Kısa Dalga - Brüksel'de acil durum görüşmeleri yapan Avrupalı liderler, Donald Trump'ın ABD askeri yardımını ve istihbarat paylaşımını durdurmasının ardından Ukrayna'ya desteği artırma çabalarının ortasında savunma harcamalarında büyük bir artış üzerinde anlaştı.
AB’nin savunma yeteneklerini artırmayı hedefleyen “Rearm Europe / Avrupa'yı Yeniden Silahlandırma” planında, üye ülkelerin savunma yatırımlarını yüzde 1,5 civarında artırarak 650 milyar Euro’luk bir kapasite artışına gitmesi, bunu yapan ülkelere “bütçe açığı kısıtlamalarına” dahil edilmemesini öngörüyor.
Avrupa Komisyonu ayrıca üye ülkelere savunma yatırımlarını ortaklaşa finanse edebilmeleri için 150 milyar Euro değerinde kredi sunmayı planlıyor.
Macaristan'dan veto
27 AB liderinden 26’sının güçlü bir şekilde desteklediği ve Trump'ın Avrupa ve Kiev'i bir kenara itme girişimine bir yanıt niteliğindeki anlaşmaya ilişkin açıklamada “Ukrayna olmadan Ukrayna konusunda müzakere yapılamaz” denildi.
Macaristan Başbakanı Viktor Orbán Ukrayna'ya yardımı veto ederken, toplantıyı düzenleyen Avrupa Konseyi Başkanı António Costa, “Macaristan'ın Ukrayna konusunda farklı bir stratejik yaklaşımı var, ancak bu Macaristan'ın 27 ülke arasında izole edildiği anlamına geliyor” anlamına geliyor dedi.
Zirveye video bağlantısı ile katılan Volodimir Zelenskiy ise açıklamadan sonra “Yalnız olmadığımız için çok müteşekkiriz” diye konuştu.
Sonuç bildirgesi
Toplantının sonuç bildirgesinde şu ifadeler yer aldı:
“Avrupa daha egemen, kendi savunmasından daha fazla sorumlu ve mevcut ve gelecekteki zorluk ve tehditlere karşı özerk bir şekilde hareket etmek ve bunlarla başa çıkmak için daha donanımlı hale gelmelidir.
"AB, güvenliği arttırmak ve“genel savunma hazırlığını güçlendirmek [ve] stratejik bağımlılıklarını azaltmak için gerekli araçların ve finansmanın seferber edilmesini hızlandıracaktır."
Bütçe planlaması
800 milyar Euro değerindeki plan, AB bütçesindeki kullanılmayan fonlara karşı güvence altına alınan 150 milyar Euro’luk bir kredi planının yanı sıra AB'nin mali kurallarında 650 milyar Euro’luk yeni harcamanın kilidini açabilecek daha fazla esneklik içeriyor.
Üye devletlerin 150 milyar Euro’luk kredi planını kabul etmeleri gerekirken, hükümetlerin komisyonun önerdiği 650 milyar Euro’luk mali hareket alanını tam olarak kullanıp kullanmayacakları belli değil.
Paranın bir kısmı AB ülkeleri tarafından Ukrayna'ya askeri yardımın finansmanı için kullanılabilir.
Öte yandan bu durum, ulusal savunma bütçelerini arttırmaları için tüm ülkelere, özellikle de on yıldan uzun bir süre önce belirlenen yüzde 2'lik hedefin altında kalan İspanya ve İtalya'nın da aralarında bulunduğu yedi AB NATO üyesine yönelik baskı artıyor.
Von der Leyen: Güç yoluyla barış AB ile mümkün
Açıklamadan sonra gazetecilere konuşan AB Komisyonu Başkanı Ursula Von der Leyen, Trump “güç yoluyla barış” istiyorsa bunun ancak AB ve üye devletlerle mümkün olabileceğini çünkü “ön koşulların yerine getirilmesi gerektiğini” söyledi.
“Avrupa'nın desteğinin olumlu bir sonuca ulaşmak için ne kadar önemli olduğunu gösteren pek çok örnek var” diyen Von der Leyen, AB'nin ekonomik ve askeri yardımlarının yanı sıra Ukrayna'nın enerji sistemini çalışır durumda tutmak için verdiği desteği de örnek gösterdi.
Macron-Putin gerilimi
AB liderlerinin anlaşması Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin arasındaki tartışmanın da körüklendiği bir dönemde geldi.
Macron, “Bugün Avrupa'da gördüğüm tek emperyal güç Rusya'dır” uyarısında bulunurken Putin'i Napolyon Bonapart'a benzetmiş Putin'i “tarihi yeniden yazmaya çalışan bir emperyalist” olarak nitelendirmişti.
Macron ayrıca Moskova'yı Avrupa için varoluşsal bir tehdit olarak tanımlamış ve Rusya'dan gelen tepkilere de yanıt vererek Rus saldırganlığının “sınır tanımadığı” uyarısında bulunduğu konuşmasına Rusya'nın bu şekilde tepki verdiğini çünkü bunun doğru olduğunu söylemişti.