Hafta sonunda İsviçre'de yapılacak Ukrayna Barış Konferansı öncesinde gözler Almanya'nın başkenti Berlin'e çevrildi.
Berlin, Ukrayna'nın Yeniden İnşası Konferansı'na (URC2024) ev sahipliği yapacak. Salı günü başlayacak ve iki gün sürecek konferansı Almanya ile Ukrayna birlikte düzenliyor.
Konferansa Ukrayna'yı destekleyen ve aralarında Türkiye'nin de bulunduğu 60'tan fazla ülkeden yaklaşık 2 bin davetlinin katılması bekleniyor.
Berlin'den Ukrayna'ya güçlü dayanışma mesajı
Almanya Dışişleri Bakanı Annalena Baerbock, UCR2024 konferansı ile "Ukrayna'nın yanındayız ve bize ihtiyaç duyduğu sürece tüm gücümüzle onu destekliyoruz" mesajını vermek istediklerini duyurdu.
Ukrayna halkının, Rusya'nın acımasız saldırıları karşısında sergilediği cesaret ve dirence vurgu yapan Baerbock, "Ukrayna büyük bir kararlılıkla özgür Avrupa yaşam tarzımızı da savunuyor. Bunu yaparken biz de Ukrayna'ya ekonomik, insani ve siyasi yardımın yanı sıra acilen ihtiyaç duyulan silahları teslim etmek suretiyle kapsamlı destek sağlamaya devam ediyoruz" dedi.
Almanya Kalkınma Bakanı Svenja Schulze ise "Berlin'deki Yeniden İnşası Konferansı çok güçlü bir dayanışma mesajı vermektedir" açıklamasını yaptı.
Konferansta Ukrayna'nın hem kısa hem uzun vadeli ihtiyaçlarının ele alınacağını söyleyen Schulze, "Şu anki savaş döneminde bile Ukrayna'nın sürekli olarak evleri, su boru hatlarını, hastaneleri ve elektrik şebekelerini yeniden inşa etmesi gerekiyor. Vazgeçmek bir seçenek değil. İnsanlar ülkelerinde yaşamaya devam etmek istiyor ve bunun için de elektriğe, suya ve başlarını sokacak bir çatıya ihtiyaçları var. Dünyanın dört bir yanından partnerler olarak Ukrayna'nın toparlanmasına destek olmak için güçlerimizi birleştiriyoruz" diye konuştu.
Organizasyon "acil destek" konferansına dönüştü
Almanya Başbakanı Olaf Scholz'un açılış konuşmasını yapacağı konferansa devlet temsilcilerinin yanı sıra iş dünyası ve sivil toplum temsilcileri de katılacak.
Ukrayna'nın yeniden inşasında özellikle özel sektör önemli bir rol üstleniyor. Enerji, sağlık, lojistik ve silah sanayisi gibi sektörlerde faaliyet gösteren 600'den fazla şirket temsilcisinin konferans oturumlarında yer alması bekleniyor.
Konferansta aslında Ukrayna'nın yeniden imarı için yapılacak uzun vadeli desteğin konuşulması hedefleniyordu.
Ancak Rusya'nın Mart ayından itibaren Ukrayna'nın sivil altyapısına yönelik saldırılarını arttırmış ve özellikle elektrik ve termik santralleri bombalarla tahrip etmiş olması, Kiev'in acil onarım desteğine ihtiyacını arttırdı.
Ukrayna'ya enerji alanında acil destek gerekiyor
Almanya'nın önde gelen Ukrayna uzmanlarından Robert Kirchner, Ukrayna'nın şu anda ancak acil ihtiyaçlarına odaklanabilecek durumda olduğunu vurgulayarak "Geniş kapsamlı yeniden inşa planlarını ancak silahlar sustuğunda konuşabiliriz" dedi.
Ukrayna'da 15 yıldır yaşayan ve "Berlin Economics" adlı danışmanlık şirketinin uzmanı olan Kirchner'e göre odak enerji sektörü olmalı.
Robert Kirchner, "Şu anda Ukrayna'ya enerji arzını sürdürmesi ve kritik altyapıyı ayakta tutabilmesi için destek olmamız gerekiyor, aynı zamanda ekonominin mümkün olduğunca sorunsuz bir şekilde dönmesi de sağlanmalı" diye konuştu.
"Eşi benzeri görülmemiş bir yıkımla karşı karşıyayız"
Rusya'nın enerji altyapısına yönelik yoğun saldırıları Ukrayna'nın pek çok bölgesinin karanlığa gömülmesine yol açtı. Ukrayna'nın sınırlı elektrik kaynaklarını koruması ve kilit öneme sahip endüstrinin üretimi sürdürebilmesi için elektrik kesintileri başladı.
Ukraynalı milyarder Rinat Akhmetov'un sahibi olduğu enerji şirketi DTEK, Rusya'nın şirketin fosil yakıt üretim kapasitesinin yüzde 90'ını tahrip ettiğini açıkladı. DTEK şirketine ait enerji santralleri tek başına Ukrayna'nın elektrik arzının yüzde 40'ını karşılıyor.
Ukrayna Devlet Elektrik Dağıtım İdaresi (UKRENERGO) de ülkenin pek çok bölgesinde üç saatlik elektrik kesintilerine başladıklarını açıkladı. UKRENERGO Başkanı Vladimir Kudrytsky, Cuma günü yaptığı açıklamada, ülkenin enerji altyapısının eşi benzeri görülmemiş çapta bir yıkıma maruz kaldığını söyledi. "Neredeyse hasar görmemiş hiçbir hidroelektrik santral yok" diyen Kudrytsky, "Tam üretim kapasitesini geri kazanmak yıllar alabilir. Kesinlikle eşi benzeri görülmemiş büyüklükte bir yıkımla karşı karşıyayız" sözlerini kaydetti.
Yeni göç akını endişesi
Ukrayna, kimlere hangi zaman dilimlerinde elektrik verileceğini belirleyerek önceliklendirmeye gitmek zorunda. Hastanelere, askeri kurumlar ve silah sanayisine elektrik sağlaması gerekiyor.
Enerji altyapısındaki tahribatın onarılması zaman alabilir. Alman uzman Kirchner, "Büyük bir ihtimalle gelecek kış ısınma sorunu da olacak. Çünkü tahribatın o zamana kadar onarılması mümkün görünmüyor. Bu sorun çözülemezse o zaman yeni bir göç akını yaşanması muhtemel" öngörüsünü aktarıyor.
Rusya'nın Ukrayna'nın Harkiv kentinin kuzeydoğusuna yönelik son saldırısı sırasında zaten 11 binden fazla Ukraynalı canlarını kurtarmak için evlerinden kaçmak zorunda kaldı. Uydu görüntüleri, Rus askerleri tarafından yakın zamanda ele geçirilen bölgelerdeki köy sokaklarında düzinelerce ceset olduğunu gösteriyor.
Berlin'deki konferansta acilen ele alınması gereken konular bulunduğuna dikkat çeken Ukrayna uzmanı Kirchner, "Büyük bir şehrin kanalizasyon şebekesinin çökmesi halinde neler olabileceğini hayal etmek bile istemezsiniz. Burada acil durum planları hazırlanmalı" dedi.
Ukrayna onarmak zorunda kalmamak için Patriot istiyor
UCR2024'ün gündeminde "Sosyal ve toplumsal hayatın iyileştirilmesi" başlığı da yer alıyor. Bu oturumlarda, ülkenin yeniden inşasının insani boyutu, yani eğitim ve sağlık gibi konular mercek altına alınacak.
Ancak Ukrayna, yeniden imar için taahhütlerden çok acilen tahribatın önlenmesi için destek istiyor. Bunun için de Batılı ülkelerden Ukrayna'ya acilen yeni Patriot hava savunma sistemlerinin verilmesini talep ediyor.
Kiev, güçlü hava savunma sistemlerine sahip olmaları durumunda kritik altyapıyı koruyabileceklerine dikkat çekiyor. Bu talebini de "Güçlü hava savunma sistemi sayesinde Rusya kritik altyapıyı tahrip edemez. Altyapı onarılmak ya da yeniden inşa edilmek zorunda kalınmaz" argümanıyla gerekçelendiriyor.
Yeniden inşa masrafları gittikçe artıyor
Aslında Almanya Dışişleri Bakanı Baerbock ve Savunma Bakanı Boris Pistorius, NATO müttefiklerine Ukrayna'ya Harkiv gibi büyük kentlerin savunulması için daha fazla hava savunma sistemi gönderilmesi çağrısını yapmıştı. Almanya bu konuda destek vermeye de hazır olduğunu duyurmuştu.
Ancak henüz somut bir gelişme olmadı. Bakan Pistorius, Letonya ziyareti sırasında kendisine yöneltilen sorular üzerine "Herkes bu konuda niye tereddüt ediyor ben de anlamıyorum" açıklamasını yaptı.
Bu tartışmalar Berlin'deki konferansı şimdiden gölgelemiş durumda. Çünkü Ukrayna uzmanı Robert Kirchner'in de dikkat çektiği gibi her geçen gün Ukrayna'yı yeniden inşa etmek daha maliyetle hale geliyor.
Kirchner, "Rusya'nın saldırıları, Ukrayna'nın tahribatı devam ediyor. Bu da Ukrayna'yı yeniden inşa etmek için maliyetlerin sürekli arttığı anlamına geliyor" diye konuştu.
Berlin'den sonra dikkatler İsviçre'ye çevrilecek
Bu hafta Ukrayna ile ilgili bir diğer uluslararası konferansa da İsviçre ev sahipliği yapacak. İsviçre, 15-16 Haziran tarihlerinde yapılacak Ukrayna Barış Konferansı'na 160 ülkeyi davet etmiş, ancak Rusya'yı davet etmemişti.
İsviçre Konfederasyonu Başkanı Viola Amherd, hafta sonunda yapılacak konferansın Ukrayna'da barışın tesis edilmesine dönük bir ilk adım olduğunu, müzakerelerin bir başlangıcı olarak değerlendirilmesi gerektiğini söyledi.
Rusya'nın konferansa katılmayacağını ancak barışın tesisi için masada savaşa taraf ülkelerin yer alması gerektiğini söyleyen Amherd, "Konferansın sonunda bir barış anlaşması imzalanmayacağı çok açık" diye konuştu.
Daha sonra düzenlenecek bir diğer konferansa Rusya'nın da katılabileceğini işaret eden Amherd, bu hafta sonunda konferansa katılacak ülkelerle insani durumu, nükleer ve gıda güvenliği gibi konuları ele almayı hedeflediklerini açıkladı.
DW, dpa, AFP/ FH, DA, HS