Kısa Dalga - Bir vatandaşın, Gaziantep'teki büyük bir kentsel dönüşüm projesinin temelini oluşturan imar planına karşı başlattığı hukuk mücadelesi, belediyeler aleyhine sonuçlandı.
Süreç, Şehitkamil ilçesi Eydibaba Mahallesi'nde mülk sahibi olan vatandaşın, avukatı Kemal Vuruldoğan aracılığıyla Şehitkamil Belediyesi ve Gaziantep Büyükşehir Belediyesi tarafından onaylanan "İpekyolu Kentsel Dönüşüm Alanı"na yönelik 1/1000 ölçekli uygulama imar planı değişikliğine itiraz etmesiyle başladı. İtirazın belediyelerce reddedilmesi üzerine mülk sahibi, hakkını yargıda aradı.
İmar planına iptal
Gaziantep 2. İdare Mahkemesi, dosyayı esastan inceleyerek davayı karara bağladı. Mahkeme, planın genelindeki usulsüzlüklerin davacıya ait taşınmaz yönünden hukuka aykırılık teşkil ettiğine hükmederek, dava konusu 1/1000 ölçekli uygulama imar planı değişikliği ile bu değişikliğe yapılan itirazın reddi işlemlerini iptal etti.
Kararın gerekçesinde, planın "şehircilik ilkelerine, planlama esaslarına, plan kademelenmesi ilkesine ve kamu yararına uygun olmadığı" tespitine yer verildi.
Bilirkişi raporundaki kritik tespitler
Mahkemenin iptal kararının omurgasını, dava dosyasına giren ve planın sayısız teknik kusurunu ortaya koyan kapsamlı bilirkişi raporu oluşturdu. Raporda, imar planı değişikliğinin birden fazla temel noktada hukuka ve planlama tekniğine aykırı olduğu vurgulandı.
Üst ölçekli plana aykırılık
Bilirkişi raporuna göre, dava konusu plan, planlar arası hiyerarşi (kademelenme) ilkesini ihlal etmektedir. 1/5000 ölçekli nazım imar planında arazinin fonksiyonu "Ticaret+Konut Alanı" olarak belirlenmişken, iptal edilen 1/1000 ölçekli uygulama imar planında aynı alan sadece "Konut Alanı" olarak düzenlenmiştir. Bu hiyerarşi, şehir planlamasında bir anayasa gibidir; daha detaylı olan uygulama planı, genel çerçeveyi çizen nazım plana uymak zorundadır. Mahkeme, bu temel kuralın ihlal edildiğini tespit etmiştir.
Teknik ve usuli hatalar
Raporda, planın hazırlanış sürecinde ciddi teknik ve usuli hatalar yapıldığı belirtildi:
Planın amacı ve kapsamının net bir şekilde tanımlanmadığı ifade edilen raporda, plan açıklama raporunun, değişikliğin neden yapıldığına dair teknik ve nesnel gerekçeler sunmaktan yoksun olduğu kaydedildi.
Birbirleriyle fiziksel bağlantısı olmayan 5 farklı mahallenin (Bedirkent, Şirinevler, Taşlıca, Eydibaba, Sanayi) tek bir plan değişikliğiymiş gibi ele alınmasının, planlama tekniğine aykırı olduğu kaydedilen raporda, bu yaklaşımın, her mahallenin kendine özgü ihtiyaç ve karakterini göz ardı eden 'kopyala-yapıştır' bir planlama mantığına işaret ettiği ve bu durumun planlama tekniği açısından kabul edilemez olduğunu vurgulandı.
Kamu yararı eksikliği
Bilirkişi raporu, plan değişikliğinin Mekansal Planlar Yapım Yönetmeliği'nin aradığı en temel koşullardan birini karşılamadığını ortaya koymuştur. Yönetmeliğe göre imar planı değişiklikleri, "kamu yararı amaçlı, teknik ve nesnel gerekçelere dayanarak" yapılmalıdır.
Dava sürecinde davalı konumundaki Şehitkamil Belediyesi ve Gaziantep Büyükşehir Belediyesi, yaptıkları savunmalarda imar planı değişikliğinin mevzuata, üst ölçekli plan kararlarına, şehircilik ilkelerine ve kamu yararına uygun olduğunu belirterek davanın reddedilmesini talep etmişlerdi.
Tarafların karara karşı Gaziantep Bölge İdare Mahkemesi'ne istinaf (itiraz) başvurusunda bulunma hakkının olduğu belirtildi.
Avukat Vuraldoğan: “Trafo imar planı” diye ilana çıkardılar
Davayı açan avukat Kemal Vuraldoğan her ne kadar davayı kazanmış gibi görünseler de idari yargıdaki sorunlara işaret etmek zorunda olduğunu belirterek “İdare mahkemeleri kendilerini idarenin yargısı gibi konumlandırdıkları için davaya konu işlemden ziyade davacıyı yargılamaya çalışıyor. Dilekçe ret veya dava ret kararı vermek için bahane arıyorlar. Bu davada da lüzumsuz yere dilekçe ret kararları verildi. 1 yılda iptal kararı verilmesi mümkünken dava neredeyse 3 yıl sürdü” dedi.
Belediyelerin “trafo imar planı” maskesiyle kentsel dönüşüm imar planı yayımladıklarını belirten Vuruldoğan “Bu inanılmaz geliyor ama gerçekten böyle. Biliyorsunuz imar planları belediye sitesinde yayımlanıyor. Bu kentsel dönüşüm planı da ‘ilçemiz muhtelif mahallerinde uygulama imar planı değişikliği’ adıyla yayımlandı. Değişiklerin neredeyse tamamı trafo alanlarına ilişkindi. Nasıl olsa mahalle halkı trafoları görünce devamına bakmaz diye düşündüler. Amaçları kentsel dönüşüm imar planına konu rantın dava konusu edilmemesiydi. Hatta büyükşehir belediyesi savunmasında, ‘artan enerji ihtiyacının sağlıklı ve devamlı bir şekilde karşılanabilmesi amacıyla önerilen trafo alanı uygulama imar planı’dır bu diye savunma yaptı. Buna rağmen mahkeme iptal kararı vermek için 3 yıl bekledi. Aradan geçen 3 yılda kentsel dönüşüm tamamlandı. Mahkeme davacıya uygulatamayacağı bir iptal kararı vermiş oldu” dedi.