ERSAN ATAR
Mali Suçları Araştırma Kurulu (MASAK), belediye başkanları ve üst düzey kamu görevlilerinin yanısıra, Türkiye’de bulunan veya Türkiye’nin yurt dışında atadığı diplomatların finansal işlemlerinin takibini sıkılaştıracak bir tebliğ yayınladı. Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati’ye bağlı olan MASAK, aynı şekilde yurt içi ve yurt dışındaki dernek veya benzeri tüzel kişilerin finansal işlemlerini de denetime tabi tutacak.
Resmi Gazete’de 21 sıra numarası ile yayınlanan tebliğde, “kamusal nüfuz sahibi kişi” başlığıyla önemli bir tanımlama yapıldı. Tebliğ bu kişileri, “Yurt içinde veya yabancı bir ülkede seçimle veya atama yoluyla kendisine önemli bir kamusal görev tevdi edilen üst düzey gerçek kişiler ile uluslararası kuruluşların yönetim kurulu üyeleri, üst düzey yöneticileri ile eşdeğer görev yapan diğer kişiler” olarak tanımladı.
Tebliğin, “Kamusal nüfuz sahibi kişiler bakımından alınacak sıkılaştırılmış tedbirlere ilişkin usul ve esaslar”a ilişkin bölümünde de alınacak tedbirler sıralandı. Tebliğde, “Finansal kuruluşları, finansal olmayan belirli iş ve meslekler ile kripto varlık hizmet sağlayıcıların, müşterinin ya da gerçek faydalanıcının kamusal nüfuz sahibi kişi olup olmadığının belirlenmesi amacıyla makul tedbirleri alacağı” hükmü düzenlendi.
Böylelikle yurt içinde seçile gelen belediye başkanı, dernek veya vakıf yöneticisi gibi kişiler kapsama alındı. Finansal kuruluşlar, bu kişiler için “makul tedbirleri” alacak.
DİPLOMATLAR VE EŞLERİ DE KAPSAMDA
Tebliğin ilerleyen bölümlerinde, “Yabancı bir ülke tarafından seçilen veya atanan kamusal nüfuz sahibi kişilerle veya bunların eşleri, birinci derecede akrabaları ya da yakınları ile tesis edilen iş ilişkilerinde ve gerçekleştirilen işlemlerde finansal kuruluşlarca asgari olarak tedbir uygulanacağı” hüküm altına alındı.
Tebliğde, bu kişilere uygulanacak tedbirler de sıralandı. Buna göre finansal işlem denetimi sıkılaştırılacak kişiler yeni iş ilişkisi kurarken bir üst görevlinin onayına sunulacak. Örneğin bir elçilik görevlisi bir iş ilişkisi kuracaksa büyükelçisinin onayı gerekecek. Aynı “onay” sistemi, bu kişilerin var olan iş ilişkilerini devam ettirebilmeleri için de geçerli olacak.
MASAK, “bu kişilere ait veya işleme konu malvarlıkları ve fonların kaynağının tespiti için” makul tedbirler alacak. Kişilere uygulanacak kontrollerin sayı ve sıklığını artırma ve ilave kontrol alma yetkisi MASAK’ta olacak.
Yabancı ülkelerin atayacağı diplomatlar için geçerli olan bu tedbirler, Türkiye tarafından yurt dışına atanan diplomatlar için de geçerli olacak. Aynı şekilde bu kişilerle eşleri ve yakınlarının finansal işlemleri de kontrol altında tutulacak.
Bütün bu kontroller, kontrole tabi tutulan seçilmiş veya atanmış kişilerin görev sürelerinin dolmasından sonra bir yıl daha devam edecek.