Kısa Dalga - ABD Senatosu Dış İlişkiler Komitesi Başkanı James Risch, ‘F-35’ savaş uçaklarının Türkiye'ye teslim edilmesini engellediğini bildirdi.
ABD Senatosu Dış İlişkiler Komitesi Başkanı James Risch, ‘F-35’ savaş uçaklarının Türkiye'ye teslim edilmesini engellediğini ve bu tutumunu sürdürmeye kararlı olduğunu açıkladı. Risch, Türkiye’nin satın aldığı 6 ‘F-35’ savaş uçağının teslimatını süresiz olarak engellemeye devam edeceğini belirtti.
F-35 sürecinde neler yaşandı?
Türkiye’nin ABD öncülüğündeki F-35 savaş uçağı programından 2019 yılında Rusya’dan S-400 hava savunma sistemi satın almasının çıkarıldı. Programdan resmen dışlanan Ankara, 2025 itibarıyla yeniden oyuna dahil olmanın yollarını arıyor. Ancak süreç, teknik müzakerelerin ötesinde diplomatik ve siyasi pazarlıkları da içeriyor.
F-35'ten çıkarılma: S-400 krizinin sonucu
Türkiye, F-35 programın ilk ortaklarından biri olarak milyarlarca dolarlık yatırım yapmış, birçok parça üretiminde aktif rol üstlenmişti. Ancak 2019’da S-400 sistemlerinin Ankara’ya ulaşmasının ardından, Donald Trump’ın bir önceki başkanlık döneminde ABD, Türkiye’yi F-35 programından çıkardı. Üstelik Türkiye için üretilmiş altı adet F-35A tipi savaş uçağı, hâlen ABD’de teslim edilmeksizin bekletiliyor.
ABD Senatosu’nda Türkiye’ye yönelik yaptırımların mimarlarından Senatör James Risch, bu uçakların transferini hâlâ bloke ediyor. Türkiye’nin elindeki S-400’leri kullanmama ya da devre dışı bırakma yönünde adım atmaması, engelin sürmesine yol açıyor.
Erdoğan-Trump teması: Yeni dönem umudu
2025’te ABD Başkanı seçilen Donald Trump ile Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan arasında kurulan temas, F-35 sürecinde yeni bir dönemin kapısını aralayabilir. Erdoğan, haziran ayındaki açıklamasında teknik düzeyde görüşmelerin sürdüğünü belirterek, “Ümitliyiz” dedi. Trump’ın da S-400’lerin ABD denetimine devredilmesi gibi formüller üzerinde durduğu öne sürülüyor.
Alternatif planlar: Eurofighter ve TF-Kaan
Türkiye, ABD ile uzlaşma sağlanamaması durumunda savunma açığını kapatmak için Eurofighter Typhoon alımını değerlendiriyor. Aynı zamanda TUSAŞ tarafından geliştirilen yerli beşinci nesil savaş uçağı TF-Kaan’ın 2029’da TSK envanterine girmesi hedefleniyor.
Diplomatik görüşmeler
Haziran sonu itibarıyla ABD’li özel temsilciler, yaptırımların kaldırılabileceği yönünde olumlu mesajlar veriyor. Ancak Senato’daki veto gücü halen etkisini sürdürüyor. Türkiye’nin NATO’daki konumu, Ukrayna savaşındaki tutumu ve Avrupa ile ilişkilerindeki denge arayışı, Washington ile yapılan pazarlıkları daha karmaşık hale getiriyor.