ERSAN ATAR
Yüksek Seçim Kurulu’nun (YSK), “seçimlerin 14 Mayıs’ta yapılması halinde Cumhurbaykanı Recep Tayyip Erdoğan’ın aday olup olamayacağı, seçim barajının yüzde 7 mi yoksa yüzde 0 (sıfır) mı olacağı, 6 Nisan 2022’de yapılan diğer yasa değişikliklerinin 14 Mayıs’ta yapılacak bir seçimde uygulanıp uygulanmayacağı” tartışmalarını tamamen sonlandıran bir karar verdiği ortaya çıktı. YSK, 2011 yılındaki bu kararında, “Seçim tarihi, oy verme günüdür” dedi.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın seçimlerin 14 Mayıs’ta yapılacağını işaret etmesinin ardından kamuoyunda bir dizi tartışma gündeme geldi. Bu tartışmalarda bazı hukukçuların görüşleri özetle şu noktada toplandı:
“14 Mayıs’ta seçimin yapılabilmesi için seçim kararının 6 Nisan’dan önce alınması gerekir. Çünkü belli yasal süreleri içeren seçim takvimi ancak 6 Nisan’dan önce seçim kararı alınması halinde 14 Mayıs’a yetişir. Seçim tarihi de seçimlerin başlangıç tarihi olan seçim kararı alınma tarihidir, oy verme günü değildir. Bu durumda 6 Nisan 2022 tarihinde Milletvekili Seçimi Kanunu ve Seçimlerin Temel Hükümleri Hakkında Kanun’da yapılan değişikliklerin üzerinden 1 yıl geçmemiş olacağından 6 Nisan’da yapılan hiçbir değişiklik 14 Mayıs seçimlerinde uygulanamaz. Bu durumda 6 Nisan 2022’de yürürlüğe giren yüzde 7’lik seçim barajı 14 Mayıs’ta geçerli değildir. Önceki yüzde 10’luk seçim barajı düzenlemesi de mülga olduğuna göre artık 14 Mayıs’ta seçim barajı yüzde 0 (sıfır) olacaktır.”
Aksini savunan hukukçular ise, “Seçim tarihinin, seçim kararı alındığı gün değil, oy verme günü olduğunu, bu nedenle 14 Mayıs 2023 tarihinde yapılacak bir seçimde 6 Nisan 2022’de yapılan tüm değişiklikler uygulanır. Seçim barajı da yüzde 7’dir” görüşünü savundu.
İşte YSK’nın kararı: Seçim tarihi, oy verme günüdür
Kısa Dalga, YSK’nın, bütün bu tartışmaları son noktayı koyacak bir kararına ulaştı. Karar, tıpkı şimdiki tartışmada olduğu gibi, “seçim kanunlarında yapılan değişikliklerin uygulanması için geçecek sürede ‘seçim tarihi’ olarak hangi tarihin alınması gerekir?” sorusunun yanıtını, “oy verme günü” olarak veriyor.
YSK’nın 4 Mart 2011 tarihli kararı 12 Haziran 2011 seçimleri öncesinde alındı. Dönemin YSK Başkanı Ali Em, Meclis’in seçim kararını 3 Mart 2011’de aldığını, Seçimlerin Temel Hükümleri ve Seçmen Kütükleri Hakkında Kanun ile Milletvekili Seçimi Kanunu’nda yapılan değişikliklerin 10 Nisan 2010’da yürürlüğe girdiğini, oy verme gününün ise 12 Haziran 2011 olduğunu hatırlattı.
Başkan Ali Em, Kurul’a “10 Nisan 2010’da seçim kanunlarında yapılan değişiklikleri uygulamak için seçim kararının alındığı 3 Mart 2011 tarihini mi yoksa oy verme günü olan 12 Haziran 2011 gününü mü esas alacağız?” diye sordu ve Kurul’dan bu yönde bir karar oluşturmasını istedi.
YSK, 4 Mart 2011 tarihli toplantısında bu konuyu karara bağladı.
Kurul öncelikle, şimdi de gündemde olan Anayasanın 67. maddesinin son fıkrasındaki, “Seçim kanunlarında yapılan değişiklikler, yürürlüğe girdiği tarihten itibaren bir yıl içinde yapılacak seçimlerde uygulanmaz” hükmünü hatırlattı.
Ardından, yine şimdiki tartışmalarda geçen Anayasa’nın 77. maddesi hükümlerini de özetleyen YSK, o kritik soruyu kararında şu ifadelerle yanıtladı:
“10 Nisan 2010 tarihli Resmi Gazetede yayımlanarak aynı gün yürürlüğe giren 5980 sayılı Kanunla 298 ve 2839 sayılı Kanunlarda yapılan değişikliklerin XXIV. Dönem Milletvekili Genel Seçimlerinin oy verme tarihi olan 12 Haziran 2011 tarihi esas alındığında, 298 ve 2839 sayılı Kanunlarda yapılan değişikliklerin yürürlük tarihi üzerinden bir yılı aşan süre geçmiş olacağından, anılan kanunlardaki değişikliklerin uygulanmasına karar verilmesi gerekmiştir.”
O dönemde Başkan Ali Em, Başkanvekili Kırdar Özsoylu ve üyeler Mehmet Kılıç, Bahadır Özsoy, Hüseyin Eken, Zeki Çelebioğlu, Muharrem Coşkun Turan Karakaya, Nilgün İpek ve Halim Aşaner’den oluşan 10 üye ile toplanan Kurul, kararını 3 üyenin karşı oyuyla 3’e 7 aldı.
YSK, konu o dönemde de tartışması olduğu için kararının Resmi Gazete’de ilanının yanında, TRT’den de ilan edilmesine karar verdi.