Bu, Rusya'nın Ukrayna'da 16 aydır devam eden geniş çaplı savaşında belirleyici bir an ve Vladimir Putin'in iktidarına karşı potansiyel bir meydan okuma.
Rus lider, Wagner'in paralı asker patronu Yevgeny Prigozhin'i ihanetle, silahlı bir isyana kalkışmakla ve "ülkemizi sırtından bıçaklamakla" suçladı.
Rusya'nın en önemli isimlerinden biri olan Prigozhin amacının "askeri darbe değil adalet yürüyüşü" olduğunu söylüyor.
Wagner grubu ile neler oluyor?
BBC'de yer alan habere göre Prigozhin aylardır Rusya'nın Ukrayna'daki askeri harekatında hayati bir rol oynadı ve özellikle Rus hapishanelerinden binlerce kişiyi Wagner paralı asker grubuna kattı. Uzun süredir savaşı yöneten askeri şeflerle açık bir çekişme içindeydi, ancak bu şimdi bir isyana dönüştü.
Wagner güçleri işgal altındaki doğu Ukrayna'dan güneydeki büyük Rus şehri Rostov-on-Don'a geçti ve askeri tesislerin kontrolünü ele geçirdiklerini iddia ediyorlar.
Putin durumun zor olduğunu söylüyor ancak Rusya'yı savunmak için her şeyi yapacağına söz verdi.
Bu bir darbe mi?
Prigozhin'e göre askeri darbe iddialarının hepsi saçma.
Ancak ordunun kendi paralı askerlerine yeterli teçhizat ve mühimmat sağlamaması üzerine başlayan tartışma, şimdi savaşı yürütmekle görevli iki kişiye, Savunma Bakanı Sergei Shoigu ve silahlı kuvvetler şefi Valery Gerasimov'a karşı doğrudan bir meydan okumaya dönüştü.
Şu ana kadar iktidarı ele geçirmeye yönelik bir girişim olmadığı için bu bir darbe değil. Prigozhin'in "özel askeri şirketi" de orduyu temsil etmiyor, ancak yaygın bir desteğe sahip olduğunu iddia ediyor.
Ancak bu, Rusya'nın üst düzey yöneticilerini devirmeye yönelik bir girişim ve dolayısıyla Başkan'ın otoritesine bir meydan okuma anlamına geliyor.
Kremlin'in bunu son derece ciddiye aldığı açık. Tüm Moskova bölgesi sıkı bir "terörle mücadele operasyon rejimi" altında alarma geçirildi ve önemli etkinlikler iptal edildi.
Benzer önlemler Ukrayna'nın kuzeydoğu sınırına yakın Voronezh bölgesinde de uygulanıyor.
Prigozhin "25 bin kişiyiz. İsteyen herkes bize katılabilir” dedi. Bu sayı başkanı tehdit etmek için yeterli değil ama askeri liderliğe bir meydan okuma.
Güçlerini sınırı geçerek Rostov'a taşıyan Prigozhin, savaşın yönetildiği askeri karargahı kuşatmış görünüyor ve hem bakanın hem de genelkurmay başkanının kaçtığını iddia ediyor.
Rusya'ya ihanet ettiği iddiasını reddediyor ve başkanı açık bir dille eleştirerek "büyük bir hata" yaptığını söylüyor.
Prigozhin ne istiyor?
"Adalet yürüyüşü" fikri muğlak ama askeri yönetimle arasındaki kavganın o kadar hızlı tırmandığı ortada ki onları görevden almak istiyor.
Prigozhin'in Cuma günü Rostov'da bir savunma bakan yardımcısı ve bir generale, iki önemli askeri figür gelip kendisiyle konuşana kadar paralı askerlerinin şehri bloke edeceğini ve Moskova'ya yöneleceğini söylediği bir video ortaya çıktı.
Rostov'un kuzeyindeki Voronezh bölgesinde bir askeri helikopterin düşürüldüğüne ve bir Wagner konvoyunun M4 otoyolunda kuzeye doğru ilerlediğine dair haberler var.
Prigozhin, derdinin Ukrayna'daki Rus askerleri değil, onları yöneten "soytarılar" olduğunu söylüyor. Bazı generaller onu sakin olmaya çağırdı ama artık çok geç.
Putin ve Prigozhin arasındaki ilişki nedir?
Prigozhin uzun zamandır Başkan Putin'in yakın bir müttefiki ve önce zengin bir işadamı, sonra da paralı asker şefi olarak onun yönetiminde gelişti.
Wagner’in çok sayıda savaşçısı, Ukrayna'nın doğusundaki Bakhmut'u ele geçirmek için aylar süren ve hiçbir zaman tam olarak başarılamayan operasyonda öldü. Prigozhin, Rusya'nın Ukrayna'daki başarısızlıklarını ve kırılmalarını ortaya koyan grafik videolar ve küfürlü sosyal medya söylemleri ve mermi kıtlığı için üst düzey askerleri suçladı.
Öfkesini hiçbir zaman doğrudan Başkan'a yöneltmedi ama "mutlu dede "ye yaptığı alaycı göndermeler yaygın olarak dolaylı eleştiri olarak görüldü. Geçen ay "bu dedenin tam bir pislik olduğu" ortaya çıkarsa Rusya'nın nasıl kazanabileceğini sordu.
Bu ayın başlarında Başkan Putin, Sergei Shoigu'nun Ukrayna'daki tüm paralı asker gruplarının 1 Temmuz'a kadar savunma bakanlığı sözleşmelerini imzalamaları yönündeki hamlesini destekledi. Prigozhin bunu kendi nüfuzuna karşı bir meydan okuma olarak görerek reddetti.
Prigozhin 23 Haziran'da yaptığı uzun bir konuşmada Ruslara savaşın tüm gerekçelerinin yalan olduğunu ve sadece "küçük bir grup pisliğin" kendilerini tanıtmak, halkı ve cumhurbaşkanını kandırmak için bir bahane olduğunu söyledi.
O tarihten bu yana olaylar çok hızlı gelişti.
Prigozhin orduyu Ukrayna'daki adamlarına karşı ölümcül bir bombardıman düzenlemekle suçladı, ancak ordu bunu reddetti ve Prigozhin sık sık yaptığı gibi kanıt sunamadı.
Cuma günü geç saatlerde "adalet yürüyüşünün" başladığını duyurdu.
Ukrayna'daki kuvvetlerin komutan yardımcısı General Sergei Surovikin ona geri adım atması ve Başkan Putin'in otoritesine boyun eğmesi çağrısında bulundu.
Ancak sabah saatlerinde Prigozhin'in adamları Rostov'a ulaşmıştı: "[Askeri] karargahın içindeyiz."
Wagner savaşçılarının Moskova'nın kuzeyindeki Voronej'de askeri tesislerin kontrolünü ele geçirdiğine dair haberler de var.
Putin ve Rusya için ciddi bir an
Bu, Rusya'nın Ukrayna'daki savaşına ya da Başkan'ın liderliğine doğrudan bir meydan okuma deği. Ancak Rus liderin kararlı ve tavizsiz beş dakikalık bir televizyon konuşması yapması için yeterince ciddi.
Prigozhin sadece Rostov'da kamp kurmakla kalmayıp, askeri taleplerinin karşılanmaması halinde Moskova'ya yönelmekle tehdit etti.
Şimdiye kadar sadece daha fazla silah tedariki için askeri liderlikle mücadele eden Prigozhin, şimdi liderliğin kendisini karşısına alıyor.
Prigozhin Rusya'da önemli bir halk desteğine sahip ve meydan okuması başarısız olsa bile, bu en azından Ukrayna'da paralı askerlerine güvenen bir ordu için bir kriz anı.
Ancak bu aynı zamanda Putin liderliği için belirleyici bir an ve Ruslar için bir uyanış çağrısı. Nasıl sonuçlanacağını söylemek için henüz çok erken. (Kısa Dalga)