalenin yazarlarından Habib, "Hidrojen için ana engel üretim değil, depolama ve nakliyedir" görüşünü dile getiriyor.
Zorluklar bulunuyor
Uzmanlara göre, Mısır'ın yeşil projeleri orta vadede rüzgar enerjisi gelişimini destekleyecek. Yine de bazı rüzgar türbini üreticileri son zamanlarda sorunlarla karşı karşıya kalıyor.
Mısır ile hidrojen anlaşması imzalayan şirketlerden biri olan ve yenilenebilir kurulumları için kritik bileşenler üreten Avustralyalı Fortescue Future Industries, Mısır'a doğrudan yatırım yapmaya çalışıyor. Harmgart'a göre Mısır yönetimi, doğal gazı verimsiz yerel santrallerde kullanmak yerine uluslararası markete satmaya teşvik ediyor. Öte yandan yeşil hidrojen Mısırlı şirketler için otomatik bir tercih değil.
Almanya’da gaz krizi | Çözüm Körfez’de mi?
05:10
Habib, "Mısır'da gaz fiyatı Avrupa'ya kıyasla çok daha düşük. Yerel endüstri için yeşil hidrojene geçiş motivasyonu yok" diyor, ancak AB'nin, karbon izi yüksek ithalatlara ek vergi planını uygulamaya koymasıyla bu durumun değişebileceğine de dikkat çekiyor.
Hidrojen için yeni fırsatlar
Mısır, halihazırda AB ile bir hidrojen anlaşması müzakere ediyor. Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası'na göre Mısır, AB'nin kritik ham madde stratejisinde rol oynayabilir.
Harmgart, "Mısır, özellikle özel ekonomik bölgelerin kurulmasıyla, geniş bir yelpazedeki yatırımcılar için zamanla daha çekici hale gelecektir" görüşünü dile getirdi.
Özel ekonomik bölgeler yatırımı kolaylaştırıyor, bürokrasiyi azaltıyor ve yabancı yatırımcılar için özel teşvikler tasarlamayı kolaylaştırıyor. Bunu yerel yeşil çelik üretimi takip edebilir.
Enerji Ekonomisi ve Finansal Analiz Enstitüsü'nden Soroush Basirat, "En büyük çelik fabrikalarından bazıları Süveyş Kanalı'nın yakınlarında kurulu. Bu, yeşil hidrojenin üretimi ve çelik tesislerine nakliyesini kolaylaştırıyor. Hidrojen taşımacılığı, yurtiçinde üretim yapamayan ülkeler için bir engel" dedi.