30 EKİM KISA DALGA BÜLTEN
Gündemin öne çıkan gelişmelerinden derleyerek hazırladığımız Kısa Dalga Bülten’e başlıyoruz
PODCASTİMİZİ DİNLEMEK İÇİN PLAY'E TIKLAYINIZ...
GÜNDEM
Cumhuriyet’in 100’üncü yılı tüm yurtta kutlandı.
Anıtkabir’de düzenlenen törene Cumhurbaşkanı Erdoğan, CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu, MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli, İYİ Parti Genel Başkanı Meral Akşener, bakanlar, yüksek yargı üyeleri, askeri erkan ve çok sayıda siyasetçi katıldı. Erdoğan, Anıtkabir Özel Defteri'ne "Cumhuriyetimiz hiç olmadığı kadar güvendedir, emin ve ehil ellerdedir" yazdı. Anıtkabir’e gelen bir grup ise "Gençlik seninle gurur duyuyor. Her yer Tayyip, her yer Erdoğan" sloganları attı.
Siyasi parti liderleri de yayınladıkları mesajlarla Cumhuriyet’in 100. yılını kutladı.
CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu, "Yeni yüzyılda Cumhuriyetimizin demokrasi özlemini yerine getirmeliyiz" dedi.
MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli, mesajında “Türkiye Cumhuriyeti mesut, muvaffak ve muzaffer olacak, ilelebet yaşayacak ve yaşatılacaktır" ifadelerine yer verdi.
İYİ Parti Genel Başkanı Akşener de “Cumhuriyetimizin yılmaz bekçileri olacağız” diye konuştu.
HEDEP ise “Cumhuriyet, bir yüzyılı geride bıraktı. İkinci yüzyıla girerken onu bir Demokratik Cumhuriyet olarak yeniden inşa etmek tarihsel bir görev olarak önümüzde duruyor” açıklaması yaptı.
Türkiye İşçi Partisi de mesajında “Cumhuriyeti, halkın gerçek egemenliği olarak, yani sosyalist cumhuriyet olarak esaretinden kurtaracak ve yüzyıllarca yaşatacağız” ifadelerini kullandı.
Türkiye’nin dört bir yanında törenler düzenlendi. Yurttaşlar sabah saatlerinden itibaren okullarda ve caddelerde düzenlenen etkinliklere katıldı. Akşam ise ücretsiz halk konserleri verildi ve fener alayları yapıldı.
Yeni haftanın ilk gününde gözler yargıda olacak. Anayasa Mahkemesi, Gezi davası nedeniyle cezaevinde bulunan Türkiye İşçi Partisi Hatay milletvekili Can Atalay’ın başvurusu üzerine hak ihlali kararı vermişti. Yüksek mahkemenin kararı Resmi Gazetede de yayımlanmıştı. Buna rağmen Atalay, cuma günü tahliye edilmedi ve araya hafta sonu girdi. Can Atalay’la ilgili mahkemenin bugün karar vermesi bekleniyor.
Bu arada Meclis Başkanı Numan Kurtulmuş, cuma günü yaptığı açıklamada “Anayasa Mahkemesi’nin kararı ortadadır. Anayasa Mahkemesi’nin kararından sonra ilgili mahkeme de kararını verecek ve Meclis de gereğini yerine getirecektir” demişti.
Kasım ayıyla birlikte siyaset de hareketlenecek. 4 - 5 Kasım’da CHP’nin olağan kurultayı var. Kurultayın ilk günü CHP’nin genel başkanı belli olacak. CHP lideri Kemal Kılıçdaroğlu, Sözcü gazetesinden İpek Özbey’e verdiği röportajda gemiyi güvenli bir limana bırakmak üzere aday olacağını söyledi. Kılıçdaroğlu, “Partiyi bilgili, birikimli, iyi bir sosyal demokrata devredeceğim” dedi.
CHP Genel Başkan adayı Özgür Özel, ise Kılıçdaroğlu bu ifadesini bir sürç-i lisan olarak değerlendirdi. Özel,” CHP, yönetimin babadan oğula devredilmesini 1 Kasım 1922 gününde terk etmiştir, kaldırmıştır" diye konuştu.
31 Mart 2024’te yapılacak yerel seçim hazırları da sürüyor. Seçimlere işbirliği içinde gitmeye hazırlanan AKP ve MHP’den heyetler geçen hafta bir araya geldi. Gazete Duvar’ın kulis haberine göre göre heyetler haftada iki kez toplanacak. Çalışmanın aralık ayı başına kadar süreceği daha sonra genel başkanlara teslim edileceği ifade ediliyor. Son söz genel başkanlarda olacak.
Aralarında siyasetçi, gazeteci, aydın ve sanatçıların bulunduğu 78 isim, Kürt sorununun demokratik ve barışçıl temelde çözümü için hafta sonu bir araya geldi ve “Barışa Çağrı” başlıklı deklarasyonu kamuoyuna duyurdu. Kürt siyasetçi Ahmet Türk, çağrının sadece bir başlangıç olduğunu söyleyerek, "Barıştan yana olan herkes artık yüksek sesle düşüncelerini dile getirmeli. Susarsak barışı asla yakalayamayız" dedi.
İsrail’in Gazze’ye yönelik saldıraları Türkiye’de protesto edilirken Amerikalı fast food ve kahve zincirleri hedef alınmaya başlanmıştı. Bu saldırıları tehlikeli boyuta ulaştı. Adana’nın Seyhan ilçesinde bir fast food restoran zincirinin şubesine giden Bir kişi , “Yemeğinizde bebek kanı var” diye bağırıp, çalışanlara saldırdı. Bir restoran çalışanını bıçaklayan saldırgan gözaltına alındı.
DIŞ POLİTİKA VE DÜNYA
İsrail’in Gazze’ye yönelik saldırıları ve insani kriz sürerken, olası kara harekatına dair açıklamalar sürüyor.
İsrailli askeri yetkililer askerlerin ve zırhlı araçların cuma gününden itibaren Gazze'nin kuzeyinde faaliyet gösterdiğini doğruladı.
İsrail Başbakanı Netanyahu, kara harekâtının "Hamas'a karşı uzun ve zorlu geçecek bir savaşın" ikinci aşaması olduğunu söyledi. Netanyahu, İsrail ordusu ve istihbarat teşkilatı Şabak'ın kendisini yanlış bilgilendirdiği yönünde bir paylaşım yaptı. Netanyahu daha sonra bu paylaşımı sildi ve özür diledi.
İsrail Ordu Sözcüsü Daniel Hagari, binlerce yaralı ve sivilin sığındığı Şifa Hastanesi'nin hedef alınması ihtimaline ilişkin soruya "Tüm seçenekler masada" yanıtını verdi.
Filistin Kızılayı ise hastaneye saldırı olacağı ve tahliye edilmesi konusunda tehdit edildiklerini açıkladı.
İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi, İsrail'in bundan sonra herkesi harekete geçmeye zorlayabilecek ‘kırmızı çizgileri’ aştığını söyledi.
Birleşmiş Milletler Genel Kurulu’nda hafta sonunda yapılan oylamada insani ateşkes talep eden karar tasarısı kabul edildi.
193 üyeli Kurul'da kararnameye 120 ülke "evet" dedi. İsrail'in yakın müttefiki Amerika’nın yanı sıra; Avusturya, Macaristan, Hırvatistan ve Çekya'nın da aralarında olduğu 14 ülke ateşkes çağrısına "hayır" oyu kullandı. Birleşik Krallık, Kanada, Almanya gibi ülkelerin aralarında bulunduğu 45 ülke ise çekimser kaldı.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, cumartesi günü yapılan ‘Büyük Filistin Mitingi’nde yaptığı konuşmada, “İsrail, seni savaş suçlusu olarak ilan ediyoruz” demişti.
İsrail’den Erdoğan’ın açıklamalarına tepki geldi. Netanyahu konuşmasında isim vermeden "Askerlerimizi savaş suçları işlemekle itham edebileceğinizi sanıyorsanız, bu ikiyüzlülüktür. Biz dünyanın en ahlaklı ordusuyuz" ifadelerini kullandı.
İsrail Dışişleri Bakanlığı ise ilişkileri yeniden değerlendirmek üzere diplomatik temsilcilerin geri çağrılması talimatı verdi. Anadolu Ajansı'nınchaberine göre, İsrailli diplomatlar güvenlik gerekçesiyle bir süre önce zaten Türkiye'den ayrılmıştı.
Türk Dışişleri Bakanlığından yapılan açıklamada “İsrailli birtakım yetkililerin iftiralarını ve mesnetsiz iddialarını kesinlikle reddediyoruz” denildi.
Adalet Bakanı Yılmaz Tunç ise BM Genel Kurul kararının İsrail'in savaş suçu işlediğine dair önemli bir tespit olduğunu belirtti. Tunç, bu tür kararların geçmişte Uluslararası Adalet Divanı yargılamalarında delil olarak kabul edildiğini, İsrailli yetkililerin de yargılanacağını kaydetti.
Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri Antonio Guterres, acil insani ateşkes çağrısını yineledi.
Genel Sekreter, “Eşi benzeri görülmemiş bir bombardıman artışı beni şaşırttı. Bu durum tersine çevrilmelidir” dedi. Guterres. rehinelerin koşulsuz olarak serbest bırakılmasını istedi.
Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Yüksek Komiseri Volker Türk de kara operasyonunda binlerce sivilin daha hayatını kaybedebileceğine dikkat çekti.
Uluslararası Kızılhaç Komitesi Başkanı "İnsanların çektiği acıların tahammül edilemez boyutlara ulaşmasından dolayı şok olmuş durumdayım ve çatışmanın taraflarını gerilimi düşürmeye çağırıyorum" diye konuştu.
Gazetecileri Koruma Komitesi, 24'ü Filistinli, dördü İsrailli ve biri Lübnanlı olmak üzere en az 29 gazetecinin öldürülğünü açıkladı.
İspanya Sosyal Haklar Bakanı Belarra, video mesajda, Avrupa ülkelerine bir kez daha "İsrail ile diplomatik ilişkilerinizi kesin" çağrısını yineledi.
Dünyanın birçok yerinde hafta sonunda İsrail protestoları düzenlendi.
İsrail'in Tel Aviv kentinde toplanan yüzlerce İsrailli, İsrailli esirlerin geri getirilmesi talebiyle gösteri düzenledi. Eylemlerde, ateşkes çağrısı yapıldı
İngiltere'nin başkenti Londra'da on binlerce kişi Gazze'ye destek eylemi için bir araya geldi. Eylemciler, ateşkes çağrısını yineledi.
Almanya'nın başkenti Berlin'de gösterilere polis tarafından izin verilmedi. 74 kişi geçici olarak gözaltına alındı.
ABD’de ise eylemciler, New York'taki ünlü Grand Central tren garını işgal ederek 'acil ateşkes' çağrısında bulundu. Yüzlerce Yahudi protestocu, "Adımıza soykırım yapılmasına izin vermiyoruz" ve "Hemen ateşkes" şeklinde sloganlar attı.
Angelina Jolie, İsrail'in Gazze'de sivillere yönelik saldırılarına tepki gösterdi ve yardım çağrısında bulundu. Jolie, “Sivil kayıpları önleyecek ve hayat kurtaracak her şey yapılmalıdır” dedi.
İran'da başörtüsü takmadığı gerekçesiyle ahlak polisinin şiddetine maruz kaldığı iddia edilen 16 yaşındaki Armita Geravand hastaneye kaldırıldıktan 28 gün sonra yaşamını yitirdi. Geravand'ın cenazesi Tahran’da bulunan Beheştî Zera Mezarlığı'na defnedildi. Polis ailenin törene katılmasını izin vermezken, 8 kişi gözaltına alındı.
İnsan hakları savunucuları, Geravand'ın başörtüsü takmadığı gerekçesiyle Tahran metrosunda ahlak polisi tarafından itildiğini veya darp edildiğini, öne sürüyor. İran bu iddiayı reddediyor. İran resmi haber ajansı Irna'ya göre, Geravand "tansiyonunun düşmesi" sonucu bayılarak düştü ve başını vurdu.
22 yaşındaki Mahsa Amini de 13 Eylül 2022'de 'ahlak polisi' olarak bilinen İrşat devriyeleri tarafından gözaltına alındıktan sonra ölmüştü.
Türkiye ile Yunanistan arasındaki normalleşme süreci devam ederken, Yunan basını Türk vatandaşlarına Ege Denizi’nde bulunan adalara giriş için kapıda 1 yıllık vize uygulamasına geçileceğini iddia etti.
Yunan basınının duyurduğu bilgilere göre, 'kapıda vize' Rodos, Midilli, Sisam, Sakız, İstanköy, İleryoz ve Meis adalarında uygulanacak.
KISA DALGA’DAN…
Gazeteciler Ayşe Yıldırım ve Sedat Bozkurt siyaset gündemini yorumluyor…