Kısa Dalga - Haftanın ekonomik gelişmelerini öğrenmek ve gelecek için sağlıklı öngörüler yapabilmeniz için İbrahim Ekinci'nin hazırladığı haftalık ekonomi bülteni Marjinal Fayda'da ekonomideki genel manzara, piyasalardaki gelişmeler, dünyadan ve şirketlerden haberler var.
GENEL DURUM
Dezenflasyon programının yükü, ağırlıkla emekçi kesimlerin sırtında. Ücretlerin yaşam koşullarıyla ilişkisi kalmadı. Son açlık sınırı verisi 26 bin 413 liraya, yoksulluk sınırı da 86 bin 36 liraya ulaştı. Çalışanların yüzde 40’ı asgari ücretli (22 bin 104 TL), yüzde 5-10 üstü ile birlikte yüzde 50’den fazlası açlık sınırı altında ücret alıyor. 16 milyon emeklinin 12 milyonu en düşük düzeyden (16 bin 881 lira) maaş alıyor. Dolayısıyla Şimşek’in programı yaklaşık 25 milyondan fazla kişiyi, yaklaşık 6-7 milyon haneyi açlığa mahkum etme program olarak çalışıyor.
Fakat sanayi kesimi de derin etkilenmeye başladı. Son günlerde sıkıntı açıklamaları, tepkiler yükseliyor. Uzun süreden bu yana etkili olan zayıf talep, yüksek maliyetler ve finansman zorluklarına karşı iş dünyasından yükselen önlem çağrılarının tonu artıyor. İSO Başkanı Erdal Bahçıvan, gerilemeye devam eden PMI (imalat sanayi satın alma yöneticileri endeksi) verilerinin ardından yaptığı açıklamada, sanayi için durumun ciddi olduğunu belirtti. İSO PMI verisi temmuzda 45,9 geldi. Haziranda 46,7’ydi. Anket katılımcıları, talepteki zayıflığın, müşteri talebindeki durgunluktan kaynaklandığını ve bu durumun yeni siparişlerin üst üste 25’inci ay yavaşlamasına yol açtığını belirtti. Ekonomik büyümenin öncü göstergesi kabul edilen veri, Ekim 2024’ten bu yana en belirgin yavaşlamanın yaşandığına işaret ederken, temmuz ayıyla birlikte sektörün faaliyet koşullarında kesintisiz bozulma eğilimi 16’ncı aya ulaştı.
Marjinal Fayda’nın geçen haftaki versiyonunda yatırımların oldukça zayıf seyrettiğini, siyasi ve iktisadi ortamdaki bozulmanın yatırım iştahını kırdığını belirtmiştik. Yatırımlarda son birkaç yıldır (İBB operasyonlarından sonra çok daha keskin şekilde) düşüş var. Türkiye ekonomisi eğer yıllık ortalama yüzde 5–6 büyümez ise işgücü piyasasına yeni girenler ve mevcut işsizlere iş bulmanın olanağı yok. Son ayın teşvik verileri sadece 14 bin kişiye iş bulabilir düzeydeydi. Bu yıllık 150 bin kişi ediyor. Dolayısıyla yılda 150 bin kişiye ancak iş yaratabilen bir yatırım temposu ile ne yeterli büyüme sağlamak ne de istihdam yaratmak mümkün. Bu zayıflığı işsizlik rakamlarında kısmen görebiliyoruz. TÜİK, iş aramayanlar torbasına doldurarak “işsizlik” verisini düşük (haziran verisi %8,6) açıklıyor ancak, bu kaçınmanın ucu “geniş tanımlı işsizlik” rakamında (%32,9) görülüyor. Özeti; Türkiye’de çalışanların yarısı, emeklilerin yarıdan çoğu açlık sınırı altında kazanıyor, 22,5 milyon kişi kayıtlı ve tam zamanlı çalışabiliyor. 13,4 milyon çalışabilir kişinin hiç veya doğru dürüst sigortalı, tam zamanlı işi yok. Protesto açıklamalarını engelleyerek, grev kararlarını erteleyerek çalışanların hak mücadelesini bastırmak, işte bu koşullarda bambaşka bir anlam kazanıyor.
Geçen hafta piyasaları, yatırım enstrümanlarını derinden etkileyen veri, ABD tarım dışı istihdam verisi oldu. Beklentilerin çok altında geldi ve önceki veriler de aşağı yönlü revise edildi. Tablo, ABD ekonomisi"nde zayıflamaya işaret edince Fed’in faiz indirimlerine başlayacağı, dolayısıyla doların değer kaybedeceği anlaşılmış oldu. Bu da alternatifi altın ve euro’ya yaradı. Bu gelişme ile birlikte piyasalarda Fed’in faiz indirim döngüsünü başlatacağı yeni bir konjonktüre girildiğini gösteriyor.
PİYASA HABERLERİ
HİSSE SENEDİ YATIRIMCISI 2 YIL ÖNCESİNE DÖNDÜ
Hisse senedi yatırımcısı dün itibariyle 6.42 milyona geriledi. Ekim 2023’te 8.55 milyon ile çıktığı tarihi zirvesinden 2 milyonun üzerinde kayıp yaşayan hisse senedi yatırımcılarının borsadan soğumasında gerilimlerin yarattığı dalgalı seyrin yanı sıra sabit getirili yatırımlara ilginin artması bulunuyor. Hisse senedi yatırımcısında artış için yeni bir halka arz süreci beklemek gerekiyor
DÜŞEN ALTINI TRUMP TUTUYOR
Fed'in faizleri %4,25-4,50 aralığında sabit tutmasıyla birlikte Başkan Powell’ın "indirim için erken" mesajı sonrası geri çekilen ons altın, ABD’nin yeni ticaret tarifelerinin yarattığı belirsizlik ve son işsizlik verileri ile toparlandı. Geçen hafta 3.300 dolar seviyesinin altına inen altın tekrar bu seviyenin üzerine çıktı. Analistlere göre altında yükselişi destekleyen en önemli faktör Trump’ın agresif gümrük politikasının yarattığı belirsizlikler…
FIDELITY: ALTIN FİYATI YIL SONUNA KADAR 4.000 DOLARA ULAŞABİLİR
Kanadalı yatırım şirketi Fidelity’ye göre, FED’in faiz oranlarını düşürmeye başlaması ve ABD dolarının düşüşünü sürdürmesiyle altın fiyatları yılsonuna doğru ons başına 4.000 dolara doğru ilerleyebilir. Son zamanlarda varlıklarını artırdıklarını söyleyen fon yöneticisi Ian Samson, “Bunun gerekçesi, daha ılımlı bir Fed’e giden daha net bir yol görmemizdi” dedi ve bazı fonların son bir yılda yüzde 5’lik tahsislerini iki katına kadar çıkardığını ekledi.
ABD TARIM DIŞI İSTİHDAM VERİSİ BEKLENTİ ALTI GELDİ
ABD'de kritik tarım dışı istihdam verisi beklentileri karşılamadı. Temmuz'da 104 binlik artış beklentisine karşın 73 bin artış oldu. Veri ekonominin yavaşladığına işaret ediyor. Bu nedenle ekimde faiz indirimi olasılığı %100'e çıktı. Tablo, 29 Temmuz toplantısında faizleri sabit tutan Fed’de çatlağa da yol açtı. Denetimden Sorumlu Başkan Yardımcısı Bowman ile YK Üyesi Waller, faiz indirimi yönünde oy kullanmalarının gerekçesi olarak, iş gücü piyasasına dair artan endişeleri gösterdi. Bu üyeler Fed’i “fazla temkinli” görüyor. İndirimde gecikilirse iş gücü piyasasında bozulmanın derinleşeceğini savunuyorlar. Trump, faizleri sabit tutan başkan Powell için “inatçı moron” dedi. (BLOOMBERG HT)
TEMMUZ AYI ENFLASYON AÇIKLANIYOR, İSO VERİSİNDE AYLIK ARTIŞ %2,62 GELDİ
TÜİK, temmuz ayı enflasyon verisini bugün açıklayacak. Öncü gösterge kabul edilen İTO İstanbul Tüketici Fiyat İndeksi temmuzda aylık yüzde 2,62, yıllık yüzde 42,48 geldi. 7 aylık enflasyon yüzde 23,80 olarak açıklandı. İTO verisinde toptan eşya fiyatları endeksi de aylık %1,14, yıllık %24,25 artış gösterdi. Veri, enflasyonun haziran göre hızlandığına işaret ediyor.
PİYASALAR
BORSA: BIST 100 endeksi, en düşük 10.481,53 puanı ve en yüksek 10.774,91 puanı gördükten sonra haftayı, önceki hafta kapanışının yüzde 0,98 üstünde 10.746,98 puandan tamamladı.
Ne olur? Bu hafta borsayı coşturacak veya sert düşüşe yolaçma ihtimali olan önemli bir haber akışı yok. En önemli veri enflasyon… Eğer düşük gelirse borsaya yarayacaktır. Açıklanan 6 aylık bilançolar da endeksi etkileyecektir. Bu arada son işsizlik verileri Fed’in önümüzdeki toplantısında faiz indirme ihtimalini yüzde 100’e taşıdı. Bu gelişme dövizi baskılayıcı şekilde işleyecektir. İçerde faiz indirimi sonrası piyasa faizlerinin gevşemesi de borsayı destekliyor.
ALTIN: Kapalıçarşı'da işlem gören 24 ayar külçe altının gram satış fiyatı bu hafta yüzde 0,38 artışla 4 bin 376,39 liraya, Cumhuriyet altınının satış fiyatı da yüzde 0,38 yükselişle 29 bin 572 liraya çıktı. Geçen hafta sonu 7 bin 302 lira olan çeyrek altının satış fiyatı yüzde 0,39 artarak 7 bin 330 liraya yükseldi. ABD istihdam verisinin düşük gelmesi ve önceki rakamların da aşağı yönlü revizyonu sonrası faiz indirimi ile doların değer kaybedeceği anlaşıldı ve alternatifi ons altın haftanın son işlem günü 3.300 doların altından 3.350 doların üzerine çıktı.
Ne olur? Altın için yıl sonu 4.000 dolar tahmini korunuyor. Gümrük – ticaret savaşları, Fen’in indirimlere başlayacağı beklentileri altını destekliyor.
DÖVİZ: Bu hafta ABD doları yüzde 0,27 artarak 40,6650 liraya çıkarken, avro yüzde 1,01 azalışla 47,1050 liraya düştü. Euro’da düşüş pariteyi 1.14’ün altına çekmişken ABD tarım dışı istihdam verisinin beklenti altında gelmesi ve Fed’in faiz indirimine gideceğinin kesinleşmesi sonrasında euro yeniden değerlendi ve 46,2’den 47 liranın üstüne çıktı.
Ne olur? Dövizde, son ABD verisi ile birlikte euro daha avantajlı duruma geldi. Durum pariteye de yansıdı. Kurlarda, içerde şok edici siyasi gelişmeler yaşanmazsa sakin bir seyir beklenmeli.
FAİZ: MB’nin faiz indirimi sonrası bankalar da faizleri 43 – 44 seviyelerine çekmişti. Bu tablo devam ediyor. Ancak bazı küçük bankalarda daha yüksek “hoş geldin” faizi bulunabiliyor. Ancak tasarrufunuzun bir kısmı vadesiz hesaba aktarılarak aslında declare edilenden daha düşük bir faiz verilmiş oluyor.
Ne olur? Faizlerde yön aşağıdır. Önümüzdeki PPK toplantısında yeni bir indirim gelmesi halinde gevşeme hızlanacaktır. Halen enflasyonun üstünde faizler olmakla birlikte, indirimler devam ettikçe faiz oranları ile enflasyon arasındaki makas da daralacaktır.
YATIRIM FONLARI: Yatırım fonları bu hafta yüzde 0,68, emeklilik fonları yüzde 0,43 değer kazandı. Kategorilerine göre bakıldığında, yatırım fonları arasında en çok kazandıranlar yüzde 2,58 ile "hisse senedi" fonları oldu.
NELER OLDU?
ENFLASYON BEKLENTİSİ ŞİRKETLERDE DÜŞTÜ, HANE HALKINDA ARTTI
TCMB’nin temmuz ayı Sektörel Enflasyon Beklentileri Anketi'ne göre, 12 ay sonrasına ilişkin yıllık enflasyon beklentileri; piyasa katılımcıları için yüzde 23,4'e, reel sektör için yüzde 39'a geriledi. Hanehalkı için ise yüzde 54,5'e yükseldi. Temmuz ayında 12 ay sonrası yıllık enflasyon beklentileri bir önceki aya göre, piyasa katılımcıları için 1.2 puan, reel sektör için 0.8 puan azalırken, hanehalkı için 1.5 puan arttı.
TCMB REZERVLERİ REKORA YAKLAŞTI
Merkez Bankası’nın toplam brüt rezervleri, 25 Temmuz haftasında bir önceki haftaya göre 3,3 milyar dolar artarak 171,8 milyar dolara yükseldi. Böylece toplam rezervler, 13 Şubat haftasında gördüğü rekor seviyesine yaklaşmış oldu. Net döviz rezervleri 1,7 milyar dolar artarak 64,5 milyar dolara; swap hariç net rezervler de bir önceki haftaya göre 2,4 milyar dolar artışla 46,7 milyar dolara çıktı.
EKONOMİK GÜVENDE YÜZDE 0,4’LÜK DÜŞÜŞ: 96,3
Ekonomik güve endeksi, haziranda 96,7 iken temmuzda yüzde 0,4 azalarak 96,3 oldu. Tüketici güven endeksi, temmuzda aylık bazda yüzde 1,38 azalışla 83,5'e düştü. Aynı dönemde reel kesim güven endeksi, yüzde 0,5 artışla 98,9 olarak kayıtlara geçti. Hizmet sektörü güven endeksi ise yüzde 0,8 azalışla 110 oldu. Perakende ticaret sektörü güven endeksi, yüzde 0,5 azalarak 107,9, inşaat sektörü güven endeksi de yüzde 2,2 artışla 88,8 değerini aldı.
OTODA, 20 GÜNDE 3 KONKORDATO
Otomotiv satış sonrası pazarında kayıplar artıyor. Sektörde yatırım iştahı son 5 yılın en düşük seviyesine gerilerken, firmaların %25’i istihdamı azalttı. Otomotiv Satış Sonrası Ürün ve Hizmetleri Derneği Başkanı Ali Özçete, “30 yıllık derneğimizde ilk defa konkordato ilan eden firmalarımız çıkmaya başladı. Devamının gelmesinden de endişeliyiz. Son 20 günde 3 firma konkordato ilan etti” diye konuştu. (EKONOMİ)
TRUMP, TÜRKİYE'YE UYGULANACAK EK VERGİYİ ARTIRARAK ONAYLADI
ABD Başkanı Trump, karşılıklılık esasına dayanan vergi oranlarında değişikliğe gidilmesini öngören kararnameye imza attı. Kararnameye göre, ülkelere uygulanması beklenen vergi oranları %10 ila %41 arasında değişiyor. Trump, daha önce yaptığı açıklamada Türkiye'ye %10 ek gümrük vergisi uygulanacağını duyurmuştu. Ancak son kararnamede oran %15’e çıkarıldı.
KAMU İŞÇİSİ TOPLU SÖZLEŞME PAZARLIĞINDA SENDİKALAR İMZAYI ATTI
600 bin kamu işçisi için 2025-2026 dönemi Toplu Sözleşme Çerçeve Protokolü imzalandı. Hükümetin dediği oldu. 2025’in ilk yarısında %24 zam, ikinci yarısında ise günlük 50 TL seyyanen artış ve %11 zam yapılacak. Günlük brüt ücreti bin 400 TL’nin altında olanlarda taban ücret bu seviyeye çekilecek. Bu sınırın üzerindekilere günlük 40 TL seyyanen artış uygulanacak. 2026 yılı ilk 6 ayda %10, ikinci 6 ay %6 zam öngörülüyor. Enflasyon farkı oluşursa aşan kısım maaşlara yansıtılacak. Önceki dönemden %3,68’lik enflasyon farkı ödemelere eklenecek. Son teklifi değerlendiren çalışma ekonomisi uzmanı Prof. Aziz Çelik, “İşçiler %150 istedi, sendika 33’e razı edildi. Net rakamlara göre ücretler yoksulluk sınırının çok altında kaldı” dedi.
FINDIK FİYATI TARİHİ ZİRVELERİNİ GÖREBİLİR
Fındıkta hasat zamanı yaklaşırken üretici ve sanayici TMO’nun açıklayacağı fiyatı bekliyor. Sektör temsilcileri fiyatın erken açıklanmasını isterken, bazı isimler ise mevcut piyasa koşullarında TMO’nun fiyat açıklamasına gerek olmadığını savunuyor. Rekolte azlığı nedeniyle fiyatın TL ve dolar bazında tarihi zirvelere çıkabileceği uyarısı yapılıyor. (EKONOMİ)
İŞ DÜNYASINDAN “ACİL ÖNLEM” ÇAĞRILARI ARTIYOR
Uzun süreden bu yana etkili olan zayıf talep, yüksek maliyetler ve finansman zorluklarına karşı iş dünyasından yükselen önlem çağrılarının dozajı artıyor. Rekabet gücünü kaybetme noktasına gelen emek-yoğun sektörlere ek destekler sağlanması, reel sektörün finansmana erişimini kısıtlayan önlemlerin kaldırılması ve ödeme güçlüğü yaşanan ticari kredilerin yeniden yapılandırılması, önde gelen talepler arasında yer alıyor. (EKONOMİ)
İSO BAŞKANI BAHÇIVAN: SANAYİDE ALARM ZİLLERİ GÜÇLÜ ÇALIYOR
İSO Başkanı Erdal Bahçıvan, gerilemeye devam eden PMI (satin alma yöneticileri anketi) verilerinin ardından yaptığı açıklamada, sanayi için durumun ciddi olduğunu belirtti. Sürdürülebilir bir çözüm modeli için çalıştıklarını belirten Bahçıvan, yakında kamuoyuna açıklama yapacaklarını söyledi.
İSO’DA 6 AY İÇİNDE 168 ÜST SEGMENT GİYİM ÜRETİCİSİ KAPISINA KİLİT VURDU
İSO 17. Grup Dış Giyim Sanayii Meslek Komitesi Başkanı Süleyman Orakçıoğlu, sektörün yılın ilk yarısında ciddi bir kan kaybı yaşadığını belirtti. 6 ayda sadece İSO’ya kayıtlı 168 üst segment firmanın kapandığını söyleyen Orakçıoğlu, çözüm için kısa çalışma ödeneği, yerli katma değer teşviki ve inovatif yatırımlara destek çağrısında bulundu. (EKONOMİ)
BİREYSEL KREDİLERDE YAPILANDIRMA BANKALARIN İNSİYATİFİNDE
BDDK, kısa süre önce bireysel kredi kartları ile ihtiyaç kredileri ve kredili mevduat hesaplarında yeniden yapılandırma kararını duyurdu. Ancak uygulamanın bir zorunluluk değil, tavsiye niteliğinde olduğu belirtiliyor. Bankaların, kredi kartında sadece asgari ödeme tutarını ödeyebilenlerin, “gecikmiş ürüne düşmediği” gerekçesiyle yapılandırma başvurularına olumsuz yanıt verdiği belirtiliyor. BDDK kaynaklarından edinilen bilgiye göre “Kurul, yapılandırmayla ilgili kısıtları genişletiyor; zorlaması söz konusu değil…” (EKONOMİ)
ONLİNE DIŞ TİCARETTE AÇIK GİDEREK BÜYÜYOR
Vergi artışı ve limit kısıtlama gibi caydırıcı önlemlere rağmen Türkiye'nin dijital dış ticaret dengesinde açık büyüyor. E-ithalat olarak sayılan yerli kartlarla online yurt dışı harcamalar 2025’in ilk 6 ayında yüzde 65 artarak 155,4 milyar TL’ye ulaştı. Buna karşılık, e-ihracat kapsamında yabancı kartlarla Türkiye’den yapılan online alışverişler ise yalnızca yüzde 7,4 artışla 83,8 milyar TL’de kaldı. (EKONOMİ)
BEYAZ EŞYADA ÜRETİM DE SATIŞLAR DA DÜŞTÜ
TÜRKBESD, sektörün 2025 yılı ilk yarı sonuçlarına dair değerlendirmelerini paylaştı. TÜRKBESD verilerine göre, 6 ana ürün grubunda iç satışlar geçen yılın aynı dönemine kıyasla %8 oranında azalırken, ihracat da %5 oranında geriledi. Toplam satışlarda %6’lık düşüş yaşanırken, üretim ise %8 oranında azaldı. Türkiye, %7’lik üretim hacmiyle Avrupa’nın birinci, dünyanın ise en büyük ikinci beyaz eşya üretim merkezi konumunda.
TİCARİ GAYRİMENKUL KİRALARI TARİHİN EN YÜKSEK SEVİYESİNİ GÖRDÜ
Cushman & Wakefield | TR International’ın 2025 yılının ilk yarısını incelediği "Gayrimenkul Pazarı Görünümü" başlıklı raporuna göre; Türkiye'de ticari gayrimenkul pazarında kiralar tarihin en yüksek seviyesini gördü. Birincil ofis kiraları metrekarede 46 dolar olarak kaydedilirken geçen yılın aynı çeyreğine kıyasla dolar bazında yüzde 10 oranında artış göstermiş oldu. En yüksek fiyatlamanın yaşandığı Levent bölgesinde birincil kira bedelleri metrekarede aylık 46 dolar olarak kayıtlara geçti.
PERAKENDEDE GİDERİN YÜZDE 60’I KİRA
Ticari gayrimenkul kiralarındaki yüksek artış, perakende sektörünü ve küçük esnafı zorluyor. İstanbul, son 5 yılda dolar bazında yüzde 193’lük kira artışıyla dünyada ilk sıraya yükselirken, Teşvikiye ve Bağdat Caddesi’nde kiralar milyon TL’yi aştı. Perakende sektöründe sabit giderler içinde kiranın payı yüzde 60’a ulaştı. (EKONOMİ)
HİZMET ÜFE 5 AYIN EN YÜKSEĞİNDE
Hizmet ÜFE Haziran’da yüzde 4.72 ile Ocak ayındaki yüzde 8.58’lik artışın ardından en yüksek değerini gördü. Bu kategoride en yüksek artış yüzde 7.37 ile konaklama ve yiyecek hizmetlerinde gözlenirken, bunu yüzde 6.14 ile idari ve destek hizmetleri, yüzde 6.13 ile gayrimenkul hizmetleri, yüzde 4.44 ile ulaştırma ve depolama hizmetlerinde oldu.
DIŞ TİCARET AÇIĞINDA YÜZDE 38,8’LİK ARTIŞ
İhracat, haziranda geçen yılın aynı ayına göre yüzde 7,9 artarak 20 milyar 515 milyon dolar, ithalatı yüzde 15,2 artışla 28 milyar 688 milyon dolar olarak gerçekleşti. Dış ticaret açığı, haziranda geçen yılın aynı ayına göre yüzde 38,8 artarak 8 milyar 173 milyon dolara yükseldi. İhracatın ithalatı karşılama oranı Haziran 2024'te yüzde 76,4 iken geçen ay yüzde 71,5 olarak belirlendi.
6 AYLIK TURİZM GELİRİ 25,8 MİLYAR DOLARA ULAŞTI
Yılın ilk 6 ayında turizm gelirinde 25,8 milya dolarla rekor seviyeye ulaşıldı. Bakan Ersoy, “İkinci çeyrek geliri geçen sene 15 milyar dolarken bu yıl 16,3 milyar dolara yükseldi. Yıl sonu hedefimiz ise geçen yılki 61,1 milyar dolardan 6 milyar dolara çıkmak. Yüzde 4,7 gelir artışı hedefliyoruz. Anca ilk 6 aya baktığımızda, yüzde 7,6’lık bir gelir artışı yakaladık” dedi.
YOKSULLUK SINIRI 86 BİN TL’Yİ AŞTI
Türk-İş’in araştırmasına göre açlık sınırı 26 bin 413 TL’ye çıktı. Gıda harcaması ile giyim, konut (kira, elektrik, su, yakıt), ulaşım, eğitim, sağlık ve benzeri ihtiyaçlar için yapılması zorunlu diğer aylık harcamalarının toplam tutarı yani yoksulluk sınırı da 86 bin 36 liraya ulaştı. Bekar bir çalışanın ‘yaşama maliyeti’ de aylık 33 bin 982 liraya yükseldi.
YERLİ MARKALARIN DIŞ MAĞAZA SAYISI 7 BİN 500’E GİDİYOR
Yerli markaların dış operasyonları, ağırlıkla Körfez bölgesi, Afrika ve Orta Asya ülkelerinde yoğunlaşıyor. Halen yurtdışında 7 bini aşkın mağazası bulunan markalar, yılsonuna kadar bu sayıyı 7 bin 500’e çıkarmayı hedefliyor. 61 ülkede bin 300 mağazası bulunan perakende giyim zinciri LC Waikiki, 2026 sonunda bin 500 mağaza planlıyor. Körfez’de yoğunlaşan Koton, mağaza sayısını 300’e çıkaracak. DeFacto ve Colin’s de MENA ve Orta Asya’da büyümesini sürdürüyor. Orka Holding ile İpekyol Grubu da Körfez ve çevre pazarlarda yeni açılışlara hazırlanıyor. (EKONOMİ)
BANKACILIK SEKTÖRÜ İLK YARI KARI 422,5 MİLYAR LİRA OLDU
Bankacılık sektörünün haziran sonu itibarıyla dönem net karı 422 milyar 459 milyon lira oldu. Sektörün aktif büyüklüğü 2024 sonuna göre 7 trilyon 9 milyar 323 milyon lira artarak 39 trilyon 666 milyar 557 milyon liraya ulaştı. Sektörün en büyük aktif kalemi olan krediler haziran ayı itibarıyla 19 trilyon 555 milyar 463 milyon lira, menkul değerler toplamı da 6 trilyon 267 milyar 221 milyon lira oldu. Bu dönemde kredilerin takibe dönüşüm oranı yüzde 2,12 seviyesinde gerçekleşti. Mevduat, 2024 sonuna göre yüzde 21,2 artarak 22 trilyon 914 milyar 438 milyon liraya çıktı.
“BAZI SEKTÖRLER ÇALIŞANDAN AZ VERGI ÖDÜYOR”
Vergi adaletsizliğine dikkat çenen Eskişehir Ticaret Odası Başkanı Metin Güler, “Bizim çalışanlarımız kadar vergi ödemeyen sektörler var. Ama gün boyu esnafın kasasında oturuluyor. Bu adil değil. Bazı sektörlerin kamuoyunda vergi kaçağıyla anılmasına rağmen, bu alanlara yeterince denetim yapılmıyor. Esnaf, tüccar, sanayici olarak bizler vergi kaçıramayız. Alışımız, satışımız faturalı. POS cihazı kullanıyoruz. Ama saymak istemediğim bazı sektörler var ki, bu sektörlerde çalışanlar bizim işletmelerdeki personelden daha az vergi ödüyor” dedi. (EKONOMİ)
KERKÜK – CEYHAN’DA YENİ ANLAŞMA YAPILACAK
Türkiye’nin süresi gelecek yıl dolacak Irak-Türkiye Petrol Boru Hattı anlaşmasını iptal edeceğini açıklamasının ardından, anlaşmanın daha kapsamlı olarak yenilenmesine yönelik çalışmalar da sürüyor. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar, Türkiye’nin Irak’a ilettiği taslak anlaşma metninde Güney’e hat uzatılması gibi seçeneklerin yer aldığını söyledi. Bayraktar, “Tam kapasiteye gelebilmek için hattın Güney’e ulaşması lazım. Irak tarafına Temmuz 2026’ya kadar süre verdik” dedi.
IMF’NİN BÜYÜME TAHMİNİ
Uluslararası Para Fonu (IMF), küresel ekonomik büyüme tahminlerini bu yıl için yüzde 3'e ve gelecek yıl için yüzde 3,1'e yükseltti. Türk ekonomisinin bu yıl yüzde 3, gelecek yıl 3,3 büyümesinin beklendiği bildirildi. IMF, nisan ayındaki tahminlerinde, Türk ekonomisinin bu yıl yüzde 2,7, gelecek yıl 3,2 büyümesini öngörmüştü.
ÖZEL SAĞLIK SİGORTASI ZAMMI YÜZDE 100'Ü BULDU
Özel sağlık sigortası yaptıranlar, bu yıl yüksek prim artışlarıyla karşılaştı. Uzmanlar, bu durumun başlıca nedeninin hastane fiyatlarındaki aşırı yükselişler olduğunu belirtiyor. Sigorta uzmanlarının anlattıklarına göre dört kişilik bir aile için özel sağlık sigortası poliçesi, geçtiğimiz yıl 150-200 bin lira arasındayken bu yıl aynı poliçe 350-400 bin lira arasında değişiyor. (EKONOMİ)
SERTİFİKALI KONUTTA 1+1 DAİRE 4.8 MİLYON LİRAYA GELİYOR
Geçtiğimiz günlerde müjde olarak ilan edilen “sertifikalı konut” projesinde ayrıntılar belli oldu. Ekonomi gazetesinin haberine göre gayrimenkul sertifikasının halka arz fiyatı, değerleme fiyatı üzerinden yüzde 25 indirimle 7.59 TL olarak belirlendi. Bu fiyatın borsada aşağı veya yukarı yönlü hareketi ev fiyatlarını değiştirecek. Bu fiyat üzerinden yapılan hesaplamaya göre:
- 62 metrekarelik 1+1 daire, 631.516 adet sertifika ile 4.791.384 liraya,
- 88 metrekarelik 2+1 daire 863.276 adet sertifika ile 6.552.265 liraya,
- 144 metrekarelik 3+1 daire 1.384.916 adet sertifika ile 10.511.512 liraya,
- 194 metrekare 4+1 daire 1.833.345 adet sertifika ile 13.915.089 liraya geliyor.
TOGG, ALMANYA’DA SATIŞA SUNULACAK
TOGG, iç pazarda en çok satılan elektrikli otomobil durumunda. Bu yıl ilk yarıda 17 bin 101 adet satıldığı belirtiliyor. Ancak TÜİK’in açıkladığı “trafiğe kaydı yapılan araçlar” istatistiğinde TOGG verileri yer almıyor. Son haber; TOGG’un ilk dış pazarı Almanya olacak. Alman Bild gazetesi, TOGG’un T10X modelinin 2025 sonunda Almanya’da satışa sunulacağını ve bu adımla markanın ilk yurt dışı pazarına giriş yapacağını yazdı. Almanya tercihi, bu ülkede 3 milyon TC vatandaşının yaşıyor olmasına dayanıyor. (EKONOMİ)
DÜNYA EKONOMİSİ
AB VE ABD, GÜMRÜK VERGİLERİNDE ANLAŞTI
Trump ile Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, gümrük vergileri konusunda anlaştı. ABD, Avrupa'dan ithalata (otomobiler dahil) %15 gümrük vergisi uygulayacak. Alüminyum ve çelik ithalatında yüzde 50 sektörel vergi korunacak. Trump, AB'nin ABD enerji ürünlerine üç yılda ek 750 milyar dolar harcamayı, ABD'ye 600 milyar dolar yatırım yapmayı ve "yüzlerce milyar dolar" değerinde askeri teçhizatı satın almayı kabul ettiğini söyledi. Analistlere göre anlaşmada öngörüler tarifeler AB'nin ABD’ye ihracatını 2 yıl içinde %25 azaltacak. Fransa ve Almanya anlaşmaya tepki gösterdi.
TRUMP: 'MCENTARFER KOVULSUN' TALIMATI VERDİM, POWELL DA EMEKLİYE AYRILMALI
ABD Başkanı Donald Trump, temmuz ayına ilişkin istihdam verilerinin zayıf gelmesinin ardından, ardı ardına sosyal medyadan açıklamalar yaptı. Trump, Biden tarafından atanan Çalışma İstatistikleri Komiseri Erika McEntarfer’in seçim öncesi istihdam verilerinde sahtecilik yaptığını, istihdam artışını fazla gösterdiğini öne sürdü. Trump, "Ekibime, onu kovmaları talimatı verdim. Powell da emekliye ayrılmalı" dedi.
ÇİN – ABD TİCARET GÖRÜŞMELERİNDA ATEŞKES UZATILIYOR
ABD yönetimi, Pekin ile yürütülen hassas ticaret müzakerelerinde ilerleme sağlamak ve Başkan Donald Trump’ın bu yıl Çin Devlet Başkanı Xi Jinping ile bir araya gelme planlarını desteklemek amacıyla, Çin’e yönelik bazı teknoloji ihracatı kısıtlamalarını geçici olarak durdurdu. Tarafların müzakerecileri dün Stockholm'de yeniden bir araya geldi. Görüşmelerin ana gündem maddesini iki ülke arasında uzun süredir süregelen ticari ve ekonomik anlaşmazlıkları durduran ateşkesin uzatılması yer aldı.
KANADA'YA TARİFE ORANI YÜZDE 35'E ÇIKARILDI
Trump, son kararname ile Hindistan'a yüzde 25, Endonezya'ya yüzde 19, Irak'a yüzde 35, İsrail'e yüzde 15, Malezya'ya yüzde 19, Norveç'e yüzde 15, İsviçre'ye yüzde 39, Suriye'ye yüzde 41, Tayvan'a yüzde 20 ve Vietnam'a yüzde 20 tarife getirdi. Kanada için oranı yüzde 25'ten yüzde 35'e çıkardı. Beyaz Saray açıklamasında, Kanada'nın fentanil ve diğer yasa dışı uyuşturucuların devam eden akışını durdurmak konusunda işbirliği yapmada başarısız olduğu ve ABD'nin attığı adımlara misillemede bulunduğu belirtildi.
BREZİLYA, TRUMP’A BOYUN EĞMİYOR
Trump Brezilya’yı iki kez hedef alırken, “anti-Amerikan” bloğa uyum sağlayan tüm ülkelere %10'luk gümrük vergisi uygulayacağı tehdidinde bulunmuştu. Ancak Başkan Luiz Inácio Lula da Silva'nın danışmanı, “BRICS ile ilişkilerini güçlendirdiğini, çünkü tek bir ülkeye bağımlı olmamak ve ilişkilerimizi çeşitlendirmek istediklerini” söyledi.
EURO BÖLGESİNDE YILLIK BÜYÜME %1,4
Euro Bölgesi ekonomisi, 2025’in 2. çeyreğinde beklentilerin üzerinde büyüme göstererek, küresel ticaret belirsizliklerine rağmen dirençli bir görünüm sundu ECB’nin daha fazla faiz indirimi yapma yönündeki baskısını hafifl etti. Eurostat verilerine göre, Euro Bölgesi’nde GSYH bir önceki çeyreğe göre %0,1 artarak durgunluk beklentilerinin tersine hareket etti. Ekonomi yıllık bazda ise %1,4 büyüyerek %1,2 olan piyasa beklentilerinin üzerine çıktı. Alman ekonomisi, ülkenin küresel ticaret gerilimlerinin yol açtığı belirsizlikle boğuştuğu ikinci çeyrekte %0,1 oranında daralırken, ilk çeyrekteki %0,3'lük büyümeye göre bir yavaşlamaya işaret etti.
KÜRESEL MADENCİLİKTE FİNLANDİYA YENİDEN ZİRVEYE YERLEŞTİ
Fraser Institute’ün 2024 Raporu, madencilik yatırımcılarının dünyadaki tercih ettiği bölgeler sıralamasında değişime işaret ediyor. Toplam 82 hükümet alanını kapsayan sıralamada Finlandiya ilk sıraya yerleşirken; ABD’den Nevada 2., Alaska 3, Wyoming ve Arizona da ilk beşte yer alıyor. Kanada’dan Saskatchewan ise 7. sırada listede yer alıyor. Türkiye, listede 41. sırada.
ÇİN, DEEPSEEK’TEN DAHA UCUZ YAPAY ZEKA MODELİ GELİŞTİRDİ
Çinli şirketler, DeepSeek'in pazarı sarsan çığır açan yeniliğinin temel özelliklerini yansıtan, kullanımı giderek daha ucuz hale gelen daha akıllı yapay zeka modelleri geliştiriyor. Eskiden Zhipu olarak bilinen girişim şirketi Z.ai, yeni GLM-4.5 AI modelinin kullanım maliyetinin DeepSeek'ten daha düşük olacağını duyurdu. Mevcut AI modellerinin temelindeki mantığın aksine, Z.ai yeni GLM-4.5 modelinin bir görevi daha doğru bir şekilde tamamlamak için otomatik olarak alt görevlere ayırdığını belirtti. (EKONOMİ)
“KARA ALTIN”IN DEVRİ KAPANIYOR, “BEYAZ ALTIN” GELİYOR
Enerji dünyasında yeni bir heyecan dalgası yükseliyor. 19. yüzyılda Edwin Drake’in ABD’de petrolü keşfetmesiyle başlayan “kara altın” dönemi, bugün bambaşka bir elementle yeniden gündemde: Hidrojen. Ancak bu kez mesele laboratuvarlarda üretilen yeşil ya da mavi hidrojen değil, doğanın milyonlarca yıldır yer altında sakladığı “beyaz hidrojen.” (EKONOMİ)
ŞİRKETLER
HUAWEI’DEN NVIDIA’YA MEYDAN OKUMA
Çin’in teknoloji devi Huawei, Şanghay'da düzenlenen ve şirketlerin en son yapay zeka yeniliklerini sergiledikleri Dünya Yapay Zeka Konferansı'nda (WAIC) “CloudMatrix 384” adlı yeni yapay zeka bilişim sistemini kamuoyuna ilk kez tanıttı. Huawei'nin nisan ayında ilk kez duyurduğu sistem, küresel yapay zekâ çevrelerinde dikkatle takip ediliyor. Sektör uzmanları, CloudMatrix 384’ü ABD’li çip üreticisi Nvidia’nın en güçlü ürünü olan GB200 NVL72’ye doğrudan rakip olarak değerlendiriyor.
16 MİLYAR DOLARLIK ANLAŞMA: TESLA’NIN ÇİPLERİNİ SAMSUNG ÜRETECEK
Elon Musk, elektrikli araç devi Tesla'nın yeni nesil AI6 çiplerini ABD'de üretmek üzere Güney Koreli çip üreticisi Samsung ile bir sözleşme imzaladığını duyurdu. 16,5 milyar dolarındaki anlaşmaya göre, Samsung’un Teksas’ta kurduğu dev fabrika Tesla’nın yeni nesil AI6 çiplerinin üretim merkezi olacak.
MİCROSOFT, 4 TRİLYON DOLAR EŞİĞİNİ AŞTI
Microsoft çarşamba günü beklentilerin üzerinde bir kazanç raporu açıklamasından sonra hisselerinde yaşanan %9’luk artışla piyasa değeri 4 trilyon üzerine çıkan ikinci şirket oldu. Çeyrek gelirini 76,44 milyar dolar olarak bildiren teknoloji devi, yıllık gelirinin ise Azure bulut bilişim işinin etkisiyle üç yıldan fazla bir süredir en hızlı büyümeyle %18 arttığını açıkladı. Şirketin piyasa değeri 4,1 trilyon dolara çıktı. (EKONOMİ)
CHOBANI, TÜRKİYE’YE FENERBAHÇE’DEN GİRDİ
Girişimci Hamdi Ulukaya tarafından kurulan ABD merkezli küresel yoğurt markası Chobani’nin Fenerbahçe sponsorluğunda imzalar atıldı. 5+5 yıllık dönemi kapsayan anlaşmaya göre Chobani, 2025-2026 sezonundan başlamak üzere stat isim sponsorluğu karşılığı Fenerbahçe Kulübü’ne her sezon 10 milyon Euro ödeyecek. Marka, Fenerbahçe’nin Avrupa maçlarında giyeceği formaların göğüs sponsorluğu için de ayrıca ödeme yapacak. Ulukaya, markanın Türkiye pazarına gireceğini de açıkladı. (EKONOMİ)
MASTERCARD, SİBER GÜVENLİĞE 11 MİLYAR DOLAR YATIRACAK
Küresel teknoloji şirketi Mastercard, siber güvenliğe dünya genelinde son 5 yıl içinde 11 milyar dolar yatırım yaptığını duyurdu. Dijital ekonomiyi güvence altına almayı hedefleyen Mastercard, ödemeler sektöründe güvenlik teknolojilerinin geliştirilmesi ve finansal ekosistemin dayanıklılığını artırma amaçlı yatırımların süreceğini açıkladı.
TOYOTA’DA ÜRETİM VE SATIŞ REKORU
Japon otomobil üreticisi Toyota 2025’in ilk yarısında küresel satışlarının geçen yılın aynı dönemine göre %5,5 artarak 5,1 milyon aracı aştığını ve rekor kırdıklarını bildirdi. Bununla birlikte, Toyota’nın küresel araç üretimi de güçlü bir büyüme gösterdi. Üretim, geçen yılın aynı dönemine kıyasla %5,8 artarak 4,9 milyon araca ulaştı. Sadece haziran ayında ise, Japon otomobil üreticisi küresel satışlarda %1,7 artışla 867.906 araç satışı gerçekleştirdi. Aynı zamanda üretim %7,4 artarak 854.565 araca yükseldi.
TOFAŞ, İLK YARIDA 95 MİLYAR GELİR SAĞLADI
Tofaş 2025 yılının ilk yarısına ilişkin finansal sonuçlarını açıkladı. Açıklamada, 2025 Ocak-Haziran döneminde Tofaş’ın toplam perakende satışları yüzde 2,5 azalışla 159 bin 299 adet oldu. Şirketin hafif araç pazarındaki payı 1.5 puan düşerek yüzde 26,2’ye geriledi. Binek araç segmentinde Tofaş’ın perakende satışları yüzde 9,8 düşüşle 105 bin 837 adet olurken, pazar payı yüzde 21,7’ye indi. Tofaş’ın toplam satış gelirleri yüzde 16,9 artarak 95 milyar 98 milyon TL’ye ulaştı. Aynı dönemde net kâr 1 milyar 602 milyon TL gerçekleşti.