Muğla'nın Ula ile Marmaris ilçeleri arasındaki Balan dağ serisinde yeni bir endemik bitki türü keşfedildi.
2020 yılında bitkiler üzerine amatör çalışmalar yapan Buse Topçuoğlu'nun bularak Ege Üniversitesi Fen Fakültesi Biyoloji Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Hasan Yıldırım'a ulaştırdığı bitkinin, 3 yıllık çalışmanın ardından "taksonomik botanik" türü olduğu belirlendi.
Bilimsel adı "Leopoldia buseana" olan bitki, bilimsel dergi Phytotaxa'da yer alarak dünyaya tanıtıldı.
Bitkinin Türkçe ismi ise yayılış gösterdiği dağ silsilesinden yola çıkarak "Balan sümbülü" olarak adlandırıldı.
"Balan sümbülü ile cinsin dünyadaki tür sayısı 30'a çıktı"
'Leopoldia'nın diğer bir adı ile "Morbaş" cinsinin dünya genelinde 29 türle temsil edildiğini anlatan Prof. Dr. Yıldırım, "Cinse ait türler Akdeniz havzasında, Orta-Doğu ve Güney Avrupa, Kafkasya ve Güneybatı Asya'da doğal bir yayılışa sahiptir. Cinsin çeşitlenme ve gen merkezi, Batı Anadolu ve Ege adalarıdır. Bu bakımdan Muğla ili, "Leopoldia" cinsi için oldukça önemli bir alandır. Yeni keşfedilen "Balan sümbülü" ile cinsin dünyadaki tür sayısı 30'a, Türkiye'de de 16'ya yükselmiştir. Türkiye'deki endemik "Leopoldia" tür sayısı ise 9'a çıkmış oldu. Bu bitkiye isminden de anlaşılacağı üzere "Leopoldia buseana'yı keşfeden Buse Hanım'ın ismine atfettik. Bu bitkinin enteresan bir şekilde Marmaris'in yakın zamanda büyük yangın geçiren alanlarında, Hisarönü civarında da popülasyonlarını tespit ettik" diye konuştu.
"Yol çalışmaları ve orman yangınları nedeniyle risk altında"
Türün Balan dağ serisi üzerinde popülasyonu bulunduğunu ancak yol çalışmaları ve orman yangınları nedeniyle risk altında olduğunu vurgulayan Prof. Dr. Yıldırım, "Bu türün geleceği için bilim insanları endişeli. Balan dağ serisi üzerindeki popülasyonun olduğu alanda yangın mevcut değil ama potansiyeli çok yüksek" dedi.
Yıldırım, bitkinin korunması için yerel yönetimler ve bilim insanlarının çalışma yapması gerektiğine işaret etti.
"Süs bitkisi potansiyeli var"
Bitkinin fiziksel özelliklerine de değinen Prof. Dr. Yıldırım, "70 santimetreye kadar uzayabilen, üzerinde uzun bir salkım şeklinde çiçeklere sahip. Bitki mavimsi renkten, mora doğru da hatta kahverengiye değişen, tomurcukta farklı renkte, olgunlaştıktan sonra farklı renge doğru dönüşen çiçeklere sahiptir. Çok güzel bir çiçek renk geçişi vardır. Süs bitkisi potansiyeli olan, üzerine kültür çalışmaları yapılma olasılığı yüksek bir bitki" diye konuştu. (DHA)