26 OCAK 2023 - KISA DALGA BÜLTEN
Altılı masanın 11’inci buluşması bugün... Yol haritasında neler var?.../ Muhalefet anayasa değişikliğine destek vermeyecek.../ İki vekil için karar günü: 31 Ocak.../ AYM, HDP'nin erteleme talebini bugün görüşecek.../ Sinan Ateş soruşturmasında üç gözaltı.../ Son açıklama: EYT maaşı 1 Mart’ta.../ Gündemin öne çıkan gelişmelerinden derleyerek hazırladığımız Kısa Dalga Bülten Başlıyor
PODCASTİ DİNLEMEK İÇİN PLAY’E TIKLAYINIZ
GÜNDEM
Altılı masanın 11’inci buluşması bugün
Altı muhalefet partisinin lideri İYİ Parti ev sahipliğinde bugün buluşuyor.
11. buluşmada hem 30 Ocak’ta açıklanacak "Ortak Politikalar Mutabakat Metni" masada olacak hem de ilk kez ortak adayı konuşacak.
DEVA Partisi Genel Başkanı Ali Babacan, toplantı için "Biz masada ‘Takım kaptanı kim olsun’u konuşacağız" dedi.
Altılı masa, 5 Ocak’taki son toplantısında "ortak aday" çıkarılacağına dair mesajını net şekilde vermişti.
Kamuoyunda konuşulan 3 isim; Kemal Kılıçdaroğlu, Ekrem İmamoğlu ve Mansur Yavaş dışında henüz güçlü bir aday ismi gündeme gelmedi.
Masada, Kılıçdaroğlu’na İYİ Parti dışında güçlü bir itiraz bulunmuyor. Ancak Hürriyet yazarı Abdulkadir Selvi dünkü yazısında Akşener’in ikna edildiğini ve Kılıçdaroğlu’nun adayı olacağını öne sürdü.
Altılı masanın 30 Ocak’ta açıklaşacağı ön çalışmasına göre; Cumhurbaşkanlığı bünyesinde "politika kurulları" kaldırılacak ve yetkileri bakanlıklara bırakılacak. Cumhurbaşkanlığı bünyesindeki ofisler kaldırılacak ve ofis yetkileri de bakanlıklara dağıtılacak.
“Bakan yardımcılığı" da kaldırılacak ve yerine yeniden "Müsteşarlık sistemi" kurulacak.
Hükümetin ilk 100 günlük programı da dahil olmak üzere tüm programları Meclis’e sunulacak.
DW Türkçe'nin edindiği bilgiye göre, programın ana çerçevesini ekonomi programı oluşturuyor.
Önergeleri reddedilmişti: CHP ve İYİ Parti anayasa değişikliğine destek vermeyecek
TBMM Anayasa Komisyonu’nda, başörtüsüne anayasal güvence ve “evlilik birliği”nin tanımlandığı anayasa değişikliği önerisi, AKP ve MHP oylarıyla kabul edildi.
CHP ve İYİ Parti teklifin, başörtüsü serbestisini düzenleyen birinci maddesi üzerinde verdikleri değişiklik önergesi reddedilince komisyonu terk etti.
BBC Türkçe'den Ayşe Sayın'ın haberine göre CHP ve İYİ Parti ile parti kapatma davası nedeniyle komisyon görüşmelerine de katılmayan HDP, Genel Kurul’daki görüşmelerde anayasa değişikliği teklifine destek vermeyecek. İYİ Parti Grup Başkanvekili Erhan Usta da cumhur ittifakının sorunu çözmeye yanaşmadığıını ve seçimlerde kullanmak istediğin söyledi.
Yeni bir uzlaşma olmazsa, teklifin Meclis’ten geçmesi mümkün görünmüyor.
İki vekil için karar günü: 31 Ocak
TBMM Hazırlık Komisyonu, Lütfü Türkkan ile Ali Mahir Başarır'ın dokunulmazlıklarının kaldırılmasına ilişkin kararını 31 Ocak Salı günü yapacağı toplantıda verecek. İYİ Parti'li Lütfü Türkkan'ın "şehit yakınına hakaret" ve "basit yaralama" suçlarından, CHP'li Ali Mahir Başarır'ın ise "mahkeme heyetine müdahale ve saygısızlık" suçlamasından dokunulmazlıklarının kaldırılması isteniyor.
Akşener: Gençleri oy kullanacakları yerlere biz götüreceğiz
İktidarın gençlerin oy kullanmasından korktuğu için seçim tarihini 14 Mayıs olarak açıkladığını belirten Akşener, "İkametgâhlarının bulunduğu şehirlere ücretsiz olarak götürülmelerini, oy kullandıktan sonra da geri getirilmelerini, İYİ Parti olarak, biz sağlayacağız" dedi.
'Cumhurbaşkanlığı harcamaları araştırılsın' önergesi AKP ve MHP oylarıyla reddedildi
CHP’nin “Cumhurbaşkanlığı harcamalarının hukuksal çerçevesinin araştırılması" talebiyle verdiği önergenin gündeme alınması AKP ve MHP oylarıyla reddedildi. CHP Milletvekili Deniz Yavuzyılmaz, “AK Parti lüks ve şatafatta sınır tanımıyor. Kanunları da baypas ederek hazinede iki ilave kara delik oluşturuyorlar” dedi.
AYM, HDP'nin erteleme talebini bugün görüşecek
Anayasa Mahkemesi (AYM), Halkların Demokratik Partisi’nin (HDP) kapatılması istemli davada, partinin "kapatma davasının seçim sonrasına bırakılması" başvurusunu dün ele alınması bekleniyordu. Ancak AYM’nin başvuruyu bugün görüşeceği belirtildi.
Anayasa Mahkemesi raportörü, HDP’nin “kapatma davasında karar seçim sonuna ertelensin” talebinin reddine karar verilmesini istedi.
Raporun bağlayıcılığı bulunmuyor. Ancak, yüksek mahkeme müzakerelerini söz konusu rapor üzerinden yapacak.
HDP'nin kapatılması istemli davada, Eş Genel Başkan Mithat Sancar, partileriyle ilgili kapatma davasının, 2023 Cumhurbaşkanı ve Milletvekili Genel Seçimi sonrasına bırakılması için AYM'ye başvurduklarını açıklamıştı.
Sinan Ateş soruşturmasında üç gözaltı
Eski Ülkü Ocakları Genel Başkanı Sinan Ateş cinayetine ilişkin soruşturmada yeni gelişmeler oldu.
Daha önce gözaltına alınıp serbest bırakılan eski Ülkü Ocakları yöneticisi Tolgahan Demirbaş, MHP'de özel kalem müdürü olan E.Y. ile avukat S.Ö. gözaltına alındı.
Sinan Ateş, 30 Aralık günü Ankara'nın Çukurambar semtinde uğradığı silahlı saldırı sonucu hayatını kaybetmişti. Cinayete ilişkin soruşturmada MHP İstanbul İl Yöneticisi Ufuk Köktürk, tetikçiyi İstanbul'dan Ankara'ya getiren iki özel harekat polisi ile "Dodo" lakaplı Doğukan Çep'in aralarında 15 şüpheli tutuklanmıştı.
Cinayetin tetikçisi Eray Özyağcı ise aradan geçen zamana karşın yakalanamadı.
Seval Türkeş: MHP'yi karanlık birtakım güçler yönetiyor
Bu arada Sinan Ateş cinayetinin MHP içindeki yankıları sürüyor. MHP’nin kurucusu Alparslan Türkeş'in eşi Seval Türkeş, partinin şu an arka planda "karanlık birtakım güçler" tarafından yönetildiğini iddia etti. Topluma bir "korku imparatorluğu" yayıldığını söyleyen Türkeş, "Maalesef MHP çok kötü bir pozisyonda kullanıldı. Türkeş sağ olsa hiçbir şekilde MHP'de böyle bir şey söz konusu olamazdı" dedi.
Hale Gönültaş’a soruşturma ve baskı
Kısa Dalga yazarı Hale Gönültaş hakkında çocuk yurdunda kalan kız çocuğunun kaybolmasına ilişkin haber nedeniyle, bir polis memurunun suç duyurusu üzerine soruşturma başlatıldı. Polis memuru, Gönültaş’ın yanı sıra mağdur kızın annesi ve Kadın Dernekleri Federasyonu'ndan da şikayetçi oldu ve "sırf bir kadının iddiası ile devletin bu kadar yıpratılması kabul edilemez" dedi.
TTK Genel Müdürü ve bakanlık yetkililerine soruşturma
Bartın'ın Amasra ilçesinde yer alan Türkiye Taşkömürü Kurumu'na (TTK) ait ocakta 42 madencinin hayatını kaybettiği grizu ve kömür tozu patlamasıyla ilgili TTK Genel Müdürü ve yöneticileri ile Çalışma Bakanlığı ve Enerji Bakanlığı denetçileri hakkında soruşturma başlatıldığı ortaya çıktı.
DW’den Can Bursalı’nın haberine göre TTK yetkilileri 6 aydan 2 yıla kadar hapis cezası istemiyle yargılanabilecek.
TTK Genel Müdürü olmadan önce, Zonguldak'taki Kozlu Müessesesi Müdürü olarak görev yapıyordu. 7 Ocak 2013'te Kozlu'daki maden ocağında yaşanan patlamada 8 madencinin hayatını kaybetmesiyle ilgili davada yargılanan Eroğlu, "taksirle ölüme neden olma" suçundan 3 yıl 4 ay hapis cezasına çarptırılmıştı.
Polisin attığı gaz fişeğiyle vurulmuştu: AYM'den 10 yıl sonra Dilan Dursun kararı
Anayasa Mahkemesi, 2013’te Gezi eylemlerinde polis tarafından öldürülen Ethem Sarısülük için anma töreni sonrasında polisin attığı gaz fişeği ile ağır yaralanan üniversite öğrencisi Dilan Dursun’un başvurusunu karara bağladı. Yüksek Mahkeme, Dilan Dursun’un yaşam hakkının ve etkin soruşturma hakkının ihlal edildiğine hükmetti.
Eczacıların isyanı
Piyasada ilaç krizi sürüyor. Türk Eczacıları Birliği Başkanı Arman Üney, eczacıların iflasın eşliğinde olduğunu söylerken her üç ilaçtan birinin bulunamadığını belirtti. “Hem ekonomik hem de psikolojik olarak sözün bittiği yere geldik” diyen Ney, acilen önlem alınmazsa eczanelerin iflas edip kapacağını vurguladı.
Uykusuz veda etti
Haftalık mizah ve karikatür dergisi Uykusuz, 2007 yılında başladığı yayın hayatına son verdiğini duyurdu. Derginin son karakterin konuşma balonuna "Hoşçakalın" yazıldı.
EKONOMİ
Erdoğan'ın 'yasak' kararına rağmen direnişlerine devam eden Schneider’da anlaşma sağlandı
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Kocaeli’ndeki Schneider Enerji işçilerinin başlattığı grevi, ‘milli güvenliği bozduğu’ gerekçesiyle 60 gün ertelemişti. Birleşik Metal sendikası ve işçiler ise kararı tanımadıklarını ve haklarını alana kadar grevlerine devam edeceklerini söylemişti. Sendika temsilcileri ile şirket temsilcileri önceki gün tekrar masaya oturdu ve anlaşma sağlandı.
CHP’den yasa teklifi: Yetki iptal edilsin
CHP Grup Başkanvekili Özgür Özel, Cumhurbaşkanı’na grev ve lokavtların ertelenmesi yetkisini veren düzenlemenin yürürlükten kaldırılması için kanun teklifi verdi. Teklifin gerekçesinde; “Bu kanun teklifiyle bir tek kişinin kötü niyetli olarak grev ertelemesinin önüne geçilmesi amaçlanmaktadır” ifadeleri kullanıldı.
Son açıklama: EYT maaşı 1 Mart’ta
Emeklilikte yaşa takılanlarla ilgili Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin’den yeni açıklamalar geldi. Bilgin, staj döneminin EYT düzenlemesine eklenmeyeceğini belirtti. Bilgin, EYT düzenlemesine ilişkin soru üzerine, "EYT'lilerin martın 1'inde ilk maaşlarını alabilecekleri bir düzenleme Meclis'ten çıkacak diye düşünüyorum" ifadesini kullandı.
Süte maliyet zammı
Son aylarda süt arzında yaşanan sorunlar ve sanayi talebinin yüksek olması serbest piyasada süt fiyatını 12 liraya yükseltti.
Ulusal Süt Konseyi’nin (USK) en son güncellediği tavsiye satış fiyatı ise 8,5 lira seviyesinde bulunuyor. Ambalajlı Süt ve Süt Ürünleri Sanayicileri Derneği (ASÜD) Yönetim Kurulu Üyesi Hakan Kazancıgil ise süte gelen zammın maliyetle ilgili olduğunu savundu.
Hazır giyimciler kar bekliyor
Son yılların en sıcak kışının yaşanması, kışlık ürün satışlarının düşmesine yol açtı. Geçen yıla oranla söz konusu kategoride satışlar yüzde 20 geriledi. sıcak giden havalar, yazlık yeni sezon ürünlerinin bu yıl geçen yıla göre çok daha erken vitrinlerde yerini almasına yol açtı.
Birleşmiş Markalar Derneği (BMD) Başkanı Sinan Öncel, kışlık ürün satışlarının iyi gitmediğini belirterek “Hava sıcaklıklarında düşüş bekliyoruz. Perakendeci kar yağışlarını bekliyor” dedi.
İmalat kapasite oranı geriledi
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) verilerine göre; imalat sanayi genelinde kapasite kullanım oranı, ocak ayında bir önceki aya göre 1,2 puan azalarak yüzde 75,3 seviyesine geriledi.
DIŞ POLİTİKA VE DÜNYA
Türkiye görüşmeleri erteledi
Türkiye, İsveç ve Finlandiya ile NATO üyeliği için gerçekleştirdiği üçlü görüşmeleri Kur'an yakma eylemi nedeniyle yaşanan gerilimin ardından erteledi.
Diplomatik kaynaklar, Şubat ayında yapılması planlanan üçlü mekanizma toplantısının ileri bir tarihe ertelendiğini belirtti.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, hafta başındaki kabine toplantısının ardından yaptığı açıklamada, Türk Büyükelçiliği önünde Kur'an yakılmasını engellemeyen İsveç'in, NATO üyeliği konusunda Türkiye'den destek bekleyemeyeceğini söylemişti.
İsveç Başbakanı Ulf Kristersson ise bazı provokatörlerin üyeliği engellemeye çalıştığını söyledi.
Finlandiya Dışişleri Bakanı Pekka Haavisto ülkesinin NATO'ya İsveç olmadan katılması seçeneğini değerlendirmesi gerektiğini ifade etmişti.
ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Ned Price, Washington'ın Finlandiya'nın NATO'ya yalnız değil, İsveç'le birlikte üye olmasını istediğini vurguladı.
"Almanya Ukrayna'ya Leopard sevkiyatını onayladı"
Alman basınında yer alan haberlere göre Almanya Başbakanı Olaf Scholz, Almanya'dan Ukrayna'ya Leopard 2 tanklarının sevkiyatına onay verdi.
Türkiye dâhil bazı NATO ülkelerinin sahip olduğu Leopard tankları, savunma uzmanlarınca Ukrayna için en uygun savaş aracı olarak gösteriliyor.
Ukraynalı yetkililer modern Alman tankı Leopard'ların tedariki için aylardır Batılı müttefiklerine çağrıda bulunuyordu. Ancak Leopard'ların başka ülkede kullanımını veto etme hakkını elinde bulunduran Berlin, bu tankların Ukrayna'ya gönderilmesine karşı çıkıyordu.
Leopard tankları konusunda Almanya üzerindeki baskı son dönemde giderek artmıştı.
Eski ABD Başkan Yardımcısı Mike Pence'in evinde 'gizli belgeler' bulundu
ABD’de gizli belge tartışması büyüyor ABD Başkanı Joe Biden'ın ardından eski Başkan Yardımcısı Mike Pence'in evinde de yeni gizli belgeler ortaya çıkarıldı. Pence’in Indiana eyaletindeki evinde bir avukat tarafından bulunan belgeler Amerikan Federal Soruşturma Bürosu FBI’a verildi.
Brezilya'da açlıktan ölmek üzere olan kabile üyeleri kurtarıldı
Brezilya’da Yanomami bölgesinde yaşayan ve açlıktan ölmek üzere olan 16 yerli, hükümet tarafından gönderilen uçakla kurtarılarak tedavi altına alındı.
BBC Türkçe’de yer alan habere göre, hükümet, Yanomami bölgesindeki yüzlerce çocuğun ölümünün ardından tıbbi acil durum ilan etti.
Ölümler, ormanlık alanda yürütülen madencilik ve ağaç kesimi faaliyetlerinin neden olduğu su kirliliğiyle ilişkilendirildi.
Yanomami bölgesinde 28 bin yerlinin yaşadığı sanılıyor.
Eski devlet başkanı sağcı Bolsonaro, dört yıllık iktidarında bu bölgenin bir kısmını tarıma ve madenciliğe açma sözü vermişti.
Bölgede yaklaşık 20 bin yasadışı madencinin faaliyet gösterdiği tahmin ediliyor.
Lula hükümeti yetkilileri, son yıllarda 500'den fazla yerli çocuğun cıva nedeniyle kirlenmiş içme suyundan öldüğünü açıklamıştı.
Fransa yeni nükleer santrallere yeşil ışık yaktı
Fransa Senatosu Salı günü aldığı kararla nükleer enerji santrallerinin inşasının hızlandırılmasına yeşil ışık yaktı. Fransız Parlamentosunun üst kanadı olan Senato, 16'ya karşı 239 oyla ilgili yasa tasarısını ilk oturumda onayladı.
Senatörler aldıkları kararla Fransa'nın nükleer enerji payını 2035 yılına kadar yüzde 70'ten yüzde 50'ye düşürme hedefini de rafa kaldırmış oldu. Aynı zamanda 12 reaktörün kapatılmasına ilişkin bir kararnamenin de gözden geçirilmesi şartı karara bağlandı.
Çevre örgütü Greenpeace'in Fransa örgütü ise Senato'nun kararını "skandal" olarak nitelendirdi.
KISA DALGA’DAN
Kısa Dalga’dan Yeşim Özdemir’in hazırlayıp sunduğu 3K: Kitap-Konuk-Kahve’nin bu haftaki konuğu Gazeteci-Yazar Büşra Sanay, Kardeşini Doğurmak kitabını anlatıyor.