Resmi Gazete'de yayımlanan YSK kararında; seçilme yeterliliği, seçmenler tarafından aday gösterilme, başvuru süresi ve yerleri, geçici aday listeleri, kesin aday listeleri, adayların görevden ayrılması, adaylıktan vazgeçme, adaylıkta eksilme, seçim sistemi ve uygulanmasına ilişkin esaslar belirlendi.
Buna göre, 40 yaşını doldurmuş, yükseköğrenim yapmış milletvekili seçilme yeterliğine sahip Türk vatandaşları, cumhurbaşkanı adayı gösterilebilecek.
40 yaşını doldurmayanlar, yükseköğrenimi olmayanlar, yükümlü olduğu askerlik hizmetini yapmayanlar, kısıtlılar, kamu hizmetinden yasaklılar, taksirli suçlar hariç toplam 1 yıl veya daha fazla hapis ile ağır hapis cezasına hüküm giymiş olanlar, terör eylemlerinden mahkum olanlar, devletin şahsiyetine karşı işlenen suçlar ve bu suçların işlenmesini aleni olarak tahrik edenler, cumhurbaşkanı adayı olamayacak.
Aday gösterme 19-23 mart
TBMM'de grubu bulunan siyasi partilerin grup kararıyla en son yapılan milletvekili genel seçiminde geçerli oyların tek başına veya birlikte en az yüzde 5'ini almış olan siyasi partiler, cumhurbaşkanı adayı gösterilebilecek. Her siyasi parti veya parti grubu, ancak 1 aday için başvuruda bulunabilecek. Verilen süre içinde eksiklikleri gidermeyen siyasi partiler, aday göstermekten vazgeçmiş sayılacak.
Aday gösterme süresi, 19 Mart 2023 Pazar günü başlayıp, 23 Mart 2023 Perşembe günü saat 17.00 sona erecek.
Seçmenler tarafından aday gösterilecek kişiler için 100 bin imza toplanması gerekecek. Seçmenlerce cumhurbaşkanı adayı gösterilmek istenen kişi, en yüksek derecedeki devlet memuru aylık brüt maaşının 10 katı olan 555 bin 980 TL'yi Maliye veznesine yatırdığına ilişkin makbuz ile YSK'ya başvuracak. Söz konusu tutar, seçimden sonra talep üzerine ilgiliye iade edilecek, diğer hallerde Hazine'ye gelir kaydedilecek.
Cumhurbaşkanı adaylığı için seçmenler tarafından adaylık başvurusu kabul edilenler, 21 Mart 2023 Salı günü YSK tarafından ilan edilecek ve seçmenler tarafından bağlı oldukları ilçe seçim kurullarında 22 Mart 2023 Çarşamba günü imza verilecek. İmza verilme süreci, 27 Mart 2023 Pazartesi günü sona erecek.
Kesin aday listesi 31 Mart'ta yayımlanacak
Geçici aday listesi ve itirazlar, YSK tarafından cumhurbaşkanı adaylarının bilgi ve belgeleri üzerinde yapılacak inceleme sonucunda seçilme yeterliği ve aday gösterilme şartlarını taşıyanları gösteren geçici aday listesi düzenlenerek, 28 Mart 2023 Salı günü Resmi Gazete'de yayımlanacak. Cumhurbaşkanı adaylarına veya geçici aday listesine alınmamaya ilişkin YSK'ya doğrudan yapılacak itirazlar, geçici aday listesinin Resmi Gazete'de yayımlandığı 28 Mart 2023 Salı günü saat 08.00'de başlayıp, 29 Mart 2023 Çarşamba günü saat 17.00'de sona erecek.
Cumhurbaşkanı geçici aday listesine yapılan itirazlar, YSK tarafından 30 Mart 2023 Perşembe günü saat 17.00'ye kadar karara bağlanarak, 31 Mart 2023 Cuma günü kesin aday listesi Resmi Gazete'de yayımlanacak.
Adayların görevden ayrılması
Cumhurbaşkanı adayı gösterilen hakimler ve savcılar, yüksek yargı mensupları, yükseköğretim kurumlarındaki öğretim elemanları, Yükseköğretim Kurulu (YÖK) üyeleri, Radyo ve Televizyon Üst Kurulu (RTÜK) üyeleri, kamu kurumu ve kuruluşlarının memur statüsündeki görevlileri ile yaptıkları hizmet bakımından işçi niteliği taşımayan diğer kamu görevlileri, belediye başkanları, subaylar ile astsubaylar, siyasi partilerin il ve ilçe yönetim kurulu başkan ve üyeleri, belediye meclisi üyeleri, il genel meclisi üyeleri, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları ile sendikalar, kamu bankaları ile üst birliklerin ve bunların üst kuruluşlarının ve katıldıkları teşebbüs veya ortaklıkların yönetim ve denetim kurullarında görev alanlar, aday listesinin kesinleştiği 31 Mart 2023 Cuma günü itibarıyla görevlerinden ayrılmış sayılacak.
İkinci tur 28 Mayıs'ta
Genel oyla yapılacak seçimde, geçerli oyların salt çoğunluğunu alan aday cumhurbaşkanı seçilecek. İlk oylamada bu çoğunluk sağlanamazsa oylamayı izleyen 28 Mayıs Pazar günü 2'nci oylama yapılacak.
İlk oylamada en çok oy almış 2 aday katılacak ve geçerli oyların çoğunluğunu alan aday, cumhurbaşkanı seçilecek. 2'nci oylamaya katılmaya hak kazanan adaylardan birinin herhangi bir nedenle seçime katılmaması halinde 2'nci oylama, boşalan adayın yerine en çok oy alan 3'üncü adayın geçmesi ile yapılacak.
Ancak ikame aday, geçici sonuçların ilanını takip eden gün saat 17.00'ye kadar yapılabilecek. Tek adayla gidilmesi halinde oylama, referandum şeklinde yapılacak. Geçerli oyların salt çoğunluğunu alan aday, cumhurbaşkanı seçilecek. Oylamada, adayın geçerli oyların salt çoğunluğunu alamaması halinde seçim yenilenecek. (DHA)