KISA DALGA BÜLTEN
15 NİSAN 2023
Gündemin öne çıkan gelişmelerinden derleyerek hazırladığımız Kısa Dalga Bülten’e başlıyoruz
PODCASTİMİZİ DİNLEMEK İÇİN PLAY’E TIKLAYINIZ
GÜNDEM
Seçime artık 1 aydan az süre kaldı. YSK’nın seçim takvimine göre 19 Nisan’da siyasi partiler sandık kurulunda görev alacak isimleri verecek. 19 Nisan’da ayrıca milletvekili kesin aday listeleri il seçim kurullarına gönderilecek.
27 Nisan’da Gümrük kapıları ile yurt dışında oy verme işlemi başlayacak, 9 Mayıs’ta sona erecek.
Radyo ve televizyon propaganda konuşmaları 7 Mayıs’ta başlayacak.
Seçim propaganda süreci 13 Mayıs’ta saat 18.00’de sona erecek.
14 Mayıs ise seçim yapılacam. Seçim yasakları saat 24.00'te sona erecek. Cumhurbaşkanı seçimi geçici sonuçları saat 23.59'a kadar ilan edilecek.
Millet İttifakı Cumhurbaşkanı adayı Kemal Kılıçdaroğlu’nun seçim programı bayramın hemen ardından 24 Nisan’da başlayacak. Kılıçdaroğlu 20 günde yaklaşık 40 kenti ziyaret etmeyi planlıyor. Kılıçdaroğlu’nun kampanyasında 6 lideri buluşturan programlar da bulunuyor. “Sana Söz” sloganı ile yola çıkan CHP, kampanyasında ayrıca “Birleşe birleşe kazanacağız” ve “Türkiye hakkını alacak” sloganlarını kullanacak.
Cumhur ittifakı adayı, AKP Genel Başkanı ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Karadeniz doğal gazını 20 Nisan'da çıkartacaklarını söyledi.
Uluslararası alanda faaliyet gösteren 20 basın ve insan hakları örgütü, Radyo ve Televizyon Üst Kurulu'nu , "Medyayı baskı altına aldığı" ve "Toplumun bilgiye erişimini engellediği" gerekçesiyle kınadı.
Kınama metninde RTÜK’e "Eleştirel haberler nedeniyle yayıncılara para cezası vermeyi durdurması" çağrısı yapıldı. Metinde şöyle denildi: "Gazetecilerin ve yayıncıların eleştirel konularda kamuoyunu bilgilendirme ve hükümetten hesap sorma yükümlülüklerini yerine getirmelerine izin verilmelidir.”
Bu arada RTÜK'ün Halk TV'ye eski HDP Eş Genel Başkanı Selahattin Demirtaş'ın 'Dad' kitabının tanıtımı gerekçesiyle verdiği ceza ise yargıdan döndü. Mahkeme yürütmeyi durdurma kararı verdi.
İçişleri Bakanı Süleyman Soylu, Kahramanmaraş merkezli depremlerde can kaybının 50 bin 500'e yükseldiğini açıkladı.
Soylu, "57 bin 29 binadan 40 bin 969'unun enkazının kaldırıldığını" söyledi. 66 bin konteyner evin kurulduğunu, çok yakında 100 bine ulaşacağını da aktardı.
Okullarda ikinci ara tatil dün başladı. Ara tatil 21 Nisan'daki Ramazan Bayramı tatiliyle birleşecek. Öğretmenler ara tatilde idari izinli sayılacak. 24 Nisan Pazartesi gününden itibaren öğrenciler, okullarda eğitim öğretime devam edecek.
12 Eylül 2022'de başlayan eğitim öğretim dönemi, 16 Haziran 2023'te sona erecek. Milli Eğitim Bakanı Özer, 24 Nisan itibarıyla Hatay ve Adıyaman’daki tüm okulların açılacağını belirtti.
Erzurum'da geçirdiği trafik kazasında yaralanan HDP Grup Başkanvekili ve Yeşil Sol Parti Erzurum milletvekili adayı Meral Danış Beştaş’ın sırtında kırık tespit edildi. Danış, Ankara İbni Sina Hastanesi’nde ameliyat oldu. HDP’den yapılan açıklamada ameliyatın başarılı geçtiği kaydedilirken Beştaş’ın genel durumunun iyi olduğu ifade edildi.
Anayasa Mahkemesi, Sivas katliamında çakmağı çakarak yangını başlattığı belirtilen sanık Yunis Karataş'a tahliye yolu açan karar verdi. AYM’nin kararında Sivas katliamının bir “terör suçu” olmasına rağmen suçu işleyenlerini herhangi bir örgütle bağı kanıtlanamadığı için “terör suçlusu” sayılmayacakları belirtildi.
Sivas katliamında babası Behçet Aysan'ı yitiren yazar Eren Aysan karara tepki gösterdi. Aysan, Twitter'da şunları yazdı:
"Sivas’ta katliam yapanlar terör suçlusu sayılmaz. Bu ülkenin şairini, yazarını öldürenler aklanır. Ama hepimiz günün birinde terör suçlusu sayılabiliriz. Bana kimse adaletten söz etmesin!"
Türkiye'nin ilk yerli ve milli yüksek çözünürlüklü görüntüleme uydusu" olarak tanımlanan İMECE'nin fırlatılışı hava muhalefeti nedeniyle ertelendi. Bu üçüncü erteleme oldu.
EKONOMİ
Birleşik Metal-İş Sendikası Mart ayı açlık ve yoksulluk sınırını açıkladı.
Buna göre, açlık sınırı 9 bin 752 lira, yoksulluk sınırı ise 33 bin 754 lira oldu. Sağlıklı ve dengeli beslenmenin günlük maliyeti ise 325 lira.
8500 lira olan Asgari ücretin altında kalan açlık sınırı bir, ailenin sadece gıda için yapması gereken zorunlu harcama tutarı olarak tanımlanıyor.
Gıda harcamasının yanı sıra eğitim, sağlık, barınma, eğlence, ısınma, ulaşım gibi giderler ile birlikte bir ailenin yapması gereken harcama tutarı ise yoksulluk sınırı olarak adlandırılıyor. Sendikanın verisine göre bu tutar 33 bin 754 liraya ulaştı.
Ramazan Bayramı öncesi hem kara yolu hem de hava yolu taşımacılığında bilet fiyatları yükseldi. Karayolu ulaşımında fiyatlar yüzde 50 arttı. Hava yolu şirketlerinde ise fiyat artışları yüzde 40 seviyesinde. Habertürk’ün aktardığına göre İstanbul'ndan İzmir'e yapılacak bir otobüs yolculuğu 13 Nisan Perşembe günü 350 lira tutarken, bayram haftasının başlayacağı 14 Nisan Cuma günü bilet fiyatı 500 TL'ye çıkıyor.
Bu arada Ramazan Bayramı'nda köprü ve otoyollardan geçişin ücretsiz olacak.
Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT) düzenlemesi kapsamında emekli olanlar da dahil, milyonlarca emeklinin maaş ve bayram ikramiyesi dün ödenmeye başlandı.
Tüm emeklilere 2 bin liralık bayram ikramiyesi ödenecek. Emekliler kimlik numarasıyla başvurarak bu parayı alabilecekler.
TÜİK'in açıkladığı resmi verilere göre, tarımda üretici enflasyonunda aylık artış yüzde 1,79, yıllık ise yüzde 106,77 oldu. Üretici enflasyonu yıllık bazda en fazla yüzde 174,94'le turunçgillerde oldu.
Merkez Bankası’nın net rezervleri üçüncü haftada da gerilemeyi sürdürdü. Üç haftada rezervlerdeki düşüş 7 milyar dolara ulaştı. Swap hariç net rezervi eksi 47 milyar dolar, brüt rezervi de 121 milyar dolar oldu.
DIŞ POLİTİKA VE DÜNYA
Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Mısır ile Türkiye arasındaki normalleşme sürecine ilişkin iki ülke lideri arasındaki görüşmelerin “çok gecikmeyeceğini” söyledi.
ABD’de Pentagon’dan sızdırılan belgelerle ilgili bir kişinin gözaltına alındığı bildirildi. Şüphelinin Hava Kuvvetleri Ulusal Muhafızları’nda görev yaptığı belirtildi.
Mart ayında, çoğu Ukrayna savaşıyla ilgili istihbari bilgileri içeren belgeler sosyal medyada yayılmaya başlamıştı. Pentagon, yayılan bilgilerin bazılarının manipüle edilmiş olduğunu açıklarken ABD savunma kaynakları belgelerin büyük bölümünün Şubat ve Mart aylarına ait günlük bilgileri içerdiğini, gelecekte planlanan görevlerle ilgili bilgi bulunmadığını belirtmişti.
ABD Casusluk Yasası uyarınca gizli belgelerin ifşası suçu için on yıla kadar hapis cezası öngörülüyor.
Avrupa Birliği, Rus ordusuna paramiliter güç sağlayan askeri şirket Wagner'i yaptırım listesine aldı. AB Konseyi'nden yapılan açıklamada Rusya'nın Ukrayna'yı işgalinde Wagner'in aktif rol oynadığı kaydedildi.
Yaptırım listesinde yer alan kişi ve kuruluşların AB ülkelerindeki mal varlıkları donduruluyor, seyahat yasağı getiriliyor ve AB'deki herhangi bir kişi ya da firmanın bu kişilere fon sağlaması yasaklanıyor.
AB, Ukrayna'yı işgali nedeniyle geçtiğimiz yıl Rusya'ya karşı art arda 10 yaptırım paketi kabul etti.
Norveç Dışişleri Bakanlığı bugün Rusya'nın Oslo Büyükelçiliği'nde görevli 15 rus istihbarat "istenmeyen kişi" ilan etti. Norveç Dışişleri Bakanı"Rusya Norveç için en büyük istihbarat tehdidini oluşturuyor” dedi.
Katar, Suriye ile ilişkilerin normalleşmesi yönünde adım atılabileceği iddialarına ilişkin açıklama yaptı. Katar Başbakanı Eli Sani, normalleşme söylemlerinin 'spekülasyon' olduğunu belirtti. El Sani, Suriye'de gerçek bir siyasi çözüm olmadan Katar'ın normalleşme tutumunda bir değişiklik olmayacağını ve bu konuda adım atmayacağını vurgulurkan, "Suriye'nin Arap Birliği'ndeki üyeliğini askıya alma gerekçeleri hâlâ geçerli" dedi.
Kuzey Kore, katı yakıtla çalışan kıtalararası bir balistik füzeyi ilk kez başarıyla denediğini açıkladı. Yetkililer füze için, "Bugüne kadar geliştirdiğimiz en güçlü füze. Nükleer saldırı düzenlememiz kolaylaştı" dedi.
Katı yakıtla çalışan füzeler, sıvı yakıtla çalışanlardan daha tehlikeli olarak görülüyor. Zira bu füzeler çok kısa süre içerisinde fırlatılabiliyor. Saklanmaları ve taşınmaları da daha kolay.
Almanya bugün son üç nükleer enerji santralını da kapatarak nükleer enerjiye veda etmeye hazırlanıyor. Ancak toplumda bu konuda fikir ayrılığı var.
Alman kamu yayıncılık kuruluşu ARD'nin yaptırdığı ankete göre, Almanların yüzde 59'luk çoğunluğu nükleer enerjiden vazgeçilmesinin yanlış bir karar olduğunu düşünüyor. Ankete katılanların yüzde 34'ü ise bu adımı desteklediğini belirtti.
Yeşiller seçmeninin yüzde 82'si ve Sosyal Demokrat Parti seçmeninin yüzde 56'sı, hükümetin nükleer enerjiyi terk etme planını destekliyor.
Hristiyan Birlik partileri seçmeninin yüzde 83'ü ve Almanya için Alternatif partisi seçmeninin yüzde 81'i hükümetin bu adımına net bir şekilde karşı çıkıyor.
Dünyada ötanazi uygulamasını kabul eden ilk ülke olan Hollanda’da, 2002 yılından bu yana, çaresiz hastalığı olanlara belirli koşullar altında ölme izni veriliyor.
Hollanda hükümeti şimdi de dayanılamaz acı çeken ve iyileşme umudu olmayan 12 yaşından küçük çocuk hastalara ötanazi hakkı tanımaya hazırlanıyor.
ABD Başkanı Joe Biden'ın yeni kültür ve sanat danışmanları arasında aktör George Clooney ve şarkıcı Lady Gaga yer alıyor.
ABD’nin Texas eyaletinde, bir süt çiftliğinde meydana gelen patlamada yaklaşık 18 bin ineğin öldü. Yetkililer, patlamanın metan gazı nedeniyle olmuş olabileceğini düşünüyor.
KISA DALGA’DAN…
Kısa Dalga’dan Yeşim Özdemir, Sinepod podcast serisinde, Cannes Film Festivali’ne katılan ve festivalden ödülle dönen yerli filmleri anlatıyor.
Yeşim Özdemir’in Nuri Bilge Ceylan’ı ve filmlerini anlattığı bölümünü dinleyebilirsiniz.