Kısa Dalga - Uluslararası Sınır Tanımayan Gazeteciler (RSF) örgütü, gazetecilerin kadın ve toplumsal cinsiyet azınlıklarının haklarını araştırmalarını sağlayan kayda değer gelişmelere küresel bir bakış sunmak ve baskının yeni yüzlerini de ortaya koymak için “MeToo çağında gazetecilik” başlıklı bir rapor yayımladı.
Daha önce “Kadın Hakları: yasaklı araştırmalar” ve “Seksizm engelindeki gazetecilik” başlıklı raporlarla gündeme gelen RSF, son olarak duyurduğu “MeToo çağında gazetecilik” raporunda IŞİD’in köleleştirdiği Ezidi kadınlara yönelik suçlarını kamuoyuna taşıdığı için ölüm tehditleri de alan gazeteci Hale Gönültaş’a da yer ayırdı.
Raporda yer verilen 16 RSF tavsiyesi arasında, siber tacizin belirli biçimlerinin suç sayılması, sosyal medya platformlarının bu saldırıları önlemek ve bunlarla mücadele etmekten sorumlu tutulması ve toplumsal cinsiyet konularından sorumlu yazı işleri müdürlerinin işe alınması yer alıyor.
Bocandé: Siber tacizden cinayete kadar saldırı var
#MeToo dalgasının kimi ülkelerde cılız yankı bulsa da, dünya çapında yeni hikayelerin ve yeni medya kuruluşlarının ortaya çıkmasına neden olduğunu açıklayan RSF Yayın Direktörü Anne Bocandé, “1970'lerde Senegal'de Awa, 2012'den bu yana Lübnan'da Sharika Wa Laken ve 1998'de Belçika'da kurulan Axelle dergisi gibi bazı öncüler zaten yolu açmış olsa da, onlar da bu yeni teşhirden faydalandılar. RSF, haber merkezlerindeki ilerlemenin yanı sıra, hareketin gazetecilik uygulamalarında genel bir iyileşmeyi ve birçok gazeteci ağının kurulmasını teşvik ettiğini tespit etti” dedi.
Bocandé, diğer yandan güçlük ve ağır baskıların da gözardı edilemeyeceğini bildirdi: “Ancak, tüm bu ilerlemeye rağmen, kadın hakları ve toplumsal cinsiyet şiddeti konularında uzmanlaşmış gazeteciler, siber taciz kampanyalarından cinayete kadar uzanan saldırıların başlıca hedefi olmaya devam ediyor. Bu ihlallere son verilmelidir. RSF bunu başarmak için hükümetler, polis, adli makamlar, sosyal medya platformları ve haber merkezleri için kadın hakları ve toplumsal cinsiyet şiddeti konusunda bilgi edinme hakkının gerçek anlamda güvence altına alınmasını sağlayacak tavsiyeler yayınladı”.
Gönültaş'ın Kısa Dalga'daki haberine ödül, kendisine tehdit
RSF Raporunda, Kısa Dalga'da yayımlanan IŞİD’e yakın gruplarda kadının yerine dair “IŞİD’li kadının bıçaklı cihat videosu millet bahçesinde çekilmiş” başlıklı uzun bir araştırmaya Mayıs 2022’de imza atan Hale Gönültaş’ın, bir yandan Toplumsal Araştırmalar Kültür ve Sanat İçin Vakıf’ın (TAKSAV) 2023 Erbil Tuşalp Gazetecilik Ödülü'ne değer görülürken diğer yandan sosyal medya ve telefonu üzerinden tehditlere maruz kaldığı belirtildi.
Online düzlemde gazetecilere yönelik saldırıların cezasızlık bırakıldığına işaret edilen raporun diğer bir bölümünde de Gönültaş’a atıf var. Söz konusu tehditlerin Mayıs 2022’de şikayet edildiği Ankara Cumhuriyet Savcılığı, “dava açılmasına yeterli delil yok” kanaatiyle takipsizlik kararı verirken gazetecinin son itirazı da 18 Aralık 2023’te reddedildi.
New York Times'ın Weinstein olayıyla ilgili ABD'de başlattığı ilk gazetecilik soruşturmasının medyada yarattığı ivmeden yedi yıl sonra “#MeToo çağında gazetecilik” başlıklı bir rapor yayınlayan RSF, Brezilya'daki #EuTambém'den Tunus'taki #EnaZeda'ya ve İspanya'daki #Cuéntalo'ya kadar, 2017'den bu yana kadın hakları, toplumsal cinsiyete dayalı ve/veya cinsiyetçi ve cinsel şiddetin medyada ele alınışındaki değişiklikleri uluslararası düzeyde analiz etti.
Yüzde 60’ı siber saldırı altında; yüzde 25’i için konu tehlikeli
113 gazetecinin katıldığı bir anketin sonuçlarını da paylaşan RSF’ye göre;
80'den fazlası, #MeToo sloganının ABD’de ortaya çıktığı 2017'den bu yana kadın hakları, toplumsal cinsiyet sorunları ve toplumsal cinsiyete dayalı ve cinsel şiddetle ilgili haberlerin sayısında önemli bir artış olduğunu belirtmiştir.
Ancak, kadın hakları ve toplumsal cinsiyete dayalı şiddete ilişkin soruşturmalar daha meşru ve görünür görünse de, katılımcıların %25'inden fazlası için bu konularda çalışmak tehlikelidir.
Katılımcıların yaklaşık yüzde 60'ı kadın hakları, toplumsal cinsiyet sorunları ve/veya toplumsal cinsiyete dayalı ve cinsel şiddet konularında çalışan bir gazetecinin siber tacize maruz kaldığı en az bir vaka bilmektedir.
Bruttin: Gazeteciliği sonsuza dek değiştirecek
Rapor duyurusu vesilesiyle açıklama yapan RSF Genel Direktörü Thibaut Bruttin, bu konuda haber yapmak için türlü tehlikeyi göğüsleyen habercileri selamladı; Çin’de 2021’de tutuklanan Wo Ye Shi’yi örnek verdi.
Bruttin, “#MeToo döneminin bitip bitmediği ya da bu ifade özgürlüğünün sürüp sürmediği konusu yorumculara kalsın. Ancak gazetecilikte #MeToo'nun bir öncesi ve bir de sonrası var. Gazeteciliği sonsuza dek değiştirecek: kadın gazetecilerin durumuna ve toplumsal cinsiyete dayalı ve cinsel şiddet konularına gösterilen ilgi bunun kanıtıdır. Bu konularda haber yapmak için risk alan gazetecilerin cesaretini selamlamalıyız. Bazıları yüksek bir bedel ödüyor” dedi.
Söz konusu rapor RSF tarafından, kadın hakları ve toplumsal cinsiyet şiddeti uzmanı gazeteci Laurène Daycard ile birlikte hazırlandı. Raporda, Bettie Johnson Mbayo (Liberya), Kiki Mordi (Nijerya), Mariana Iglesias (Arjantin), Ghazal Golshiri (Fransa - İran), Zahra Nader (Afganistan), Hinda Abdi Mohamoud (Somali), Marie Barbier (Fransa), Jessica Lopez (Fransa), Julie Bianchin (İsviçre), Jovanna Mariám Garcon (Guatemala) gibi çok sayıda gazetecinin tanıklığına da yer verildi.
Raporun Fransızca örneği için tıklayın
Rapora ilişkin İngilizce basın bildirisi için tıklayın
(Haber Merkezi)