26 EKİM KISA DALGA BÜLTEN
Gündemin öne çıkan gelişmelerinden derleyerek hazırladığımız Kısa Dalga Bülten’e başlıyoruz
PODCASTİMİZİ DİNLEMEK İÇİN PLAY'E TIKLAYINIZ...
GÜNDEM
Anayasa Mahkemesi (AYM), Gezi davasında verilen 18 yıl hapis cezası kesinleşen Türkiye İşçi Partisi (TİP) Hatay Milletvekili Can Atalay'ın başvurusunda hak ihlali kararı verdi. Yüksek Mahkeme, Can Atalay’ın “seçilme hakkı” ile “kişi hürriyeti ve güvenliği hakkı”kın ihlal edildiğine hükmetti.
Mahkeme, ihlalin giderilmesi için de kararın bir örneğinin İstanbul 13. Ağır Ceza Mahkemesi'ne gönderilmesine de karar verdi.
Bu kararla birlikte yerel mahkemenin Can Atalay hakkındaki yargılamada milletvekili olduğu için durma ve tahliye kararları vermesi gerekiyor.
Ancak daha önce Enis Berberoğlu davasında böyle bir süreç yaşanmış, yerel mahkeme direnmiş ve tahliye kararı vermemişti.
AYM kararı, Türkiye Büyük Millet Meclisi'ne (TBMM) de bildirilecek. Bültenimiz yayına hazırladığı sırada Atalay’ın tahliyesine ilişkin henüz bir gelişme olmamıştı.
Adalet Bakanı Yılmaz Tunç ise gerekçeli karar doğrultusunda bir işlem yapılacağını söyledi.
Cumhurbaşkanı ve AKP Genel Başkanı Erdoğan partisinin grup toplantısında yaptığı konuşmada, İsrail'in Gazze'ye yönelik saldırılarına sert tepki gösterdi. Erdoğan,” İsrail devletiyle bir sorunumuz yok. ama İsrail'in uyguladığı mezalimi, devlet yerine örgüt gibi hareket etme tarzını tasvip etmiyoruz. İsrail çocukları öldürüyor” dedi.
Tüm Batı’nın Hamas'ı bir terör örgütü olarak gördüğünü söyleyen Erdoğan, “Hamas bir terör örgütü değil toprağını koruma mücadelesi veren bir kurtuluş ve mücahitler grubudur” diye konuştu.
"İsrail'e gitme planımız vardı, iptal ettik" diyen Erdoğan, "Siyasi ve askeri varlığımızla Filistin tarafının garantörü olmaya hazırız." ifadelerini kullandı.
Erdoğan’ın sözlerine ilk tepki İtalya’dan geldi. İtalya Başbakan Yardımcısı Matteo Salvini, Erdoğan'ın sözlerini kınadı ve Türkiye'nin Roma Büyükelçisi'nin Dışişleri'ne çağrılmasını isteyeceğini söyledi.
İYİ Parti Genel Başkanı Meral Akşener partisinin grup toplantısında isim vermeden MHP lideri Devlet Bahçeli'nin Gazze çıkışına tepki gösterdi. Akşener, "24 saatlik mühlet ile Netanyahu’yu durduramadıklarına göre, o zaman buyursunlar görevlerinden istifa edip Gazze’ye gitsinler" dedi. Akşener söyle devam etti: “Sivilleri, çocukları öldüren Netanyahu terörüyle, müzik festivalinde gençleri tarayan, Hamas terörü, aynı şeydir.”
Saadet Partisi ve Gelecek Partisi grubu Gazze’ye gitmek için gitmek için Dışişleri Bakanlığına ve Mısır Büyükelçiliğine başvuruda bulundu. Heyet, Mısır’daki Refah sınır kapısından geçerek Gazze’ye giriş yapacak.
Türkiye'nin Gazze'de yaşananlara karşı geç harekete geçtiğini belirten Saadet Partisi lideri Temel Karamollaoğlu ise "iktidar miting yapmaz icraat yapar. Siz Biden'dan hiç İsrail'e destek mitingi talebini duydunuz mu?" dedi
Yerel seçim yaklaşırken muhalefette sular durulmuyor. DEVA Partisi İstanbul örgütünde toplu istifalar yaşandı. DEVA’nın İstanbul’da 13 ilçe başkanı partiden ayrıldı.
Partinin Esenyurt Kurucu İlçe Başkanı Halis Kahriman’ın geçtiğimiz günlerde, CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu ile İstanbul’da bir araya geldiği ortaya çıkmıştı. DEVA Partisi Sözcüsü İdris Şahin buna tepki göstererek “Yakışmadı Kemal Bey” demişti.
İstifaların bu görüşmeyle ilgili olmadığını söyleyen Kahriman, ruh olarak partiden uzun süre önce ayrıldıklarını dile getirdi.
Kurultaya sayılı günler kalırken CHP’de bugün kritik bir görüşme yapılacak. CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu ve İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu ile bir araya gelecek. Kılıçdaroğlu’nun daveti üzerine gerçekleşecek görüşmede Kurultay hazırlıkları gündeme alınacak.
EKONOMİ
Birleşik Kamu-İş Konfederasyonu, ekim ayı açlık ve yoksulluk sınırını açıkladı.
4 kişilik bir ailenin açlık sınırı 14 bin 542 liradan 15 bin 420 liraya yükseldi.
Yoksulluk sınırı, 2 bin 208 lira daha artarak 43 bin 859 liraya yükseldi. Yoksulluk sınırında, 1 yıllık artış 19 bin 346 lira oldu.
4 kişilik bir ailenin, dengeli ve sağlıklı beslenebilmesi için yaptığı gıda harcaması açlık sınırı olarak tanımlanıyor.
Gıdanın yanı sıra ulaşım, eğitim, giyim gibi harcamaların toplam tutarı da yoksulluk sınırını gösteriyor.
İletişim Başkanı Fahrettin Altun, köprü ve otoyol geçiş ücretlerine yapılan zammın Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın talimatıyla Ocak 2024'e ertelendiğini açıkladı. Altun, dün alınan geçit ücretlerindeki farkın da geri ödeneceğini belirtti.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, 4 Ocak 2023 tarihinde yaptığı açıklamada, "2023'de zam yapılmayacak" demişti. Ancak 25 Ekim itibariyle köprü ve otoyollara zam yapılmıştı.
Merkez Bankası Para Politikası Kurulu faiz kararını bugün açıklayacak. Banka, bir önceki toplantıda politika faizini yüzde 30 seviyesine yükseltmişti. Ekonomistler, 500 baz puan artış bekliyor.
Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, Körfez ülkelerinde yatırımcı temaslarına devam ediyor.
Bloomberg News'in geçtiği habere göre, Şimşek, "Yabancı yatırımlar geri dönecek ama zaman alacak." diye konuştu. Yeni ekonomi programına ilişkin değerlendirme yapan Şimşek,, "Programın sürekliliği konusundaki endişeler yersiz." ifadelerini kullandı.
Resmi Gazete’de yayımlanan karara göre üniversite öğrencileri cep telefonu, bilgisayar ve ücretsiz internet desteğinden 1 Kasım itibarıyla yararlanabilecek.
Karara göre 26 yaşından gün almamış, açık öğretim öğrencileri hariç, Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı öğrencilere bir kereye mahsus olmak üzere teknolojik cihaz desteği ve bir yıllık internet desteği sağlanacak.
İkinci el cihaz satın alımları destek kapsamının dışında tutulacak. Öğrencilere verilecek destek tutarı toplamı en fazla 5 bin 500 lira olacak.
DIŞ POLİTİKA VE DÜNYA
İsrail’in saldırıları devam ederken Gazze’deki insani kriz büyüyor. BBC’nin aktardığına göre, yakıtın azalması nedeniyle hastanelerde acil servisler dışında tüm bölümler kapatılıyor.
Gazze'deki sağlık sisteminin "tamamen çöktüğünü" söyledi.
Birleşmiş Milletler Filistinli Mültecilere Yardım Ajansı ( yakıt alamamaları halinde Gazze'deki çalışmalarını durdurmak zorunda kalacağını açıkladı. Ajans Direktörü Thomas White yakıt olmadan insanların temiz içme suyuna ulaşamayacağını ve hastanelerin kapatılacağını vurguladı.
Birleşmiş Milletler Çocuklara Yardım Fonu (Unicef), İsrail'in Gazze Şeridi'ne düzenlediği saldırılarda şu ana kadar 2 bin 360 çocuğun öldürüldüğünü açıkladı. 5 bin 364 çocuk da yaralandı.
Unicef bölgede yaşanan akut su sıkıntısının çocuklar için ciddi sonuçlar doğurduğunu vurguladı. Açıklamada İsrail’in saldırıları için ”Amansız saldırılar" ifadesine yer verildi.
Filistin Sağlık Bakanlığı ise 7 Ekim’den bu yana İsrail saldırılarında öldürülenlerin sayısının 6 bin 546’ya yükseldiğini duyurdu.
Birleşmiş Milletler ile İsrail arasında Gazze krizi çıktı. BM Genel Sekreteri Antonio Guterres, Güvenlik Konseyi'nde yaptığı konuşmada İsrail’in "uluslararası insan hakları hukukunu ihlal ettiğini ve Filistinlileri kolektif şekilde cezalandırdığını” söyledi.
İsrail Dışişleri Bakanı Eli Cohen, Guterres ile yapacağı toplantıyı iptal etti. İsrail'in BM nezdindeki büyükelçisi Gilad Erdan da Guterres'in istifasını talep etti. İsrail BM yetkililerine vize vermeyeceğini açıkladı.
Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, Türkiye’nin liderlerle yoğun diplomasi yürüttüğünü belirterek, “Gazze'ye yönelik bir kara harekatı bu vahşeti tam bir katliama çevirecektir’ dedi. İsrail’in Gazze'de toplu cezalandırmaya dönen saldırıları durdurmasını isteyen Fidan, “Hemen ateşkes ilan edilmeli ve insanı yardımlar için bir koridor oluşturulmalıdır” diye konuştu.
13 Avrupa Birliği ülkesinde yapılan bir araştırmaya göre Avrupa'da yaşayan her iki Afrikalıdan biri ayrımcılığa maruz kalıyor. Siyahlar en çok Almanya'da dışlanıyor. Yapılan araştırmaya katılanların yüzde 46’sı Almanya’da iş yerinde ayrımcılığa uğradığını bildirdi. Ankete katılanların yüzde 54'ü tacize maruz kaldıklarını belirtti. Bu oran 13 ülke arasında en yüksek rakama tekabül ediyor.
ABD'de 41 eyalet bir araya gelerek, Facebook, Instagram ve WhatsApp'ın sahibi Meta'ya dava açtı. Eyaletler, Meta’nın gençlere zarar verdiğini savundu. Dava, Meta’nın ürün özelliklerini değiştirmesini hedefliyor.
Bilim insanları, Antarktika'da ilk kez kuş gribi virüsü tespit etti. Uzmanlar bu virüsün kıtanın yaban hayatı popülasyonu için yıkıcı etkisi olabileceğini düşünüyor. The Guardian’ın haberine göre Antarktika Araştırmaları Bilim Komitesi kürklü foklar, deniz aslanları ve martıların yanı sıra, penguenlerin de risk altında olduğunu açıkladı.
KISA DALGA’DAN…
Jeoloji Mühendisleri Odası Yönetim Kurulu Başkanı Hüseyin Alan, Kısa Dalga’dan Esra Tokat’ın sorularını yanıtlıyor…