Birleşmiş Milletler (BM), Afganistan'da Taliban'ın iktidarı yeniden ele geçirdiği 15 Ağustos 2021'den 30 Eylül 2024'e kadar geçen üç yılda 256 gazeteci ve medya çalışanının gözaltına alındığını ya da tutuklandığını duyurdu. Taliban yönetimindeki Afganistan Dışişleri Bakanlığı BM raporuna tepki göstererek sayıyı reddetti.
Birleşmiş Milletler Afganistan Yardım Misyonu (UNAMA) ile Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Ofisi'nın (HRS) hazırladığı raporda gazetecilerin ülkede çok zor koşullar altında çalıştığı belirtildi.
Raporda söz konusu dönemde 336 gazeteci ve medya çalışanını etkileyen insan hakları ihlali vakasının belgelendiği belirtilerek 249'u erkek ve 7'si kadın olmak üzere 256 keyfi gözaltı ve tutuklama vakası ile 130 işkence ve kötü muamele (122 erkek, 8 kadın) ve 75 tehdit veya gözdağı (66 erkek, 9 kadın) vakasının kayda geçtiği ifade edildi.
BM Genel Sekreteri Antonio Guterres'in özel temsilcisi Roza Otunbayeva Afganistan'daki gazetecilerin durumuna ilişkin "Sık sık neyi yazıp neyi yazamayacakları konusunda belirsiz kurallarla, sindirilme riskiyle ve eleştiri algısı nedeniyle keyfi tutuklamalarla karşı karşıya kalıyorlar" dedi.
Otunbeyava "Fiilen yönetimde olanları, tüm gazeteci ve medya çalışanlarının görevlerini yaparken emniyetini ve güvenliğini güvence altına almaya ve medyada çalışan kadınların önemini tanımaya çağırıyoruz" dedi.
"Sisteme karşı olma" suçu
Taliban yönetimindeki Afganistan Dışişleri Bakanlığı rapora tepki gösterdi. Açıklamada ülkede kadınların medyada çalışmaya devam ettiği, ancak yüzlerini kapatmak ve erkeklerden ayrı olarak çalışmak gibi dini kurallara uymak zorunda oldukları belirtildi. BM raporunun "güncel realitelerden" uzak olduğunu savunan Bakanlık, güvenlik güçlerinin gazetecileri korumak için çalıştığını ileri sürdü. Açıklamada, tutuklamalara dair verilen sayının "abartılı olduğu" ve gözaltıların ise hukuka uygun olarak yapıldığı kaydedildi.
"Hiç kimse keyfi olarak gözaltına alınmadı" iddiasında bulunan Bakanlık, söz konusu kişilerin halkı sisteme karşı eyleme geçmeye teşvik etmek, hükümeti karalamak, yanlış ve temelsiz haberler yaymak, sistemin düşmanlarıyla medya üzerinden iş birliği yapmak, medya kuruluşlarına sistem aleyhine materyal sağlamak gibi suçlar nedeniyle tutuklandığını savundu.
Taliban ülkedeki yabancı güçlerin çekilmesinin ardından 2021'de iktidarı yeniden ele geçirmiş ve şeriat yasalarıyla ülkeyi yönetmeye başlamıştı. Taliban yönetimi hiçbir yabancı hükümet tarafından tanınmadı. Batılı diplomatlar hükümetin tanınmasının kadınlara yönelik yürürlükteki kısıtlamaların kaldırılmasından geçtiği mesajını veriyor.
Reuters / EC, BK