25 EKİM KISA DALGA BÜLTEN
Gündemin öne çıkan gelişmelerinden derleyerek hazırladığımız Kısa Dalga Bülten’e başlıyoruz
PODCASTİMİZİ DİNLEMEK İÇİN PLAY'E TIKLAYINIZ...
GÜNDEM
Mayıs seçimlerinin ardından değişim seslerinin yükseldiği CHP’de kurultaya günler kaldı. 4 - 5 Kasım’da yapılacak kurultayın ilk gününde genel başlık seçimi yapılacak. Genel Başkan Kemal Kılıçdaroğlu’na karşı, Grup Başkanı Özgür Özel ve eski Parti Meclisi Üyesi Örsan Öymen yarışacak.
BBC Türkçe’den Ayşe Sayın, kurultay öncesi ana muhalefet partisindeki hazırlıkları yazdı. Buna göre Kılıçdaroğlu, kurultay sloganı ve divan başkanının muhaliflele 'ortaklaşa' belirlenmesi kararı aldı.
CHP yönetimi, Cumhuriyetin 100. Yılı nedeniyle, partiden ayrılanlara dönüş yolunu açacak 'af' için de Parti Meclisi’nden prensip kararı çıkarmayı planlıyor.
“Kadına karşı ve yüz kızartıcı suçlar” dışında partiden ihraç edilen isimlere yeniden dönüş yolu açılabilir.
Hürriyet yazarı Abdülkadir Selvi ise Optimar Araştırma şirketinin kurultayla ilgili yaptığı anketin sonucunu yazdı. Ankete katılanların yüzde 37.3’ü ‘Özgür Özel’ derken, Kılıçdaroğlu’nu isteyenlerin oranı yüzde 24.3 çıktı.
MHP lideri Devlet Bahçeli, dört gün önce bir açıklama yaparak 'İsrail saldırıları 24 saat içinde bitmezse Türkiye gereğini yapmalıdır' demişti. Bahçeli bu sözlerinin arkasında olduğunu söyledi. Grup toplantısında konuşan Bahçeli, bu sözlerinin ardından bazılarının kendisine 'Önden siz buyurun' dediğini hatırlatarak şu ifadeleri kullandı: “Hiç merak buyurmasınlar. Devletim istesin, milletim destek versin, şartlar da öyle gerektirsin, füzeye karşı sapanla insanlık mevzisine girmek için yola revam olmazsam namerdim.”
CHP lideri Kemal Kılıçdaroğlu da grup toplantısında İsrail’in saldırılarına tepki gösterdi. CHP lideri, İsrail Başbakanı Netanyahu’yu işaret ederek "Bir insanın gözü dönmüşse, kendi koltuğuna düşkünse gider hastane de bombalarlar" dedi.
Halkların Eşitlik ve Demokrasi Partisi (HEDEP), yeni Merkez Yönetim Kurulu (MYK) üyelerini belirledi.
İnsan Hakları Derneği’nin eski Başkanı hukukçu Öztürk Türkdoğan, gazeteci Ayşegül Doğan ve sanatçı Kerem Fırtına da MYK’ya giren isimler arasında yer aldı.
İçişleri Bakanı Ali Yerlikaya, yurt çapında yapılan ’Çember operasyonuyla’ arama kaydı bulunan 4 bin 173 firarinin yakalandığını duyurdu.
Yerlikaya paylaşımında, "Firari suçluların sokaklarımızda gezmesine asla izin vermeyeceğiz” dedi.
Bakan Yerlikaya’nın açıklamasına göre yakalanan firarilerden 2’si 10 yıldan daha uzun zamandır aranıyordu. Bakan ayrıca 26 kişinin de 5 ile 10 yıldır firari olduğunu belirtti.
Karakolda dayak davasında iki polise mahkeme para cezası verdi. DW Türkçe’den Alican Uludağ’ın haberine göre İstanbul'da Yenikapı-Marmaray İstasyonu girişinde üst araması sırasında çıkan tartışma sonucu bir kadın gözaltına alındı. Kadını "karakolun kamerası olmayan mutfağına götürerek darp etmekle" suçlanan iki kadın polisle ilgili dava sonuçlandı. İstanbul 38. Asliye Ceza Mahkemesi, sanık polisleri 4 bin 500'er TL adli para cezasına çarptırdı. Hükmün açıklanması geri bırakıldı.
EKONOMİ
İstanbul Planlama Ajansı (İPA), Kent Gündemine Bakış serisi kapsamında “Ekonomik Krizin Eğitim Maliyeti” raporunu yayımladı.
Rapora göre 2011 yılında hanehalklarının eğitime yaptığı harcama 13 milyar 782 milyondu. Bu tutar, 2021’de 75 milyarı aştı.
2020’de yapılan eğitim harcamalarının yüzde 74,7’si devlet tarafından finanse ediliyordu. Bu oran 2021 yılına gelindiğinde yüzde 72,5’e geriledi.
Rapora göre, okul çağındaki çocukların en az dörtte birinin okula aç gittiği tahmin ediliyor.
ASAL Araştırma, ekonomik krizi ilişkin yaptığı anketin sonuçlarını paylaştı. Ankette, yurttaşlara, "Türkiye ekonomisinin en önemli sorunu nedir?" sorusu yöneltildi. Gerçek Gündem’in haberine göre ankete katılanların yüzde 30’u gıda fiyatlarındaki artışın en önemli sorun olduğunu söyledi. Yüzde 14’ü doğalgaz, elektrik ve su fiyatlarındaki, yüzde 12’si de kira ve ev fiyatlarındaki artışı dile getirdi.
Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, Körfez ülkelerindeki temaslarına ilişkin bilgi verdi. Şimşek 200'ün üzerinde yatırımcı ve finans temsilcisine Türkiye’deki yatırım fırsatlarını anlattıklarını söyledi.
Altın fiyatları azalan jeopolitik risklere rağmen, ABD tahvil faizlerindeki düşüşün etkisiyle yukarı yönlü hareket ediyor. Gram altın tüm zamanların rekorunu kırdı ve 1804 liraya ulaştı.
Dolar/ ise 28,3 seviyesine çıkarak tarihi zirveyi gördü. Euro/TL ise 30,2163 seviyesiyle yukarı yönlü seyrini sürdürüyor.
Resmî Gazete'de yayımlananan karara göre, organik arıcılık yapanlara kovan başına 30 lira destek ödenecek. Organik arıcılık yapan yetiştiricilerin, kovan tespitlerini en geç 29 Aralık'a kadar yaptırması gerekiyor.
DIŞ POLİTİKA VE DÜNYA
İsrail’in Gazze’ye yönelik saldırılarında 18'inci gün geride kalırken, ölüdürülen Filistinlilerin sayısı 5 bin 700’ü aştı. İsrail ise Hamas'ın 7 Ekim'de düzenlediği saldırılarda bin 400 kişinin öldürüldüğünü, 200'den fazla İsraillinin de kaçırıldığını açıklamıştı.
İsrail’den kara harekatıyla ilgili farklı açıklamalar geliyor. İsrail ordusu radyosu önceki gün harekatın ertelendiğini duyurmuştu. İsrail Ordu Sözcüsü Daniel Hagari, ordunun savaşın bir sonraki aşaması için "hazır ve kararlı" olduğunu ve siyasi talimat beklediğini açıkladı. Hagari , haftalarca sürecek bir çatışma beklediğini söyledi.
İsrail, ülke içinde 600 civarında silahlı 'gönüllü' güvenlik ekibi oluşturdu. Bu kişilere 40 bin silah verileceği belirtilirken aktivistler, bu grupları özel milis güçleri olarak tanımlıyor.
İsrail polisi, sosyal medya paylaşımlarına dayanarak "Hamas'ı destekledikleri" iddiasıyla onlarca Arap İsrail vatandaşını gözaltına aldı. Avukatlar bu durumu "hukuk dışı" ve "savaşta muhalefeti bastırmak" için tasarlanmış uygulamalar olarak nitelendirdi. Gözaltına alınanlar arasında İsrailli oyuncu Maisa Abd Elhadi de var.
İsrail, abluka altında olan Gazze’nin elektrik, su ve yakıtını 7 Ekim’de kesmişti. Sınırlı insani yardımın sokulmasına izin verilen kentte yakıt krizi yaşanıyor.
Gazze'deki Sağlık Bakanlığı Sözcüsü Eşre el-Kudra, kentteki hastanelerde 48 saatten az bir sürede tüm jeneratörlerin duracağını açıkladı.
Yakıt tükendiği için bir hastane elektrikler kesildi. Hastaların ölüm tehlikesiyle karşı karşıya kaldığı ifade edildi. Hamas, Arap ülkelerine, İslam dünyasına ve Birleşmiş Milletler'e, yakıt tedariki için çağrıda bulundu.
BM, Gazze'ye daha fazla yardım gönderilmesi için çağrıda bulundu yaptı. Gazze'de milyonlarca insanın çok daha fazla desteğe ihtiyacı olduğu belirtildi.
Dünya Sağlık Örgütü de su kıtlığının tehlikeli boyutlara ulaştığını vurguladı.
İran’ın başkenti Tahran'da bir araya gelen Rusya, İran ve Türkiye'nin dışişleri bakanları ortak bir açıklamayla Gazze'de "masum sivillerin hedef alınmasına son verilmesi" çağrısı yaptı.
ABD Başkanı Biden, İsrail-Hamas çatışmasına ilişkin ateşkes görüşmelerinin ancak Hamas'ın tüm rehineleri serbest bırakmasından sonra mümkün olabileceğini söyledi.
Fransa Cumhurbaşkanı Macron, dün İsrail'e yaptığı ziyarette bölgesel bir çatışma riskine karşı uyarıda bulundu. Macron ayrıca ilk hedefin Gazze'deki rehinelerin serbest bırakılması olması gerektiğini söyledi.
Avrupa Birliği liderleri 26 - 27 Ekim’de yapılacak zirvede Gazze’ye yardımın ulaştırılabilmesi için çatışmalara "insani ara" verilmesi çağrısında bulunacak.
Dünya Bankası Başkanı Ajay Banga, İsrail ve Filistin arasındaki savaşın küresel ekonomik kalkınmaya 'ciddi' bir darbe vurabileceğini söyledi. Banga, dünyanın 'çok tehlikeli bir noktada' olduğunun altını çizdi.
Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, Azerbaycan ile Ermenistan arasındaki ihtilafın büyük ölçüde çözüldüğünü duyurdu. Lavrov, Hem Bakü hem Erivan'ın Karabağ'ın Azerbaycan'a ait olduğu konusunda hemfikir olduğunu söyledi.
Kuzey Denizi'nde bulunan Alman Körfezi'nde iki yük gemisi çarpıştı. Bir gemi battı. Bölgede arama ve kurtarma çalışmalarına başlandı.
İspanya’nın başkenti Madrid’de düzenlenen Avrupa Tıbbi Onkoloji Derneği Kongresi’nde ı Biontech’in kurucuları Uğur Şahin ve Özlem Türeci, 15 yıldır üzerinde çalıştıkları kanser aşısının ilk sonuçlarının umut verici olduğunu açıkladı. İHA’nın haberine göre kanser aşısı CARVac, deneklerin yüzde 59'unda tümörleri en az yüzde 30 oranında küçülttü.
İzlanda'da on binlerce kadın ve non-binary, ücret eşitsizliği, toplumsal cinsiyet temelli şiddet ve cinsel şiddeti protesto etmek için iş bıraktı. Bu grev, 1975 yılından bu yana ülkede kadınların yaptığı ilk toplu iş bırakma eylemi oldu. Greve katılan Başbakan Katrin Jakobsdóttir de dün çalışmadı.
KISA DALGA’DAN..
HEDEP Eş Genel Başkanı Tülay Hatimoğulları, Zor Soru'da Kemal Göktaş'ın sorularını yanıtlıyor: